Sapropteryna, Sapropterinum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o sapropterynie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
2007
- Substancje aktywne
-
sapropteryna
- Działanie sapropteryny
-
neuroprotekcyjne
- Postacie sapropteryny
-
tabletki do sporządzenia zawiesiny doustnej
- Układy narządowe
-
układ nerwowy i narządy zmysłów
- Specjalności medyczne
-
Medycyna rodzinna, Pediatria
- Rys historyczny sapropteryny
-
Sapropteryna została zatwierdzona do użytku medycznego w Stanach Zjednoczonych przez Food and Drug Administration (FDA) dnia 13 grudnia 2007 roku. Z kolei European Medicines Agency (EMA) wydała takie pozwolenie dnia 2 grudnia 2008 roku. W obu przypadkach podmiotem odpowiedzialnym za wprowadzenie substancji czynnej na rynek farmaceutyczny była firma BioMarin.
- Wzór sumaryczny sapropteryny
-
C9H15N5O3
Spis treści
- Wskazania do stosowania sapropteryny
- Dawkowanie sapropteryny
- Przeciwskazania do stosowania sapropteryny
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania sapropteryny
- Interakcje sapropteryny z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje sapropteryny z pożywieniem
- Wpływ sapropteryny na prowadzenie pojazdów
- Wpływ sapropteryny na ciążę
- Wpływ sapropteryny na laktację
- Wpływ sapropteryny na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania sapropteryny
- Mechanizm działania sapropteryny
- Wchłanianie sapropteryny
- Dystrybucja sapropteryny
- Metabolizm sapropteryny
- Wydalanie sapropteryny
Wskazania do stosowania sapropteryny
Sapropteryna to analog syntetyczny tetrahydrobiopteryny, który naturalnie występuje w organizmie człowieka. Substancja czynna jest stosowana w hiperfenyloalaninemii klasycznej (inaczej fenyloketonurii) i w hiperfenyloalaninemii złośliwej (czyli z niedoborem tetrahydrobiopteryny). Związek wskazany jest zarówno u dorosłych jak i dzieci.
Dawkowanie sapropteryny
Sapropteryna jest stosowana doustnie, razem z posiłkiem.
Dawka stosowana w leczeniu zależna od jednostki chorobowej (fenyloketonuria, niedobór tetrahydrobiopteryny), masy ciała oraz wyników laboratoryjnych (oznaczenie stężenia fenyloalaniny i tyrozyny we krwi pacjenta).
Dawki zwykle stosowane (dobowe): od 2 mg/kg masy ciała do 20 mg/kg masy ciała.
Substancja czynna może być podawana tylko przez lekarza, który ma doświadczenie w leczeniu wyżej wymienionych jednostek chorobowych.
Przeciwskazania do stosowania sapropteryny
Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na sapropterynę.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania sapropteryny
W czasie stosowania sapropteryny, należy ściśle kontrolować stężenie tyrozyny i fenyloalaniny we krwi oraz oceniać rozwój psychomotoryczny pacjenta.
Substancję czynną należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i wątroby oraz chorych w podeszłym wieku.
Jeśli u chorego wystąpią inne schorzenia, należy skonsultować się z lekarzem. W takim wypadku zdarza się, że dochodzi do zwiększenia stężenia fenyloalaniny.
Nie wolno przerywać leczenia w sposób nagły, ponieważ może dojść do tak zwanej reakcji z odbicia.
Interakcje sapropteryny z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Lewodopa (Levodopa) | DOPA i pochodne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Metotreksat (Methotrexate) | antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego) |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Trimetoprim (Trimethoprim) | sulfonamidy i trimetoprim |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Nitrogliceryna (Nitroglycerin) | nitraty |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Minoksydyl (Minoxidil) | substancje czynne stosowane w dermatologii |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Sildenafil (Sildenafil) | inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5 |
Interakcje sapropteryny z pożywieniem
W czasie terapii sapropteryną należy kontrolować ilość spożywanych produktów białkowych oraz przestrzegać diety, która jest uboga w fenyloalaninę.
Maksymalne stężenie substancji czynnej we krwi wzrasta o od 40% do 85%, jeśli sapropteryna podawana jest z posiłkiem wysokokalorycznym i o dużej zawartości tłuszczów.
Wpływ sapropteryny na prowadzenie pojazdów
Sapropteryna nie powoduje objawów wpływających na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Wpływ sapropteryny na ciążę
Dane kliniczne dotyczące stosowania sapropteryny w okresie ciąży są ograniczone. Dane związane z badaniami na zwierzętach nie wykazały negatywnego wpływu substancji czynnej na ciążę. Sapropteryna może zostać przepisana kobiecie w ciąży, jeśli lekarz uzna, że stosowanie alternatywnych metod nie przynosi efektu. Należy jednak zachować szczególną ostrożność.
Wpływ sapropteryny na laktację
Nie wiadomo czy sapropteryna jest obecna w mleku kobiecym. Nie zaleca się jej stosowania w okresie laktacji.
Wpływ sapropteryny na płodność
Brak danych klinicznych dotyczących płodności podczas stosowania sapropteryny. Badania przedkliniczne nie wykazały zmniejszenia płodności u mężczyzn i kobiet.
Skutki uboczne
- ból głowy
- wodnisty nieżyt nosa
- biegunka
- dyspepsja
- kaszel
- nudności
- wymioty
- ból brzucha
- Niedrożność nosa
- ból gardła i krtani
- hipofenyloalaninemia
- reakcje nadwrażliwości
- wysypka
- zapalenie żołądka
- zapalenie przełyku
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania sapropteryny
W zależności od przyjętej dawki sapropteryny mogą wystąpić zawroty głowy, bóle głowy, a także skrócenie odstępu QT w zapisie EKG.
Mechanizm działania sapropteryny
Mechanizm działa sapropteryny jest wielokierunkowy. Sapropteryna jest kofaktorem w syntezie tlenku azotu. Jest również niezbędna w przemianie fenyloalaniny do tyrozyny poprzez działanie enzymu 4–hydroksylazy fenyloalaninowej, a także tyrozyny do L–dopa przez enzym hydroksylazę tyrozynową oraz konwersję tryptofanu do 5–hydroksytryptofanu poprzez działanie hydroksylazy tryptofanu. Jeśli fenyloalanina nie ulega takim przemianą, to odkłada się w krwiobiegu i innych tkankach i może uszkadzać komórki nerwowe w mózgu. Wysoki poziom fenyloalaniny może powodować objawy przedmiotowe i podmiotowe takie jak: upośledzenie umysłowe, zaburzenia ruchowe, trudności w połykaniu, drgawki, problemy behawioralne, postępujące problemy z rozwojem.
Wchłanianie sapropteryny
Sapropteryna jest dobrze wchłania z przewodu pokarmowego. Wyższe stężenie osiąga we krwi po posiłku wysokokalorycznym, z dużą zawartością tłuszczu. Stężenie maksymalne substancji czynnej osiągane jest po 3–4 godzinach.
Dystrybucja sapropteryny
Sapropteryna jest dystrybuowana głównie do wątroby, nadnerczy oraz nerek. Objętość dystrybucji zależna jest od masy ciała pacjenta.
Metabolizm sapropteryny
Dichlorowodorek sapropteryny metabolizowany jest do dihydrobiopteryny i biopteryny przede wszystkim w wątrobie.
Wydalanie sapropteryny
Po podaniu doustnym wydalanie substancji czynnej odbywa się głównie z kałem, a w drugiej kolejności z moczem.