Gliceryna, Glycerolum - Zastosowanie, działanie, opis

Glicerynę w stężeniu 85% stosuje się zewnętrznie jako łagodny środek przeciwzapalny na podrażnienia skóry rąk.
Substancja czynna znalazła również zastosowanie jako składnik przeczyszczających czopków doodbytniczych dla osób dorosłych i dzieci.

Ponadto, ze względu na swoje wszechstronne właściwości gliceryna znalazła zastosowanie jako rozpuszczalnik w wielu wyrobach medycznych, do których zaliczamy syropy, krople oczne oraz płukanki na ból gardła i chrypę.
Gliceryna jako świetny humektant potrafi zatrzymywać znaczne ilości wody, dzięki czemu jest chętnie stosowana jako składnik dermokosmetyków wykorzystywanych w pielęgnacji suchej i podrażnionej skóry. Substancja ta jest tolerowana przez wiele rodzajów skóry i raczej nie jest odpowiedzialna za powstawanie alergii, w związku z czym znalazła zastosowanie jako środek przedłużający czas trwałości niektórych preparatów.

Gliceryna jest szczególnie chętnie wykorzystywana jako składnik kropli ocznych, przeznaczonych do łagodzenia podrażnień oraz tzw. zespołu suchego oka. Ponadto, jej zdolność do przyciągania cząsteczek wody sprawia, że gliceryna znalazła zastosowanie w preparatach łagodzących objawy związane z występowaniem ucha pływaka.

Glicerynę można stosować zewnętrznie jako płyn przeznaczony do nakładania na skórę oraz w postaci czopków doodbytniczych. Dawka substancji czynnej jest zależna od wieku oraz schorzeń współistniejących pacjenta.

Płynem do stosowania na skórę można pokrywać ciało nawet kilka razy dziennie, delikatnie wmasowując go w podrażnione miejsca.

W przypadku stosowania glicerolu w postaci czopków na przeczyszczenie zalecana dawka dobowa dla osób powyżej 6 roku życia wynosi od 2 do 4 gramów stosowanych na noc. Efekt przeczyszczający pojawia się zwykle przed upływem godziny.

Gliceryna, niejednokrotnie stanowi dodatkowy składnik niektórych wyrobów medycznych przeznaczonych do stosowania wewnętrznego oraz dermokosmetyków wykorzystywanych w terapii schorzeń skóry. Podczas stosowania tego rodzaju preparatów należy pamiętać aby używać ich zawsze zgodnie z przeznaczeniem i stosować się do zaleceń i wskazówek producenta.

Przeciwwskazaniem do stosowania glicerolu jest wystąpienie nadwrażliwości na tę substancję czynną. Ponadto, stosowanie gliceryny w postaci doodbytniczej jest przeciwwskazane podczas jednoczesnego występowania ostrej niewydolności nerek, nowotworu odbytu, zapalenia wyrostka robaczkowego oraz innych stanów zapalnych w obrębie jamy brzusznej.

Czopków glicerolowych nie należy stosować przewlekle. Zalecane jest jedynie doraźne stosowanie podczas leczenia zaparć.

Zwykle zalecana dawka gliceryny w czopkach wynosi od 2-4 gramów, stosowanie czopków nie jest zalecane w przypadku dzieci poniżej 6 roku życia, dla tego rodzaju pacjentów przeznaczone są mniejsze dawki substancji czynnej.

W przypadku, gdy pomimo podania środków przeczyszczających zaparcie nadal się utrzymuje należy skontaktować się z lekarzem.

Substancja czynna nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługi maszyn.

W przypadku stosowania czopków glicerolowych zalecane jest zachowanie odstępu pomiędzy nimi a innymi preparatami stosowanymi doodbytniczo, ze względu na prawdopodobieństwo zaburzenia wchłaniania w miejscu podania leku.

Podczas zewnętrznego stosowania gliceryny nie występują przeciwwskazania dla kobiet ciężarnych. W przypadku stosowania doodbytniczego, wykorzystanie czopków przeciw zaparciom w ciąży jest dopuszczalne jednak należy pamiętać o poinformowaniu o problemie swojego lekarza prowadzącego podczas wizyty.

W przypadku stosowania glicerolu doodbytniczo lub w postaci płynu przeznaczonego do podania na skórę nie występują ograniczenia związane z laktacją.

Po podaniu doodbytniczym zdarzały się przypadki podrażnienia odbytnicy wskutek długotrwałego stosowania, jednak nie jest znana częstotliwość występowania tego rodzaju zdarzeń.

Przyjęcie doustnie dużych dawek gliceryny może spowodować wystąpienie objawów ze strony przewodu pokarmowego, takich jak:

• biegunka;
• wymioty;
• nudności.

Ponadto, zbyt częste stosowanie stężonych roztworów gliceryny na skórę może spowodować jej przesuszenie.

Podczas stosowania doodbytniczego cząsteczki glicerolu działają drażniąco na ściany ściany jelita powodując ich rozciąganie. Ponadto, substancja czynna działa jak środek poślizgowy dla mas kałowych ułatwiając wypróżnienie. Działanie osmotyczne glicerolu polega na tym, że cząsteczka leku "przyciąga" wodę w obrębie jelita, co powoduje upłynnienie mas kałowych oraz uczucie parcia na stolec.

Gliceryna w stężeniach wynoszących poniżej 25% działa nawilżająco na skórę, a ze względu na swoje właściwości higroskopijne wchłania wodę ze zmienionych chorobowo tkanek działając lekko przeciwzapalnie. Ponadto, wyższe stężenia gliceryny mogą wykazywać działania przeciwdrobnoustrojowe.

Glicerol jest również wykorzystywany w recepturze jako tzw. promotor wchłaniania, ponieważ może on wnikać w głębsze warstwy naskórka usprawniając transport niektórych substancji czynnych. Ponadto, cząsteczka leku wykazuje również działanie osmoprotekcyjne, chroniąc komórki nabłonka rogówki przed stresem oksydacyjnym, zmniejszając tym samym objawy występujące u pacjentów cierpiących na zespół suchego oka.

Gliceryna nie wchłaniania się podaniu przez skórę oraz doodbytniczo. Po podaniu doustnym zostaje częściowo wchłonięta z przewodu pokarmowego.

Gliceryna, po podaniu doustnym, jest metabolizowana do glikogenu odkładanego w wątrobie oraz dwutlenku węgla.