Klomifen, Clomifenum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o klomifenie

Rok wprowadzenia na rynek
1967
Substancje aktywne
cytrynian klomifenu, klomifen
Działanie klomifenu
estrogenne, przeciwestrogenne (antyestrogenowe), stymuluje owulację
Postacie klomifenu
tabletki
Układy narządowe
układ endokrynny (dokrewny), układ płciowy żeński
Specjalności medyczne
Ginekologia i położnictwo
Rys historyczny klomifenu

Klomifen został wprowadzony na rynek amerykański przez firmę Sanofi w 1967 roku.

Wzór sumaryczny klomifenu

C26H28ClNO

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające klomifen

Wskazania do stosowania klomifenu

Klomifen stosowany jest w leczeniu niepłodności spowodowanej brakiem owulacji u kobiet.

Dawkowanie klomifenu

Klomifen stosuje się doustnie.

Dawka stosowana w leczeniu zależna od jednostki chorobowej, reaktywności (wrażliwości) jajników, dnia cyklu miesiączkowego, obecności miesiączki czy schorzeń dodatkowych jak zespół policystycznych jajników (dawka początkowa powinna być tutaj mniejsza ze względu na ryzyko hiperstymulacji).

Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: od (25) 50 mg do 100 mg.

Przeciwskazania do stosowania klomifenu

Klomifenu nie stosuje się w przypadku występowania nadwrażliwości na tę substancję. Przeciwskazany jest również w przypadku: 

  • choroby wątroby, zaburzonej czynności tego narządu;
  • okresu ciąży;
  • nowotworów hormonozależnych;
  • zaburzenia czynności nadnerczy i tarczycy;
  • niedoczynności przysadki - postaci pierwotnej;
  • torbiel jajnika (z wyjątkiem PCOS), krwawienia z macicy o nieznanej przyczynie;
  • zaburzenia widzenia;
  • u kobiet po menopauzie, u pacjentek z dysgenezją jajników.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania klomifenu

Stosowanie tego leku może wiązać się ze zmianą w wynikach testów wątrobowych - przed zastosowaniem leków zawierających klomifen zaleca się wykonanie badań wątroby. W trakcie przyjmowania klomifenu istotne jest regularne badanie jajników.

Klomifen w leczeniu niepłodności jest stosowany gdy stężenie gonadotropiny w moczu jest m.in. poniżej dolnej granicy prawidłowego poziomu.

Klomifenu nie powinno się stosować gdy doszło do zmian torbielowatych jajników, ich powiększenia.

Podczas leczenie mogą wystąpić trudności z określeniem czasu owulacji, możliwe jest również wystąpienie niewydolności ciałka żółtego (zalecane jest podawanie progesteronu po zapłodnieniu).

Skuteczność klomifenu - jego zdolności do wywołania owulacji jest związane z endogennym poziomem estrogenów. Zmniejszony poziom estrogenów nie oznacza, że klomifen nie zadziała.

W przypadku pierwotnej niewydolności jajników / przysadki leczenie klomifenem może okazać się nieskuteczne.

Podczas leczenia zaburzeń owulacji należy wziąć pod uwagę inne jej potencjalne przyczyny jak np. zaburzenia tarczycy czy nadnerczy. Klomifen nie zastępuje swoistego dla zaburzeń owulacji wywołanymi innymi zaburzeniami.

W przypadku braku owulacji i hiperprolaktynemii nie stosuje się zwykle klomifenu.

Stosowanie klomifenu może wiązać się z wystąpieniem OHSS - zespołu hiperstymulacji jajników. Może on wystąpić po leczeniu cyklicznym lub gdy klomifen jest stosowany z gonadotropinami.

Aby uniknąć powiększenia jajników należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę klomifenu. Gdy wystąpią bóle brzucha / bóle w obrębie miednicy / zwiększenie obwodu brzucha należy zasięgnąć porady lekarza i wykluczyć m.in. powiększenie jajników czy wytworzenie torbieli. Kobiety z PCOS mogą mocniej reagować na standardowe dawki. Zmiany związane z jajnikami zwykle cofają się samoistnie po zaprzestaniu leczenia.

Stosowanie klomifenu może wiązać się z wystąpieniem zaburzeń widzenia jak plamki, błyski, mroczki iskrzące, niewyraźne widzenie. Zmiany te są zwykle odwracalne; nieodwracalne zaburzenia wzroku są związane m.in. ze stosowaniem większych dawek. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek zaburzeń wzroku należy przeprowadzić konsultację z okulistą. Jeśli wystąpią takie objawy należy również zrezygnować z prowadzenia samochodu.

Klomifen może być przyczyną zwiększonego poziomu triglicerydów we krwi - szczególnie, gdy występuje hiperlipidemia w wywiadzie rodzinnym lub występowała już wcześniej.

Stosowanie Klomifenu może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem ciąży mnogiej i ciąży ektropowej (jajowodowej, jajnikowej). Mogą występować również ciąże mnogie pozamaciczne i wewnątrzmaciczne.

Klomifen stosowany w leczeniu owulacji z towarzyszącymi mięśniakami macicy może prowadzić do dalszego ich powiększenia.

Przewlekłe stosowanie klomifenu może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem raka jajnika.

Ryzyko poronień i wad rozwojowych może wystąpić w ciąży niezależnie czy owulacja wystąpiła naturalnie czy była stymulowana klomifenem. W pewnym przypadkach może dojść do wystąpienia wad rozwojowych w tym zaburzeń w obrębie cewy nerwowej.

Wpływ klomifenu na prowadzenie pojazdów

Stosowanie klomifenu może wiązać się z wystąpieniem zaburzeń widzenia - zarówno w trakcie jak i po zakończeniu cyklu leczenia tą substancją.

Wśród objawów można wymienić:

  • niewyraźne widzenie,
  • "zamazanie" obrazu,
  • mroczki, błyski, plamki.

Objawy te mogą niekorzystnie wpłynąć na zdolność prowadzenia samochodu, obsługiwania maszyn czy wykonywania czynności wymagającej zwiększonej uwagi czy przy zmiennym oświetleniu (mocne, jasne światło może nasilać te objawy). Nasilenie tych zaburzeń może wiązać się ze zwiększeniem dawki klomifenu.

Wpływ klomifenu na ciążę

Klomifen jest przeciwwskazany do stosowania w okresie ciąży.

Obserowano wady rozwojowe u dzieci, których matki miały owulację stymulowaną klomifenem.

Przed każdym podaniem cyklu klomifenu należy wykluczyć ciążę np. z wykonaniem testu ciążowego jak również należy stwierdzić występowanie owulacji w trakcie każdego cyklu leczenie klomifenem.

Wpływ klomifenu na laktację

Klomifen może hamować wydzielanie mleka. Nie jest wiadome, czy przenika do mleka matki.

Skutki uboczne

powiększenie jajników
uderzenia gorąca
plamienie / krwawienie w środku cyklu
nieostre widzenie
bóle głowy
niewyraźne widzenie
nudności
ból głowy
zaburzenia widzenia
wymioty
depresja
zawroty głowy
senność
zaćma
drgawki
łysienie
OHSS - zespół hiperstymulacji jajników
zaburzenia czynności wątroby
endometrioza / zaostrzenie endometriozy
hipertriglicerydemia
ciąża ektopowa
ciąża mnoga
guzy
nowotwory hormonozależne
mroczki przed oczami
niepokój
żółtaczka
zmniejszona ostrość widzenia
zmiany nastroju
nieprawidłowe wyniki czynności wątroby
zapalenie trzustki
pokrzywka
tachykardia

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Nasilenie działań niepożądanych zależne jest od czasu leczenie i dawek stosowanych. Gdy stosowane są zalecane dawki, to skutki uboczne nie są zbyt nasilone i nie mają zwykle wpływu na leczenie.

Objawy przedawkowania klomifenu

Dane związane z przedawkowaniem klomifenu są ograniczone. Większe przyjęcie klomifenu towarzysza nastepujace objawy:

  • wymioty, nudnosci;
  • napadowe zaczerwienienie w obrębie twarzy, objawy naczyniorychowe (uderzenia gorąca);
  • zaburzenia widzenia jak mroczki iskrzące, zmniejszona ostrość widzenia, błyski;
  • powiększenie jajników z bólem brzucha/podbrzusza.

Mechanizm działania klomifenu

Klomifen to pochodna stilbenu i mieszanina racemiczna dwóch izomerów (cis-zuklomifen, trans-enklomifen). Wykazuje on aktywność agonistyczną i antagonistyczną dla estrogenu w zależności od tkanki docelowej. Jest zaliczany również do modulatora receptora estrogenowego, jest niesteroidowym stymulantem owulacji. Posiada działanie estrogenne i antyestrogenne (na receptor podwzgórza, co wzmaga produkcję gonadotropin w drodze sprzężenia zwrotnego).

Klomifen może prowadzić do wielokrotnej owulacji i zwiększać szansę poczęcia bliźniąt czy innej ciąży mnogiej.

Klomifen może działać na receptory estrogenowe w obrębie podwzgórza, przysadki, jajnika, endometrium, pochwy i szyjki macicy. Może konkurować z estrogenem o wiązanie się z receptorem estrogenowym.

Klomifen stymuluje przedowulacyjny wzrost gonadotropin (w pierwszej kolejności przysadkowych), hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH), kolejno steroidogenezę, folikulogenezę, które wpływają na wzrost pęcherzyka jajnikowego i wzrost stężenia estradiolu w krążeniu. Wzrost stężenia gonadotropin może wynikać ze stymulacji osi podwzgórzowo-przysadkowej lub zmniejszenia hamującego wpływu estrogenów na oś podwzgórzowo-przysadkową.

Klomifen nie posiada działania progestagenowego, androgennego, antrandrogennego i nie zakłóca funkcjonowania osi przysadka-nadnercza czy przysadka-tarczyca.

Wchłanianie klomifenu

Klomifen jest dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego.

Metabolizm klomifenu

Klomifen ulega metabolizmowi wątrobowemu.

Wydalanie klomifenu

Klomifen jest wydalany głównie z kałem. Charakteryzuje się długim okresem półtrwania - w ciągu 5 dni wydalane jest ok. 50% dawki (głównie z kałem). Wykrywalność klomifenu w kale wynosi 6 tygodni. Klomifen i jego metabolity mogą być wydzielane powoli z zamkniętej puli krążenia jelitowo-wątrobowego.

Okres półtrwania izomeru cis jest dłuższy niż izomeru trans. Okres półtrwania klomifenu wynosi 5-7 dni.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl