Eksemestan, Exemestanum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o eksemestanie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1999
- Substancje aktywne
-
eksemestan
- Działanie eksemestanu
-
przeciwnowotworowe (cytostatyczne, cytotoksyczne)
- Postacie eksemestanu
-
tabletki podjęzykowe
- Układy narządowe
-
układ endokrynny (dokrewny)
- Specjalności medyczne
-
Onkologia kliniczna
- Rys historyczny eksemestanu
-
W latach 70. XX wieku równocześnie trwały badania nad tamoksifenem oraz aminoglutetimidem-pierwszym inhibitorem aromatazy. Jak się później okazało, dopiero nowsza, trzecia generacja inhibitorów aromatazy, do których należał m.in. letrozol, anastrazol i eksemestan, okazały się bardziej obiecujące w walce z rakiem piersi.
Produkt leczniczy zawierający eksemestan został po raz pierwszy zarejestrowany w październiku 1999 roku w Stanach Zjednoczonych przez Pharmacia & Upjohn Inc. pod nazwą Aromasin. Rok później nastąpiła jego rejestracja w Kanadzie. Od 2011 roku regularnie wchodzą na rynek leki generyczne zawierające eksemestan.
- Wzór sumaryczny eksemestanu
-
C20H24O2
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające eksemestan
- Wskazania do stosowania eksemestanu
- Dawkowanie eksemestanu
- Przeciwskazania do stosowania eksemestanu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania eksemestanu
- Przeciwwskazania eksemestanu do łączenia z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje eksemestanu z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje eksemestanu z pożywieniem
- Interakcje eksemestanu z alkoholem
- Wpływ eksemestanu na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ eksemestanu na ciążę
- Wpływ eksemestanu na laktację
- Wpływ eksemestanu na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania eksemestanu
- Mechanizm działania eksemestanu
- Wchłanianie eksemestanu
- Dystrybucja eksemestanu
- Metabolizm eksemestanu
- Wydalanie eksemestanu
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające eksemestan
Wskazania do stosowania eksemestanu
Eksemestan jest stosowany jako uzupełnienie terapii u pacjentek po menopauzie z inwazyjnym wczesnym rakiem piersi po około 2-3 latach stosowania leczenia uzupełniającego tamoksifenem oraz w leczeniu zaawansowanego raka piersi u pacjentek po menopauzie (wywołanej leczeniem lub naturalnej), u których choroba rozwinęła się po zastosowaniu terapii przeciwestrogenowej. Warunkiem koniecznym skuteczności eksemestanu u kobiet jest obecność receptorów estrogenowych w tkance guza.
Dawkowanie eksemestanu
Doustnie jedna tabletka (25 mg) na dobę, najlepiej po posiłku. W przypadku pacjentek z wczesnym rakiem piersi leczenie eksemestanem prowadzi się do końca pięcioletniej skojarzonej, hormonalnej terapii uzupełniającej, gdzie stosuje się najpierw tamoksyfen a później eksemestan. Gdy dojdzie do nawrotu guza, należy zakończyć terapię wcześniej. W przypadku pacjentek z zaawansowanym rakiem piersi leczenie eksemestanem prowadzi się do momentu stwierdzenia wyraźnej progresji guza. Stosowanie leku u dzieci i młodzieży nie jest zalecane. W przypadku pacjentek z niewydolnością wątroby lub nerek nie jest wymagana zmiana dawkowania.
Przeciwskazania do stosowania eksemestanu
Eksemestan przeciwwskazany jest u pacjentek z nadwrażliwością na substancję czynną, będących przed menopauzą, w ciąży lub karmiących piersią.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania eksemestanu
Eksemestanu nie należy podawać kobietom przed menopauzą. Z tego względu, przed rozpoczęciem terapii konieczne jest oznaczenie poziomu hormonów płciowych, aby potwierdzić, że pacjentka przeszła już menopauzę.
Eksemestan należy ostrożnie stosować u pacjentek z zaburzeniami czynności nerek i wątroby.
Eksemestan, jako związek silnie obniżający stężenie estrogenów, może przyczyniać się do zmniejszenia gęstości mineralnej kości oraz zwiększenia częstości złamań. Przed rozpoczęciem terapii eksemestanem należy ocenić gęstość mineralna kości, szczególnie u pacjentek z osteoporozą lub z grupy wysokiego ryzyka.
Ze względu na częste występowania ciężkiego niedoboru witaminy D3 u kobiet z wczesnym rakiem piersi, przed wdrożeniem terapii eksemestanem zaleca się oznaczenie jej stężenia u pacjentek, a następnie zalecić odpowiednią suplementację.
Przeciwwskazania eksemestanu do łączenia z innymi substancjami czynnymi
Eksemestanu nie należy łączyć z ryfampicyną.
Eksemestanu nie powinno się stosować jednocześnie z lekami, które zawierają estrogeny, ponieważ mogą osłabić jego działanie farmakologiczne.
Interakcje eksemestanu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenytoina (Phenytoin) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Karbamazepina (Carbamazepine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Estriol (Estriol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Interakcje eksemestanu z pożywieniem
Nie potwierdzono interakcji z pożywieniem, jednak wykazano, ze stosowanie eksemestanu z pożywieniem zwiększa dostępność biologiczną leku o 40%.
Interakcje eksemestanu z alkoholem
Brakuje danych na temat interakcji eksemestanu z alkoholem, nie zaleca się jednak spożywania napojów alkoholowych podczas terapii.
Wpływ eksemestanu na prowadzenie pojazdów
Ze względu na działania niepożądane, występujące po eksemestanie, takie jak senność, astenia oraz zawroty głowy, nie jest wskazane obsługiwanie maszyn ani prowadzenie pojazdów podczas terapii.
Inne rodzaje interakcji
Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) może zmniejszać skuteczność eksemestanu.
Wpływ eksemestanu na ciążę
Stosowanie eksemestanu u kobiet w ciąży jest przeciwwskazane. Brakuje badań klinicznych przeprowadzanych na ciężarnych, ale badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały toksyczne działanie na zarodki.
Wpływ eksemestanu na laktację
Brakuje badań potwierdzających przenikanie eksemestanu do mleka matki. Nie należy stosować tego leku u kobiet karmiących piersią.
Wpływ eksemestanu na płodność
Inhibitory aromatazy, do których należy eksemestan, powinny być stosowane tylko u kobiet po menopauzie. Wynika to z tego, że stosowanie substancji z tej grupy u kobiet w wieku przedmenopauzalnym wpływa na obwodową konwersję do estrogenów i może powodować hiperstymulację jajników, a w konsekwencji zaburzenie równowagi hormonalnej.
Skutki uboczne
- bóle mięśniowo-szkieletowe
- ból głowy
- uczucie zmęczenia
- bóle stawów
- nudności
- uderzenia gorąca
- bezsenność
- wzmożona potliwość
- wysypka
- zespół cieśni nadgarstka
- ból
- wzrost ryzyka złamań
- obrzęki obwodowe
- jadłowstręt
- zawroty głowy
- zaparcia
- wymioty
- osteoporoza
- łysienie
- dyspepsja
- depresja
- bóle brzucha
- biegunka
- senność
- osłabienie
- trombocytopenia
- leukopenia
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania eksemestanu
W badaniach klinicznych, w którym podano 30 krotnie wyższą dawkę dobową eksemestanu, nie zauważono objawów przedawkowania. Nie jest znana pojedyncza dawka eksemestanu mogąca zagrażać życiu. Nie istnieje swoista odtrutka, a w przypadku przedawkowania zaleca się leczenie objawowe.
Mechanizm działania eksemestanu
Eksemestan hamuje aromatazę, enzym który bierze udział w przekształcaniu androgenów w estrogeny u kobiet. Aromataza przekształca eksemestan w substancję czynną, która wiąże się z enzymem. W konsekwencji zmniejsza się stężenie estrogenów i podziały hormonozależnych komórek nowotworowych sutka.
Wchłanianie eksemestanu
Eksemestan szybko wchłania się po podaniu doustnym, a z przewodu pokarmowego wchłania się znaczna część dawki. Badania u szczurów i psów wykazały biodostępność eksemestanu na poziomie tylko 5%. U ludzi nie jest znana całkowita biodostępność. Lek podany w dawce 25 mg osiąga w osoczu po dwóch godzinach maksymalne stężenie, wynoszące 18ng/ml. Przyjmowanie leku razem z pokarmem zwiększa jego dostępność biologiczną o 40%.
Dystrybucja eksemestanu
Eksemestan wiąże się z białkami osocza w 90% niezależnie od stężenia. Lek i jego metabolity nie wiążą się z czerwonymi krwinkami. Nie wykazano, aby eksemestan kumulował się w organizmie w niespodziewany sposób po wielokrotnym podaniu.
Metabolizm eksemestanu
W metabolizmie eksemestanu bierze udział izoenzym CYP 3A4 oraz aldoketoreduktaza. Klirens eksemestanu bez korekty uwzględniającej dostępność biologiczną po podaniu doustnym wynosi 500 l/h. Metabolity eksemestanu są nieaktywne lub wykazują słabsze hamujące działanie aromatazy niż związek macierzysty.
Wydalanie eksemestanu
Z moczem wydalany jest 1% dawki w postaci niezmienionej. Badania wykazały, że w ciągu tygodnia po podaniu leku równe ilości eksemestanu są wydalane z moczem i z kałem. Okres półtrwania leku wynosi 24 godziny.