Itrakonazol, Itraconazolum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o itrakonazolu

Rok wprowadzenia na rynek
1992
Substancje aktywne
itrakonazol
Działanie itrakonazolu
przeciwgrzybicze
Postacie itrakonazolu
kapsułki, kapsułki twarde
Układy narządowe
powłoka wspólna (skóra i błony śluzowe), układ moczowy, układ nerwowy i narządy zmysłów, układ oddechowy, układ płciowy męski, układ płciowy żeński, układ pokarmowy (trawienny)
Specjalności medyczne
Choroby wewnętrzne, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Dermatologia i wenerologia, Gastroenterologia, Ginekologia i położnictwo, Mikrobiologia lekarska, Neurologia, Neurologia dziecięca
Rys historyczny itrakonazolu

Itrakonazol został odkryty w latach 80 XX wieku i wprowadzony do obrotu medycznego po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych w 1992 roku.

Wzór sumaryczny itrakonazolu

C35H38Cl2N8O4

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające itrakonazol

Wskazania do stosowania itrakonazolu

Itrakonazol jest stosowany w grzybicy skóry niereagującej na leczenie miejscowymi preparatami przeciwgrzybiczymi, w infekcjach drożdżakowych i dermatofitozach pęcherzykowych. Wskazaniem do stosowania leku jest kandydoza pochwy, sromu, jamy ustnej, gardła, przełyku i oczu, a także grzybica paznokci i grzybice układowe, takie jak sporotrychoza, histoplazmoza, blastomykoza, aspergiloza, kryptokokowe zapalenie opon mózgowych, kokcydioidomikoza, parakokcydioidomikoza, chromomikoza spowodowana Fonsecaea i Cladosporium spp.

Dawkowanie itrakonazolu

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących itp.

Maksymalna dawka dobowa u osób dorosłych to 400 mg. Itrakonazol należy przyjmować doustnie bezpośrednio po posiłku, aby zapewnić najlepsze wchłanianie leku.

Na podstawie dostępnych danych nie zaleca się stosowania itrakonazolu u dzieci. Ograniczone stosowanie dotyczy także osób w podeszłym wieku i pacjentów z niewydolnością wątroby oraz nerek.

Przeciwskazania do stosowania itrakonazolu

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na itrakonazol, ciąża i zaburzenia czynności komór serca, z wyjątkiem ciężkich i zagrażających życiu zakażeń.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania itrakonazolu

Leczenie itrakonazolem kobiet w okresie rozrodczym wymaga zastosowania skutecznej metody antykoncepcji do czasu wystąpienia krwawienia miesiączkowego po zaprzestaniu stosowania leku.
Itrakonazol może prowadzić do osłabienia siły skurczu serca. Odnotowano przypadki niewydolności serca u pacjentów leczonych itrakonazolem. Ryzyko niewydolności serca wzrasta przy jednoczesnym przyjmowaniu leków z grupy antagonistów wapnia (np. werapamil, diltiazem).
Należy zachować ostrożność u osób, u których stwierdzono nadwrażliwość na inne leki z grupy azoli (np. flukonazol, worikonazol).
Wystąpienie neuropatii wskazuje na konieczność przerwania stosowania leku.
Podczas terapii itrakonazolem istnieje ryzyko wystąpienia przemijającej lub trwałej utraty słuchu.
W przypadku stwierdzenia oporności szczepów Candida na flukonazol, przed leczeniem itrakonazolem wymagane jest wykonanie testu wrażliwości.
Itrakonazol może wywierać działanie hepatotoksyczne, dlatego zaleca się monitorowanie czynności wątroby. W przypadku wystąpienia objawów, takich jak utrata apetytu, nudności, wymioty, ciemne zabarwienie moczu, ból brzucha należy niezwłocznie odstawić lek. U osób z marskością wątroby czas połowicznej eliminacji leku ulega wydłużeniu, co wymaga uwzględnienia przy ustalaniu dawkowania i łączeniu z innymi lekami metabolizowanymi przez CYP3A4.
Wchłanianie itrakonazolu zmniejsza się wraz ze zmniejszeniem kwaśności soku żołądkowego np. na skutek stosowanych leków. Zalecane jest przyjmowanie leku z kwaśnymi napojami.
Biodostępność leku może być zmniejszona u osób z obniżoną odpornością.
Itrakonazol nie jest zalecany pacjentom z grzybicą układową, która bezpośrednio zagraża życiu.
W przypadku pacjentów z grzybicą układową, którzy chorują na AIDS należy rozważyć leczenie podtrzymujące, aby zminimalizować ryzyko nawrotu choroby.

Przeciwwskazania itrakonazolu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Itrakonazolu nie należy łączyć z niektórymi lekami metabolizowanymi przez CYP3A4, w przypadku których wzrost stężenia w osoczu może powodować zagrażające życiu działania niepożądane. Do tej grupy leków należą ewacetylmetadol, metadon, dyzopiramid, dofetylid, dronedaron, chinidyna, telitromycyna, tykagrelor, halofantryna, astemizol, mizolastyna, terfenadyna, dihydroergotamina, ergometryna, ergotamina, metyloergometryna, irynotekan, lurazydon, midazolam podawany doustnie, pimozyd, sertyndol, triazolam, beprydyl, felodypina, lerkanidypina, nizoldypina, wabradyna, ranolazyna, eplerenon, cyzapryd, domperydon, lowastatyna, symwastatyna,  fezoterodyna, solifenacyna, kolchicyna.
Terapię wymienionymi lekami można rozpocząć po upływie 2 tygodni od zaprzestania stosowania itrakonazolu.

Interakcje itrakonazolu z innymi substancjami czynnymi

Zmniejszenie stężenia itrakonazolu na skutek ograniczenia wchłaniania leku.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Dekslanzoprazol (Dexlansoprazole) IPP - inhibitory pompy protonowej
Esomeprazol (Esomeprazole) IPP - inhibitory pompy protonowej
Famotydyna (Famotidine) antagoniści receptorów histaminowych H2
Lansoprazol (Lansoprazole) IPP - inhibitory pompy protonowej
Omeprazol (Omeprazole) IPP - inhibitory pompy protonowej
Pantoprazol (Pantoprazole) IPP - inhibitory pompy protonowej
Rabeprazol (Rabeprazole) IPP - inhibitory pompy protonowej
Zmniejszenie skuteczności itrakonazolu i zwiększenie w osoczu stężenia wymienionych leków.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) inne leki przeciwpadaczkowe
Fenytoina (Phenytoin) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Izoniazyd (Isoniazid) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) antybiotyki - INNE
Zmniejszenie skuteczności itrakonazolu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Efawirenz (Efavirenz) nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Newirapina (Nevirapine) nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Zwiększenie stężenia itrakonazolu w osoczu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin) fluorochinolony
Erytromycyna (Erythromycin) antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Klarytromycyna (Clarithromycin) antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Zwiększenie w osoczu stężenia itrakonazolu i wymienionych leków.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Darunawir (Darunavir) inhibitory proteazy HIV
Fosamprenawir (Fosamprenavir) inhibitory proteazy HIV
Indynawir (Indinavir) inhibitory proteazy HIV
Rytonawir (Ritonavir) inhibitory proteazy HIV
Zwiększenie w osoczu stężeń wymienionych substancji.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol) leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Aksytynib (Axitinib) inhibitory kinazy białkowej
Aliskiren (Aliskiren) inne leki nasercowe
Alitretynoina (Alitretinoin) retinoidy i pochodne
Alprazolam (Alprazolam) BZD - benzodiazepiny
Apiksaban (Apixaban) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa
Aprepitant (Aprepitant) antagoniści receptorów neurokiniowych 1 - NK1
Arypiprazol (Aripiprazol) (Aripiprazole) neuroleptyki atypowe
Atorwastatyna (Atorvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Bilastyna (Bilastine) antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego
Bortezomib (Bortezomib) inne leki przeciwnowotworowe
Budezonid (Budesonide) glikokortykosteroidy
Buprenorfina (Buprenorphine) substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe
Buspiron (Buspirone) leki przeciwlękowe wpływające na przekaźnictwo serotoninergiczne
Busulfan (Busulfan) cytostatyki alkilujące
Cilostazol (Cilostazol) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Cyklezonid (Ciclesonide) glikokortykosteroidy
Cyklosporyna (Cyclosporine) inhibitory kalcyneuryny
Cynakalcet (Cinacalcet) inne leki przeciwprzytarczycowe
Cyzapryd (Cisapride) substancje hamujące perystaltykę jelit o zróżnicowanym mechanizmie działania
Dabigatran (Dabigatran) leki przeciwzakrzepowe-inhibitory trombiny
Dabrafenib (Dabrafenib) inhibitory kinazy białkowej
Dasatynib (Dasatinib) inhibitory kinazy białkowej
Deksametazon (Dexamethasone) glikokortykosteroidy
Digoksyna (Digoxin) glikozydy nasercowe
Dihydroergotamina (Dihydroergotamine) inne substancje przeciwmigrenowe
Docetaksel (Docetaxel) inne cytostatyki pochodzenia naturalnego
Domperidon (Domperidone) inne leki stosowane w czynnościowych zaburzeniach jelit
Dronedaron (Dronedarone) leki przeciwarytmiczne - klasa III
Eletryptan (Eletriptan) tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1
Eplerenon (Eplerenone) leki moczopędne, diuretyki - oszczędzające potas - antagoniści aldosteronu
Ergotamina (Ergotamine) alkaloidy sporyszu
Erlotynib (Erlotinib) inhibitory kinazy białkowej
Ewerolimus (Everolimus) inhibitory kinazy białkowej
Felodypina (Felodipine) leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Fentanyl (Fentanyl) agoniści receptora opioidowego
Fezoterodyna (Fesoterodine) leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu
Flutikazon (Fluticasone) glikokortykosteroidy
Gefitynib (Gefitinib) inhibitory kinazy białkowej
Ibrutynib (Ibrutinib) inhibitory kinazy białkowej
Imatynib (Imatinib) inhibitory kinazy białkowej
Irynotekan (Irinotecan) inne leki przeciwnowotworowe
Iwabradyna (Ivabradine) inne leki nasercowe
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Kolchicyna (Colchicine) substancje niewpływające na metabolizm kwasu moczowego (przeciw dnie moczanowej)
Kwetiapina (Quetiapine) neuroleptyki atypowe
Lapatynib (Lapatinib) inne leki przeciwnowotworowe
Lerkanidypina (Lercanidipine) leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Lowastatyna (Lovastatin (monacolin k, mevinolin)) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Lurazydon (Lurasidone) neuroleptyki atypowe
Marawirok (Maraviroc) inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy
Metadon (Methadone) agoniści receptora opioidowego
Metyloprednizolon (Methylprednisolone) glikokortykosteroidy
Midazolam (Midazolam) BZD - benzodiazepiny
Nilotynib (Nilotinib) inhibitory kinazy białkowej
Oksykodon (Oxycodone) agoniści receptora opioidowego
Ponatynib (Ponatinib) inhibitory kinazy białkowej
Ranolazyna (Ranolazine) inne leki nasercowe
Reboksetyna (Reboxetine) substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania
Repaglinid (Repaglinide) doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy
Riociguat (Riociguat) inne leki przeciwnadciśnieniowe
Rysperydon (Risperidone) neuroleptyki atypowe
Rywaroksaban (Rivaroxaban) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa
Saksagliptyna (Saxagliptin) doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Sakwinawir (Saquinavir) przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy
Salmeterol (Salmeterol) agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Sertindol (Sertindole) neuroleptyki atypowe
Sildenafil (Sildenafil) inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Simwastatyna (Simvastatin) statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA
Solifenacyna (Solifenacin) leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu
Sufentanyl (Sufentanil) substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE
Sunitynib (Sunitinib) inne leki przeciwnowotworowe
Symeprewir (Simeprevir) substancje przeciwwirusowe stosowane w HCV
Syrolimus (Sirolimus) selektywne leki immunosupresyjne
Tadalafil (Tadalafil) inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Takrolimus (Tacrolimus) inhibitory kalcyneuryny
Tamsulozyna (Tamsulosin) antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych
Telitromycyna (Telithromycin) antybiotyki makrolidowe - makrolidy
Temsyrolimus (Temsirolimus) inne leki przeciwnowotworowe
Tikagrelor (Ticagrelor) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Tolterodyna (Tolterodine) leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu
Tolwaptan (Tolvaptan) waptany - antagoniści receptora wazopresyny
Trabektedyna (Trabectedin) inne cytostatyki pochodzenia naturalnego
Wardenafil (Vardenafil) inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5
Werapamil (Verapamil) leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Winblastyna (Vinblastine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Winkrystyna (Vincristine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Winorelbina (Vinorelbine) alkaloidy barwinka (Vinca) i analogi
Haloperidol (Haloperidol) neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu
Zmniejszenie stężenia meloksykamu w osoczu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:

Interakcje itrakonazolu z alkoholem

Alkohol, podobnie jak itrakonazol, jest metabolizowany w wątrobie, dlatego spożywanie alkoholu podczas leczenia itrakonazolem dodatkowo obciąża ten organ. Ponadto, w składzie napojów alkoholowych zawarty jest cukier, który osłabia skuteczność terapii przeciwgrzybiczej.

Wpływ itrakonazolu na prowadzenie pojazdów

Brak dostępnych badań określających wpływ itrakonazolu na zdolność prowadzenia pojazdów. Zaleca się zachowanie ostrożności podczas terapii ze względu na występujące działania niepożądane leku tj. zawroty głowy, zaburzenia widzenia i słuchu.

Wpływ itrakonazolu na ciążę

Odnotowano przypadki wad wrodzonych u dzieci, których matki leczone były itrakonazolem w ciąży. Stosowanie leku w ciąży jest przeciwwskazane, z wyjątkiem przypadków bezpośredniego zagrożenia życia matki.

Wpływ itrakonazolu na laktację

Z dostępnych badań wynika, że itrakonazol przenika w niewielkich ilościach do mleka matki. Należy unikać stosowania leku w okresie karmienia piersią, a w przypadkach koniecznych rozważyć stosunek korzyści do ryzyka.

Wpływ itrakonazolu na płodność

Na podstawie dostępnych badań nie stwierdzono ujemnego wpływu itrakonazolu na płodność.

Skutki uboczne

ból brzucha
wysypka
nudności
ból głowy
obrzęk
zaburzenia miesiączkowania
zwiększona aktywność enzymów wątrobowych
zawroty głowy
zaparcia
zaburzenia smaku
wzdęcia
wymioty
świąd
pokrzywka
parestezje
biegunka
niestrawność
łysienie
hiperbilirubinemia
zaburzenia widzenia
gorączka
szumy uszne
częstomocz
leukopenia
Hipoestezja
toksyczne martwicze oddzielanie naskórka
ostra uogólniona osutka krostkowa
zespół choroby posurowiczej
drżenie
leukoklastyczne zapalenie naczyń
zwiększone stężenie fosfokinazy kreatynowej
rumień wielopostaciowy
duszność
złuszczające zapalenie skóry
zespół Stevensa-Johnsona
nadwrażliwość na światło
bóle stawów
reakcje anafilaktyczne
przemijająca lub trwała utrata słuchu
hepatotoksyczność
ostra niewydolność wątroby
obrzęk naczynioruchowy
hipokaliemia
bóle mięśniowe
małopłytkowość
zapalenie trzustki
zapalenie wątroby
hipertriglicerydemia
obrzęk płuc
zastoinowa niewydolność serca
nietrzymanie moczu
neutropenia
zaburzenia erekcji

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania itrakonazolu

Objawy obserwowane po przedawkowaniu itrakonazolu odpowiadają działaniom niepożądanym leku.

Mechanizm działania itrakonazolu

Itrakonazol hamuje aktywność enzymu przekształcającego 14 alfa-lanosterol do ergosterolu, który stanowi podstawowy składnik budulcowy błony komórkowej grzyba. Reakcja przemiany 14 alfa-lanosterol do ergosterolu jest zależna od cytochromu P450. Brak ergosterolu zaburza proces prawidłowego powstawania błony komórkowej grzyba i zwiększa jej przepuszczalność, co w efekcie prowadzi do obumarcia grzyba. Itrakonazol wykazuje skuteczne działanie przeciwgrzybicze m.in. w stosunku do wybranych szczepów Candida spp., Aspergillus spp., Blastomyces dermatitidis, Cladosporium spp., Geotrichum spp., Coccidioides immitis, Cryptococcus neoformans, Penicillium marneffei, Histoplasma spp., Paracoccidioides brasiliensis, Sporothrix schenckii i Trichosporon spp., a także wobec Epidermophyton floccosum, Microsporum spp., Fonsecaea spp., Malassezia spp., Pseudallescheria boydii, Trichophyton spp.

Wchłanianie itrakonazolu

Itrakonazol dobrze wchłania się po podaniu doustnym, osiągając stężenie maksymalne w ciągu 2-5 h. Biodostępność leku wynosi 55%. W celu zapewnienia najwyższej biodostępności należy przyjąć lek po pełnym posiłku.

Dystrybucja itrakonazolu

Stopień wiązania itrakonazolu z białkami osocza wynosi 99,8%. Lek ulega silnej dystrybucji do tkanek osiągając stężenia wyższe niż w osoczu (najwyższe w tkankach zrogowaciałych, zwłaszcza w skórze), natomiast w płynie mózgowo-rdzeniowym osiągane stężenia są znacznie niższe w osoczu.

Metabolizm itrakonazolu

Metabolizm itrakonazolu zachodzi przede wszystkim w wątrobie przy udziale enzymu CYP3A4. Głównym metabolitem jest hydroksyitrakonazol, który występuje w osoczu w dwukrotnie wyższym stężeniu niż itrakonazol i wykazuje aktywność farmakologiczną zbliżoną do związku macierzystego.

Wydalanie itrakonazolu

Itrakonazol ulega wydalaniu przede wszystkim w postaci nieaktywnych farmakologicznie metabolitów z kałem (54% dawki leku) i z moczem (35% dawki leku). Niezmieniona postać leku stanowi w kale poniżej 1% przyjętej doustnie dawki, natomiast w kale stanowi od 3 do 18% dawki. Eliminacja leku z tkanek zrogowaciałych zależy od regeneracji naskórka. W skórze itrakonazol utrzymuje się do 4 tygodni od zakończenia leczenia, a w keratynie paznokci pozostaje do 6 miesięcy.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl