Strefa okazji
Nowości
Krótkie daty
Borówka amerykańska – właściwości, przeciwwskazania
Borówka amerykańska, znana również jako borówka wysoka (Vaccinium corymbosum L.), jest rośliną uprawną pochodzącą – jak sama nazwa wskazuje – ze Stanów Zjednoczonych. Cieszy się w naszym kraju dużym zainteresowaniem zarówno ze strony konsumentów, jak i producentów żywności. Jest gatunkiem borówki zaliczanym do roślin z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Obecnie do sześciu największych światowych producentów borówek amerykańskich zalicza się: Stany Zjednoczone, Kanadę, Peru, Hiszpanię, Meksyk oraz Polskę.
Borówka amerykańska – właściwości. Jakie właściwości lecznicze ma borówka amerykańska?
Borówka amerykańska jest mało kalorycznym owocem, który zawiera jedynie 29 kcal w przeliczeniu na jedną garść świeżych owoców (50 g). Ponadto borówka amerykańska charakteryzuje się niskim indeksem (40) oraz ładunkiem glikemicznym (7), dzięki czemu może być spożywana w umiarkowanych ilościach przez osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (w tym pacjentów z insulinoopornością i cukrzycą). Borówka amerykańska jest źródłem witaminy B9, C i K oraz manganu, miedzi i potasu, jak również węglowodanów, błonnika pokarmowego oraz antyoksydantów. W borówkach amerykańskich naturalnie występują duże ilości związków polifenolowych, spośród których najwięcej jest antocyjanidyn (np. cyjanidyny), flawonoli (np. kwercetyny, kemferolu, mirycetyny) oraz kwasów fenolowych (m.in. chlorogenowego, wanilinowego, ferulowego, p-hydroksybenzoesowego). Warto w tym miejscu podkreślić, że wspomniane polifenole, a zwłaszcza antocyjanidyny, odpowiadają za większość właściwości prozdrowotnych borówek amerykańskich.
Borówki amerykańskie wykazują właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu zapobiegają utlenianiu cholesterolu frakcji LDL i mogą chronić organizm przed chorobami układu sercowo-naczyniowego. Częste włączanie do diety borówek amerykańskich może także przyczyniać się do zmniejszenia sztywności tętnic, poprawy przepływu krwi w naczyniach krwionośnych oraz umiarkowanego obniżenia stężenia triglicerydów w surowicy krwi. Regularne spożywanie borówek amerykańskich wywiera korzystny wpływ na zdolności poznawcze, w szczególności pamięć i uczenie się. Borówki amerykańskie mogą również zwiększać wrażliwość tkanek na działanie insuliny, co oznacza, że mogą być one wartościowym składnikiem diety pacjentów z cukrzycą oraz insulinoopornością. Ponadto wyniki kilku prospektywnych badań kohortowych wykazały, że osoby, które regularnie włączają do diety borówki amerykańskie, mają niższe o 12% ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.
Borówka amerykańska – przeciwwskazania. Kto nie może jeść borówek?
Borówki amerykańskie są ogólnie uważane za owoce bezpieczne dla zdrowia człowieka i dobrze tolerowane przez zdecydowaną większość konsumentów. Niemniej jednak nie powinny być spożywane przez osoby ze zdiagnozowaną alergią na borówki amerykańskie, która występuje bardzo rzadko i z tego powodu nie została jeszcze dokładnie opisana w literaturze fachowej. Sugeruje się, że wyższa zawartość antocyjanidyn może służyć jako wskaźnik stężenia białek alergicznych w borówkach amerykańskich oraz innych owocach jagodowych.
Warto również nadmienić o tym, że borówki amerykańskie mogą być zasobne w salicylany, stąd osoby z niealergiczną nadwrażliwością na salicylany powinny jednak podchodzić z dużą ostrożnością i uwagą do regularnego spożywania borówek. Wśród najczęstszych objawów klinicznych niealergicznej nadwrażliwości na salicylany wymienia się: pokrzywkę, obrzęk naczynioruchowy, astmę oskrzelową oraz przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z powikłaniami w postaci polipów.
Borówki amerykańskie nie powinny być także spożywane w dużych ilościach przez osoby źle tolerujące produkty o wysokiej zawartości FODMAP. Biorąc pod uwagę fakt, iż borówki amerykańskie są zasobne we fruktany, naukowcy z australijskiego uniwersytetu w Monash i zarazem twórcy popularnej diety low FODMAP rekomendują pacjentom z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS) oraz przerostem bakteryjnym jelita cienkiego (SIBO) ograniczenie konsumpcji borówek amerykańskich do maksymalnie 60 g w ciągu dnia, przede wszystkim w pierwszej, najbardziej restrykcyjnej fazie diety low FODMAP, trwającej zwykle od 2 do 6 tygodni.
Borówka amerykańska – przykładowe przepisy na przetwory
Z borówki amerykańskiej można przygotować liczne przetwory, np. dżemy, konfitury, frużeliny, a nawet nalewki. Oto przykładowy przepis na dżem z borówki amerykańskiej bez dodatku cukru.
Składniki potrzebne do przygotowania dżemu z borówki amerykańskiej:
- 10 średnich słoików,
- 1500 g świeżej borówki amerykańskiej,
- 300 g erytrytolu lub ksylitolu,
- 1/3 łyżeczki sproszkowanego ekstraktu ze stewii,
- 25 g pektyny do dżemów,
- 1 szklanka soku jabłkowego 100%,
- sok wyciśnięty z jednej limonki.
Przygotowanie dżemu z borówki amerykańskiej:
- Borówki amerykańskie przełożyć do garnka, wlać szklankę soku jabłkowego i całość zagotować.
- Pektynę dokładnie wymieszać z jedną trzecią porcji erytrytolu lub ksylitolu (100 g) oraz sproszkowanym ekstraktem ze stewii, następnie całość wsypać do gotujących się borówek amerykańskich i starannie wymieszać.
- Gotować składniki przez około 10 minut aż do uzyskania właściwej konsystencji, następnie wsypać pozostałą ilość erytrytolu bądź ksylitolu (200 g) i pozostawić na małym ogniu jeszcze przez kilka minut.
- Pod sam koniec wlać sok wyciśnięty z jednej limonki, całość dokładnie wymieszać i zdjąć z kuchenki.
- Przełożyć zawartość garnka do wyparzonych słoików, następnie zakręcić i pasteryzować przez około 20 minut.
Borówka amerykańska – uprawa
Borówka amerykańska jako roślina sadownicza została wprowadzona do uprawy dopiero w dwudziestym wieku. Dzisiaj znajduje się w grupie roślin jagodowych, które są chętnie uprawiane zarówno w przydomowych ogródkach, jak i na plantacjach, a Polska stała się największym producentem borówki w całej Unii Europejskiej. Do najczęściej uprawianych w naszym kraju odmian borówki amerykańskiej zalicza się: Bluecrop, Bluegold, Duke, Spartan i Sunrise.
Kiedy sadzić borówki na wiosnę? Ile lat owocuje borówka amerykańska?
Eksperci w dziedzinie ogrodnictwa często zalecają sadzić borówkę amerykańską na wiosnę, najlepiej w okresie od marca do kwietnia. Przez pierwsze trzy lata po posadzeniu borówki amerykańskiej zaleca się usuwać tylko słabe i chore pędy. Borówka amerykańska najlepiej owocuje na pędach dwu- i trzyletnich. Plon z jednego krzewu borówki amerykańskiej w pełni owocowania (tj. zwykle po około 7 latach od posadzenia) waha się w zakresie od 3 kg do nawet 6 kg – w zależności od odmiany.
Jak dbać o borówkę na wiosnę?
Wiosną zwykle zaleca się wykonać cięcie borówki amerykańskiej, jeszcze zanim zaczną nabrzmiewać pąki. Przycinanie borówki amerykańskiej w okresie wiosennym jest niezbędne do tego, aby krzew właściwie się rozwijał i obficie owocował.
