Busulfan, Busulfanum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o busulfanie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1954
- Substancje aktywne
-
busulfan
- Działanie busulfanu
-
przeciwnowotworowe (cytostatyczne, cytotoksyczne)
- Postacie busulfanu
-
koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji, tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ immunologiczny (odpornościowy), układ krwiotwórczy i krew
- Specjalności medyczne
-
Hematologia, Onkologia kliniczna
- Rys historyczny busulfanu
-
Busulfan został wprowadzony do użytku w 1954 roku przez podmiot odpowiedzialny ASPEN GLOBAL INC.
- Wzór sumaryczny busulfanu
-
C6H14O6S2
Spis treści
- Wskazania do stosowania busulfanu
- Dawkowanie busulfanu
- Przeciwskazania do stosowania busulfanu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania busulfanu
- Interakcje busulfanu z innymi substancjami czynnymi
- Wpływ busulfanu na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ busulfanu na ciążę
- Wpływ busulfanu na laktację
- Wpływ busulfanu na płodność
- Skutki uboczne
- Inne możliwe skutki uboczne
- Objawy przedawkowania busulfanu
- Mechanizm działania busulfanu
- Wchłanianie busulfanu
- Dystrybucja busulfanu
- Metabolizm busulfanu
- Wydalanie busulfanu
Wskazania do stosowania busulfanu
Busulfan przeznaczony jest do leczenia objawowego (paliatywnego) pacjentów z fazą przewlekłą białaczki szpikowej, nadpłytkowością samoistną, mielofibrozą. Terapia busulfanem stosowana jest również w terapii przedoperacyjnej poprzedzającej przeszczep komórek macierzystych układu krwiotwórczego w przypadku pacjentów, u których wykazano stosowanie wysokich dawek busulfanu oraz cyklofosfamidu za najlepszą dostępną formę terapii. Busulfan stosuje się również w celu wywołania remisji w czerwienicy prawdziwej, w szczególności u pacjentów ze znaczną nadpłytkowością.
Dawkowanie busulfanu
Busulfan stosowany jest doustnie oraz w postaci iniekcji dożylnej pod ścisłą kontrolą personelu medycznego.
Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, stanu klinicznego pacjenta, schorzeń współtowarzyszących, parametrów morfologii krwi, masy ciała, wieku, itp.
Podanie doustne
Leczenie przedoperacyjne poprzedzające przeszczep komórek macierzystych układu krwiotwórczego:
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 4 mg/kg masy ciała
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u dzieci oraz młodzieży: 480–600 mg/m2 powierzchni ciała
Białaczka szpikowa
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 0,06 mg/kg masy ciała
Czerwienica prawdziwa
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 4–6 mg
Mielofibroza, nadpłytkowość samoistna
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 2–4 mg
Podanie dożylne
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 4,8–60 mg/kg masy ciała
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u dzieci i młodzieży: 1–0,8 mg/kg masy ciała
Przeciwskazania do stosowania busulfanu
Przeciwwskazaniem do stosowania jest nadwrażliwość na busulfan, oporność choroby na terapię busulfanem, ciąża.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania busulfanu
Leczenie busulfanem powinno być prowadzone wyłącznie pod ścisłym nadzorem doświadczonego specjalisty.
Pacjenci przyjmujący busulfan nie powinni przechodzić szczepienia z wykorzystaniem szczepionek żywych.
Przyjmowanie busulfanu jest przeciwwskazane w trakcie trwania oraz tuż po zakończonej radioterapii.
Terapia busulfanem jest nieskuteczna po wystąpieniu transformacji blastycznej.
W przypadku stosowania busulfanu u pacjentów z przewlekłą białaczką szpikową należy pilnować właściwej gospodarki wodno-elektrolitowej, w celu uniknięcia wystąpienia hiperurykemii oraz nefropatii moczanowej.
Podczas stosowania busulfanu u pacjentów z zaburzoną czynnością wątroby należy zachować szczególną ostrożność.
Podczas terapii busulfanem należy regularnie monitorować parametry morfologii krwi z rozmazem krwinek białych oraz liczbą płytek krwi.
Przyjmowanie busulfanu może prowadzić do wystąpienia aberracji chromosomalnych.
Pacjenci po trzech lub więcej cyklach chemioterapii oraz radioterapii stanowią grupę zwiększonego ryzyka do wykształcenia choroby żylno-okluzyjnej wątroby podczas stosowania busulfanu.
Leczenie busulfanem, w szczególności trwające przez dłuższy okres czasu, może prowadzić do występowania raka oraz nowotworów złośliwych.
Stosowanie busulfanu w wysokich dawkach wymaga profilaktycznego stosowania leków przeciwdrgawkowych (głównie benzodiazepiny).
Należy zachować szczególną ostrożność jeśli przed lub w trakcie terapii busulfanem stosowano paracetamol.
Interakcje busulfanu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Deferypron (Deferiprone) | antidota - odtrutki i środki chelatujące |
Klozapina (Clozapine) | neuroleptyki atypowe |
Topotekan (Topotecan) | inne leki przeciwnowotworowe |
Tofacytynib (Tofacitinib) | selektywne leki immunosupresyjne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Allopurynol (Allopurinol) | substancje hamujące syntezę kwasu moczowego - inhibitory oksydazy ksantynowej |
Bendamustyna (Bendamustine) | cytostatyki alkilujące |
Erytromycyna (Erythromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Fluoksetyna (Fluoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Fluwoksamina (Fluvoxamine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Idarubicyna (Idarubicin) | antybiotyki cytostatyczne |
Itrakonazol (Itraconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Ketokonazol (Ketoconazole) | przeciwgrzybicze pochodne imidazolu |
Klarytromycyna (Clarithromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Klofarabina (Clofarabine) | antymetabolity, analogi puryn |
Norfloksacyna (Norfloxacin) | fluorochinolony |
Omeprazol (Omeprazole) | IPP - inhibitory pompy protonowej |
Paracetamol (Paracetamol (acetaminophen)) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Ruksolitynib (Ruxolitinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Rytonawir (Ritonavir) | inhibitory proteazy HIV |
Sertralina (Sertraline) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Takrolimus (Tacrolimus) | inhibitory kalcyneuryny |
Temsyrolimus (Temsirolimus) | inne leki przeciwnowotworowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Deksametazon (Dexamethasone) | glikokortykosteroidy |
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Fenytoina (Phenytoin) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Karbamazepina (Carbamazepine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe |
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Brygatynib (Brigatinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Dalteparyna (Dalteparin) | leki przeciwzakrzepowe - heparyna, heparynoidy i pochodne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ramipryl (Ramipril) | inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI |
Winorelbina (Vinorelbine) | alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi |
Wpływ busulfanu na prowadzenie pojazdów
Terapia busulfanem wywiera nieistotny wpływ na prowadzenie pojazdów oraz obsługę maszyn.
Inne rodzaje interakcji
Podczas leczenia busulfanem nie należy stosować szczepionek żywych.
Wpływ busulfanu na ciążę
Badania kliniczne na organizmach zwierzęcych wykazały teratogenne działanie busulfanu na płód. Stosowanie substancji w czasie ciąży możliwe jest jedynie w niezbędnych sytuacjach, kiedy efekt terapeutyczny przewyższa możliwe ryzyko.
Wpływ busulfanu na laktację
Podczas stosowania busulfanu nie należy karmić piersią.
Wpływ busulfanu na płodność
Do objawów niepożądanych leczenia busulfanem należą: zahamowanie miesiączki, zahamowanie czynności jajników oraz zahamowanie procesu spermatogenezy, które mogą prowadzić do niepłodności.
Skutki uboczne
- brak krwawień miesiączkowych
- atrofia jąder
- żylno-okluzyjna choroba wątroby
- idiopatyczne zapalenie płuc
- niepłodność
- zahamowanie czynności szpiku kostnego
- martwica wątroby
- oligospermia / azoospermia
- żółtaczka
- wymioty
- owrzodzenie jamy ustnej
- biegunka
- hiperbilirubinemia
- nudności
- małopłytkowość
- leukopenia
- łysienie
- śródmiąższowe zapalenie płuc
- białaczka wtórna do leczenia onkologicznego
- przebarwienia skóry
- tamponada serca
- krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego
- dysplazja w miejscu podania
- ścieńczenie rogówki lub twardówki
- zespół Sjörgena
- napady drgawkowe
- niedokrwistość aplastyczna
- zaćma
- Miastenia
- ginekomastia
- hipoplazja zębów
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Inne możliwe skutki uboczne
Podanie dożylne: leukopenia, trombocytopenia, niedokrwistość, ostra choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi (GVHD), zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie gardła, gorączka neutropeniczna, niedokrwistość, pancytopenia, reakcja alergiczna, brak łaknienia, hiperglikemia, hipokalcemia, hipokaliemia, hipomagnezemia, hipofosfatemia, hiponatremia, lęk, depresja, bezsenność, splątanie, majaczenie, nerwowość, omamy, pobudzenie, bóle głowy, zawroty głowy, drgawki, encefalopatia, krwotok mózgowy, tachykardia, zaburzenia rytmu, migotanie przedsionków, kardiomegalia, wysięk osierdziowy, zapalenie osierdzia, skurcze dodatkowe komorowe, bradykardia, nadciśnienie tętnicze, niedociśnienie tętnicze, zakrzepica, rozszerzenie naczyń, zakrzepica tętnicy udowej, zespół nieszczelności naczyń włosowatych, duszność, krwawienie z nosa, kaszel, czkawka, hiperwentylacja, niewydolność oddechowa, krwotoki pęcherzykowe, astma, niedodma, wysięk opłucny, hipoksja, zapalenie jamy ustnej, biegunka, ból brzucha, nudności, wymioty, niestrawność, wodobrzusze, zaparcie, dyskomfort w okolicy odbytu, krwawe wymioty, niedrożność, zapalenie przełyku, krwotok z przewodu pokarmowego, hepatomegalia, żółtaczka, wysypka, świąd, łysienie, łuszczenie skóry, rumień, zaburzenia pigmentacji, bóle mięśniowe, ból pleców, bóle stawowe, dyzuria, oliguria, krwiomocz, umiarkowana niewydolność nerek, osłabienie, dreszcze, gorączka, ból w klatce piersiowej, obrzęk, obrzęk uogólniony, ból lub zapalenie w miejscu wstrzyknięcia, zapalenie błon śluzowych, zwiększenie aktywności aminotransferaz, zwiększenie stężenia bilirubiny, zwiększenie aktywności GGT, zwiększenie aktywności fosfatazy alkalicznej, zwiększenie masy ciała, nieprawidłowe odgłosy oddechowe, zwiększenie stężenia kreatyniny, zwiększeni stężenia mocznika, obniżenie frakcji wyrzutu.
Objawy przedawkowania busulfanu
Po przyjęciu zbyt wysokiej dawki busulfanu dochodzi do przedawkowania substancji oraz następujących objawów: mielosupresji, pancytopenii (zmniejszona ilość krwinek czerwonych, krwinek białych oraz trombocytów), zahamowania funkcjonowania szpiku kostnego, zaburzenia czynności wątroby, płuc oraz układu pokarmowego.
Mechanizm działania busulfanu
Busulfan jest dwufunkcyjnym środkiem alkilującym o działaniu cytotoksycznym. Substancja wiąże się z cząsteczkami DNA prowadząc do ich alkilacji.
Wchłanianie busulfanu
Po padaniu dożylnym biodostępność busulfanu wynosi 100%, natomiast po podaniu doustnym około 80%.
Dystrybucja busulfanu
Busulfan wiąże się z białkami osocza w 32%.
Metabolizm busulfanu
Busulfan metabolizowany jest w wątrobie poprzez sprzęganie z glutationem oraz proces utleniania do nieaktywnych metabolitów.
Wydalanie busulfanu
Czas półtrwania busulfanu wynosi od 2 do 4 godzin. Wydalanie substancji odbywa się głównie z moczem, a w nieznacznym stopniu z kałem.