Doksepina, Doxepinum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o doksepinie

Rok wprowadzenia na rynek
1969
Substancje aktywne
doksepina
Działanie doksepiny
przeciwdepresyjne (antydepresyjne, tymoleptyczne), przeciwlękowe (anksjolityczne), uspokajające
Postacie doksepiny
kapsułki
Układy narządowe
układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Geriatria, Medycyna rodzinna, Psychiatria
Rys historyczny doksepiny

Doksepina jest lekiem przeciwlękowym i przeciwdepresyjnym wprowadzonym na rynek przez firmę Pfizer. Lek został dopuszczony do obrotu przez FDA jako antydepresant w 1969 r. W 2010 r. poszerzono jego wskazania o możliwość stosowania u osób cierpiących na bezsenność.

Wzór sumaryczny doksepiny

C19H21NO

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające doksepinę

Wskazania do stosowania doksepiny

Doksepina jest pochodną dibenzoksepiny, należącą do leków przeciwdepresyjnych o budowie trójpierścieniowej. Stosowana jest w stanach depresyjnych z lękiem i niepokojem w przebiegu różnego rodzaju psychoz m. in. w depresji inwolucyjnej oraz w fazie depresyjnej w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. Doksepinę stosuje się także w terapii depresji i stanów lękowych w przebiegu chorób somatycznych i chorób organicznych, w zespołach depresyjno-lękowych w przebiegu choroby alkoholowej oraz w zaburzeniach nerwicowych przebiegających z objawami depresji i lęków. 

Dawkowanie doksepiny

Dawkowanie doksepiny zależy od nasilenia choroby, stanu klinicznego pacjenta, a także jego reakcji na lek. 

Maksymalna dawka doksepiny wynosi 300 mg na dobę. Maksymalna dawka jednorazowa to 100 mg i podawana jest ona zwykle przed snem. 

Pacjentom cierpiącym na bezsenność, a także osobom, które czują senność w ciągu dnia, należy tak podzielić dawki, aby jej największa część podawana była wieczorem. Po uzyskaniu efektu terapeutycznego dawkowanie doksepiny można odpowiednio zmniejszać. Jednak jej działanie przeciwdepresyjne może nie być widoczne do 2 - 3 tygodni od rozpoczęcia leczenia.

Doksepina nie powinna być stosowana u dzieci poniżej 12 roku życia, ze względu na brak danych o bezpieczeństwie stosowania w tej grupie wiekowej.

U pacjentów w podeszłym wieku zalecane jest stosowanie mniejszych dawek leku, zwykle skuteczną dawka jest 30-50 mg na dobę.

Aby uniknąć podrażnienia żołądka doksepina powinna być przyjmowana razem z pokarmem, nawet jeżeli przyjmowana jest wieczorem.

Przeciwskazania do stosowania doksepiny

Przeciwwskazaniem do stosowaniem doksepiny jest nadwrażliwość na substancję czynną oraz inne trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. Lek nie może być również podawany w przypadku wystąpienia manii, w jaskrze, w ciężkich chorobach wątroby, a także u osób ze  skłonnościami do zatrzymywania moczu. Leczenie doksepiną jest przeciwwskazane u kobiet karmiących piersią.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania doksepiny

Przy stosowaniu doksepiny, zwłaszcza przy dawkowaniu jeden raz na dobę, należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z innymi chorobami współistniejącymi, a także przyjmujących inne leki, zwłaszcza te o działaniu przeciwcholinergicznym.

Szczególną uwagę należy zwrócić na dawkowaniu u pacjentów w podeszłym wieku, gdyż ta grupa chorych jest szczególnie narażona na wystąpienie działań niepożądanych takich jak pobudzenie, splątanie czy niedociśnienie ortostatyczne. Ustalając dawkę początkową leku, należy obserwować reakcję pacjenta, natomiast aby osiągnąć właściwą reakcję kliniczną wystarcza zazwyczaj podanie połowy dawki podtrzymującej. 

Przy stosowaniu doksepiny może pojawić się nasilona reakcja na alkohol, a także uczucie senności.

W przypadkach zwiększonych objawów psychoz, bądź też wystąpienia manii należy koniecznie zmniejszyć stosowaną dawkę doksepiny, a w niektórych przypadkach może być konieczne włączenie neuroleptyku.

Przy stosowaniu doksepiny należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami sercowo-naczyniowymi, takimi jak blok serca, arytmia, a także świeży zawał mięśnia sercowego.

Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z zaburzeniami nerek lub wątroby, a także u pacjentów z napadami padaczkowymi w wywiadzie.

Pacjenci leczeni doksepiną powinni znajdować się pod ścisłą obserwacją lekarza, ze względu na możliwość wystąpienia myśli i prób samobójczych, również w początkowej fazie powrotu do zdrowia. Wzrost ryzyka wystąpienia prób samobójczych może również wystąpić u pacjentów, którzy stosują doksepinę z innych wskazań, aniżeli depresja. Ścisłą obserwację pacjentów należy prowadzić szczególnie u tych osób, u których myśli, bądź próby samobójcze występowały przed rozpoczęciem leczenia doksepiną.  

W przypadku jakiejkolwiek zmiany dawki leku, bądź na początku leczenia pacjenci powinni być poddani wnikliwej obserwacji, a każdorazowa zmiana zachowania, nasilenie myśli, bądź wystąpienie prób samobójczych powinny być bezwzględnie zgłaszane do lekarza.

Należy zachować ostrożność u pacjentów z łagodnym rozrostem gruczołu prostaty, ze względu na możliwość zatrzymania moczu.

Przeciwwskazania doksepiny do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Doksepiny nie należy łączyć z inhibitorami MAO (monoaminooksydazy). Nie należy jej również stosować, jeżeli inhibitory MAO były stosowane w ciągu ostatnich 2 tygodni.

Interakcje doksepiny z innymi substancjami czynnymi

zwiększenie stężenia doksepiny w osoczu
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Escitalopram (Escitalopram) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluoksetyna (Fluoxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluwoksamina (Fluvoxamine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Paroksetyna (Paroxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Sertralina (Sertraline) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
zwiększenie działania inhibitorów MAO oraz nasilenie działań niepożądanych
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Moklobemid (Moclobemide) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Rasagilina (Rasagiline) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Selegilina (Selegiline) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
zmniejszenie działania wazopresyjnego sympatykomimetyków (działania podnoszącego ciśnienie krwi)
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Adrenalina (Adrenaline) leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Fenylefryna (Phenylephrine) agoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Noradrenalina (Noradrenaline, norepinephrine) leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
osłabienie działania przeciwnadciśnieniowego klonidyny
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Klonidyna (Clonidine) agoniści receptora imidazolowego
przyspieszenie metabolizmu doksepiny
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) inne leki przeciwpadaczkowe
zmniejszenie działania hipotensyjnego nitrogliceryny
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Nitrogliceryna (Nitroglycerin) nitraty
ryzyko wystąpienia arytmii i pobudzenia ośrodkowego układu nerwowego; często konieczne jest zmniejszenie dawki lewotyroksyny
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Lewotyroksyna (Levothyroxine (sodium)) hormony tarczycy

Interakcje doksepiny z alkoholem

Przy równoczesnym stosowaniu doksepiny i spożywaniu etanolu może dojść do nasilonej reakcji na alkohol oraz pojawienia się nadmiernego uspokojenia i senności u pacjenta. Donoszono również o śmiertelnych przypadkach w przypadku łączenia leku z alkoholem.

Wpływ doksepiny na prowadzenie pojazdów

U części pacjentów doksepina może powodować senność oraz wydłużać czas reakcji, dlatego nie powinna być stosowana przez osoby, które prowadzą pojazdy, a także obsługują maszyny.

Wpływ doksepiny na ciążę

Doksepina może być stosowana u kobiet w ciąży, jedynie w przypadku, kiedy w ocenie lekarza korzyści wynikające z leczenia przewyższają ryzyko zagrożenia dla płodu. Doksepina przenika przez łożysko, jednak dotychczas przeprowadzone badania nie wykazały szkodliwego jej wpływu na płód. 

Wpływ doksepiny na laktację

Stosowanie doksepiny jest bezwzględnie przeciwwskazane w okresie karmienia piersią, ponieważ przenika ona do mleka matki. Odnotowywano bezdech i senność u dzieci, które karmione były piersią przez matki stosujące doksepinę. 

Skutki uboczne

zaparcia
suchość błony śluzowej jamy ustnej
senność
bezsenność
dyskinezy późne
koszmary nocne
obrzęk twarzy
drętwienia
nadwrażliwość na światło
zawroty głowy
wysypka
świąd
splątanie
reakcje alergiczne
pokrzywka
pobudzenie
ból głowy
dezorientacja
parestezje
drżenie
eozynofilia
powiększenie piersi
plamica
jadłowstręt
drgawki
halucynacje
niedokrwistość hemolityczna
żółtaczka
ataksja
biegunka
zatrzymanie moczu
agranulocytoza
zaburzenia smaku
ginekomastia
wymioty
trombocytopenia
nagłe zaczerwienienie skóry twarzy
hipotonia (niedociśnienie) ortostatyczna
leukopenia
mlekotok
aftowe zapalenie jamy ustnej
niestrawność
nudności
zwiększenie masy ciała
podwyższenie temperatury
dreszcze
ogólne osłabienie
zmiany w zapisie ekg
zmęczenie
zaburzenia widzenia
tachykardia
zachowania samobójcze
zaostrzenie astmy
myśli samobójcze
objawy odstawienia

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania doksepiny

W przypadku lekkiego stanu klinicznego przy przedawkowaniu doksepiny może pojawić się senność, otępienie, nieostre widzenie oraz suchość błony śluzowej jamy ustnej.

W niektórych przypadkach może jednak wystąpić stan kliniczny ciężki, który może objawiać się sennością, niedociśnieniem tętniczym, depresją oddechową, śpiączką, niemiarowością pracy serca oraz tachykardią. Tym objawom może towarzyszyć zatrzymanie moczu, zmniejszenie perystaltyki przewodu pokarmowego, hipertermia lub hipotermia, nadciśnienie tętnicze, rozszerzenie źrenic oraz wzmożone odruchy ścięgniste. 

Istnieją udokumentowane przypadki śmiertelnego przedawkowania samej doksepiny, bądź w połączeniu z innymi lekami lub alkoholem. 

Mechanizm działania doksepiny

Doksepina należy do grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Wykazuje działanie przeciwlękowe, uspokajające oraz słabą aktywność przeciwdepresyjną. Mechanizm działania leku jest wciąż nie do końca poznany, ale wydaje się, że przede wszystkim jest on związany z hamowaniem wychwytu zwrotnego w synapsach noradrenaliny, a w mniejszym stopniu również serotoniny. Doksepina jest również selektywnym inhibitorem receptora histaminowego H1 i α1-adrenergicznego oraz nieselektywnie blokuje receptory muskarynowe.

Wchłanianie doksepiny

Doksepina jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie osiągane jest po 2-4 godzinach po podaniu.

Dystrybucja doksepiny

Doksepina wiąże się z białkami osocza w ok. 76%.

Metabolizm doksepiny

Doksepina w ok. 55%-87% ulega efektowi pierwszego przejścia w wątrobie (ilość leku, który trafia do krążenia ogólnego jest zmniejszona przez metabolizm wątrobowy). W wyniku tej reakcji powstaje główny aktywny metabolit leku - demetylodoksepina. Zarówno doksepina jak i demetylodoksepina ulegają dalszym przemianom metabolicznym na drodze N-oksydacji, hydroksylacji oraz sprzęgania z kwasem glukuronowym.

Wydalanie doksepiny

Doksepina wydalana jest głównie z moczem w postaci metabolitów w formie wolnej lub skoniugowanej. Okres półtrwania dla doksepiny wynosi 8-24 h (średnio 17 h) oraz 33–80 h (średnio 51 h) dla demetylodoksepiny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl