Ustekinumab, Ustekinumabum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o ustekinumabie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
2009
- Substancje aktywne
-
ustekinumab
- Działanie ustekinumabu
-
immunosupresyjne (zmniejsza odporność), przeciwzapalne
- Postacie ustekinumabu
-
koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji, roztwór do wstrzykiwań
- Układy narządowe
-
powłoka wspólna (skóra i błony śluzowe), układ pokarmowy (trawienny)
- Specjalności medyczne
-
Dermatologia i wenerologia, Gastroenterologia
- Rys historyczny ustekinumabu
-
Ustekinumab jest ludzkim przeciwciałem monoklonalnym IgG1κ. Substancja czynna została dopuszczona do obrotu przez Janssen–Cilag International N.V. w Europie, w roku 2009. W tym samym roku lek trafił na rynek amerykański, po rejestracji przez firmę Centocor Ortho Biotech Inc.
Ustekinumab jest produkowany metodą rekombinacji DNA z wykorzystaniem linii komórkowej mysiego szpiczaka.
Spis treści
- Wskazania do stosowania ustekinumabu
- Dawkowanie ustekinumabu
- Przeciwskazania do stosowania ustekinumabu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania ustekinumabu
- Interakcje ustekinumabu z innymi substancjami czynnymi
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ ustekinumabu na ciążę
- Wpływ ustekinumabu na laktację
- Inne możliwe skutki uboczne
- Mechanizm działania ustekinumabu
- Wchłanianie ustekinumabu
- Metabolizm ustekinumabu
- Wydalanie ustekinumabu
Wskazania do stosowania ustekinumabu
Ustekinumab znalazł zastosowanie w terapii ciężkiej lub umiarkowanej postaci wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniewskiego–Crohna.
Decyzja o rozpoczęciu leczenia ustekinumabem powinna być podjęta w przypadku nietolerancji lub nieskuteczności konwencjonalnych metod leczenia (stosowania innych leków biologicznych lub terapii antagonistą TNF–α).
Substancja czynna jest również wykorzystywana w terapii łuszczycy o ciężkim przebiegu, nieodpowiadającej na leczenie cyklosporyną lub metodami fotochemioterapii.
Dawkowanie ustekinumabu
Schemat dawkowania ustekinumabem jest zależny od masy ciała pacjenta, a także od występującej jednostki chorobowej.
W przypadku leczenia ciężkiej postaci łuszczycy zalecane jest podskórne stosowanie od 45 mg do 90 mg substancji czynnej. Lek należy podawać w różnych odstępach czasu, w zależności od etapu kuracji. Terapię w wykorzystaniem ustekinumabu powinien prowadzić lekarz posiadający doświadczenie w diagnozowaniu i leczeniu łuszczycy.
Podczas leczenia wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniewskiego–Crohna zalecana dawka ustekinumabu podawanego dożylnie wynosi od 260 mg do 520 mg. Po upływie ośmiu tygodni od iniekcji leczenie można kontynuować stosując ustekinumab podskórnie w dawkach ustalonych przez lekarza prowadzącego.
Przeciwskazania do stosowania ustekinumabu
Przeciwwskazaniem do stosowania ustekinumabu jest wystąpienie reakcji nadwrażliwości na tę substancję czynną. Ponadto, leku nie należy stosować podczas trwającego zakażenia.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania ustekinumabu
Należy zachować szczególną ostrożność podczas terapii ustekinumabem. Działanie immunosupresyjne substancji czynnej może być związane ze zwiększeniem ryzyka infekcji wirusowych, grzybiczych lub bakteryjnych. Szczególna ostrożność jest wskazana w przypadku infekcji gruźliczej. Przed iniekcją substancji czynnej należy wykluczyć występowanie utajonej lub czynnej postaci choroby. W przypadku pojawienia się objawów ciężkiej infekcji u pacjenta, podanie kolejnej dawki ustekinumabu należy przełożyć do momentu ustąpienia zakażenia.
Jednoczesne stosowanie ustekinumabu oraz szczepionek zawierających żywe szczepy wirusowe lub bakteryjne nie jest zalecane ze względu na immunosupresyjne działanie substancji czynnej. Leczenie ustekinumabem powinno zostać przerwane piętnaście tygodni przed planowanym szczepieniem, natomiast wznowienie leczenia można przeprowadzić czternaście dni po przyjęciu szczepionki.
Terapia ustekinumabem może zwiększać prawdopodobieństwo pojawienia się choroby nowotworowej u pacjenta. Podczas leczenia odnotowano zwiększone ryzyko rozwoju złośliwych nowotworów skóry.
Zalecane jest zachowanie dodatkowej ostrożności w przypadku pacjentów w podeszłym wieku ze względu na zwiększone ryzyko zakażeń u osób starszych.
Podczas terapii substancją czynną istnieje prawdopodobieństwo pojawienia się objawów reakcji anafilaktycznej. W przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego iniekcję należy natychmiast przerwać.
Bezpieczeństwo kuracji ustekinumabem u pacjentów w wieku poniżej 18 roku życia nie zostało potwierdzone.
Interakcje ustekinumabu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Bortezomib (Bortezomib) | inne leki przeciwnowotworowe |
Dinutuksymab beta (Dinutuximab beta) | przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne |
Ewerolimus (Everolimus) | inhibitory kinazy białkowej |
Ibrytumomab (Ibritumomab) | radiofarmaceutyki |
Iksazomib (Ixazomib) | inne leki przeciwnowotworowe |
Klofarabina (Clofarabine) | antymetabolity, analogi puryn |
Pomalidomid (Pomalidomide) | inne leki immunosupresyjne |
Takrolimus (Tacrolimus) | inhibitory kalcyneuryny |
Temsyrolimus (Temsirolimus) | inne leki przeciwnowotworowe |
Trastuzumab (Trastuzumab) | przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne |
Sekukinumab (Secukinumab) | inhibitory interleukiny |
Brygatynib (Brigatinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Tofacytynib (Tofacitinib) | selektywne leki immunosupresyjne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Dienogest (Dienogest) | progestageny |
Lewonorgestrel (Levonorgestrel) | progestageny |
Inne rodzaje interakcji
Podczas terapii ustekinumabem nie należy jednocześnie podawać szczepionek zawierających żywe szczepy wirusów lub bakterii.
Wpływ ustekinumabu na ciążę
Bezpieczeństwo ustekinumabu podczas trwania ciąży nie zostało potwierdzone. Nie zaleca się stosowania substancji leczniczej w przypadku kobiet ciężarnych.
Badania na zwierzętach nie wykluczają całkowicie wpływu leku na przebieg ciąży oraz na rozwój płodu.
Kobiety przyjmujące ustekinumab powinny stosować skuteczne metody antykoncepcji podczas trwania terapii oraz piętnaście tygodni po jej zakończeniu.
Wpływ ustekinumabu na laktację
Prawdopodobieństwo przenikania ustekinumabu do pokarmu kobiety karmiącej jest niewielkie ze względu na wysoką masę cząsteczkową leku oraz jego niską biodostępność w mleku matki.
Karmienie piersią podczas przyjmowania ustekinumabu można kontynuować po wcześniejszej analizie stosunku ryzyka pojawienia się działań niepożądanych u dziecka do korzyści odniesionych z terapii przez matkę.
Inne możliwe skutki uboczne
Podczas terapii ustekinumabem istnieje ryzyko wstąpienia
- częstego świądu, stanu zapalnego zatok, bólu lub zawrotów głowy, stanu zapalnego jamy nosowo–gardłowej, zakażenia górnych dróg oddechowych, bólu pleców lub mięśni, wymiotów, biegunki, nudności, bólu gardła lub jamy ustnej;
- niezbyt częstego przekrwienia błony śluzowej jamy nosowej, trądziku, porażenia nerwu twarzowego, stanu zapalnego tkanki łącznej, półpaśca, zakażenia zębów, siniaka lub przekrwienia w miejscu iniekcji, złuszczania skóry lub łuszczycy krostkowej, reakcji alergicznej (pokrzywka, wysypka), grzybiczych infekcji sromu, wirusowych infekcji górnych dróg oddechowych;
- rzadkiego eozynofilowego zapalenia płuc, złuszczającego stanu zapalnego skóry, wstrząsu anafilaktycznego, alergicznego zapalenia pęcherzyków płucnych.
Podczas iniekcji może często wystąpić rumień oraz ból w miejscu podania leku
Mechanizm działania ustekinumabu
Substancja lecznicza ogranicza proces zapalny w trakcie przebiegu wrzodziejącego stanu zapalnego jelita grubego, choroby Crohna, łuszczycy oraz łuszczycowego zapalenia stawów.
Przyczyną wymienionych chorób autoimmunologicznych jest nadmierna aktywność interleukiny IL–12 i IL–23.
Interleukina 12 odpowiada za zwiększenie aktywności komórek NK (natural killers) oraz za przekształcanie komórek CD4+T do limfocytów Th1. Z kolei aktywność interleukiny 23 prowadzi do zwiększonego powstawania limfocytów Th17.
Połączenie ustekinumabu z białkiem występującym na powierzchni IL–12 oraz IL–23 zmniejsza zdolność tych cząsteczek do łączenia się z receptorem IL–12Rβ1 na powierzchni komórek układu odpornościowego, ograniczając w ten sposób wytwarzanie limfocytów Th1 i Th17. Spadek syntezy limfocytów T prowadzi do zmniejszenia występującego stanu zapalnego.
Wchłanianie ustekinumabu
Maksymalne stężenie po podaniu podskórnym 45 mg ustekinumabu występuje po upływie 13.5 dnia. Podczas stosowania większej dawki – 90 mg stężenie maksymalne występowało już siedem dni po iniekcji.
Metabolizm ustekinumabu
Proces rozkładu ustekinumabu nie został w pełni wyjaśniony. Cząsteczka leku ulega prawdopodobnie reakcjom zbliżonym do reakcji metabolicznych, którym ulegają naturalnie występujące w organizmie przeciwciała klasy IgG.
Wydalanie ustekinumabu
Dane o eliminacji ustekinumabu są ograniczone. Prawdopodobnie, wydalanie substancji czynnej przebiega z udziałem nerek.