Kwas walproinowy, Acidum valproicum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o kwasie walproinowym
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1972
- Substancje aktywne
-
kwas walproinowy, walproinian magnezu, walproinian sodu
- Działanie kwasu walproinowego
-
przeciwpadaczkowe, przeciwdrgawkowe
- Postacie kwasu walproinowego
-
granulat o przedłużonym uwalnianiu, kapsułki miękkie, proszek do sporządzenia roztworu do wstrzykiwań, syrop, tabletki o przedłużonym uwalnianiu, tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ nerwowy i narządy zmysłów
- Specjalności medyczne
-
Neurologia, Neurologia dziecięca, Psychiatria, Psychiatria dzieci i młodzieży
- Rys historyczny kwasu walproinowego
-
Kwas walproinowy, a dokładniej kwas 2-propylowalerianowy, należy do grupy związków nazywanych kwasami karboksylowymi. Został dopuszczony do obrotu w 1972 roku w Szwajcarii, podmiotem odpowiedzialnym za rejestrację była firma Sanofi-Aventis (Susisse) SA. Sześć lat później lek został wprowadzony na rynek amerykański przez firmę Abbvie Inc.
- Wzór sumaryczny kwasu walproinowego
-
C8H16O2
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające kwas walproinowy
- Wskazania do stosowania kwasu walproinowego
- Dawkowanie kwasu walproinowego
- Przeciwskazania do stosowania kwasu walproinowego
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania kwasu walproinowego
- Interakcje kwasu walproinowego z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje kwasu walproinowego z pożywieniem
- Interakcje kwasu walproinowego z alkoholem
- Wpływ kwasu walproinowego na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ kwasu walproinowego na ciążę
- Wpływ kwasu walproinowego na laktację
- Wpływ kwasu walproinowego na płodność
- Skutki uboczne
- Inne możliwe skutki uboczne
- Objawy przedawkowania kwasu walproinowego
- Mechanizm działania kwasu walproinowego
- Wchłanianie kwasu walproinowego
- Dystrybucja kwasu walproinowego
- Metabolizm kwasu walproinowego
- Wydalanie kwasu walproinowego
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające kwas walproinowy
Wskazania do stosowania kwasu walproinowego
Kwas walproinowy jest związkiem o działaniu przeciwdrgawkowym, oprócz terapii padaczki znalazł on również zastosowanie w leczeniu zaburzeń maniakalno–depresyjnych. Substancja czynna jest wykorzystywana w leczeniu padaczki, obejmującej napady uogólnione:
- toniczne–kloniczne;
- miokloniczne;
- mieszane;
- atoniczne.
Kwas walproinowy jest również stosowany w leczeniu napadów częściowych, w tym napadów wtórnie uogólnionych oraz w przypadku specyficznych zespołów padaczkowych:
- zespole Lennoxa – Gastauta;
- zespole Westa.
Lek jest również stosowany w postaci roztworu do wstrzykiwań w przypadku gdy napady padaczkowe nie ustępują po podaniu dożylnych benzodiazepin, a także profilaktycznie przed zabiegami neurochirurgicznymi oraz gdy leczenie doustne jest tymczasowo niemożliwe ze względu na stan pacjenta.
Substancja czynna służy również do uzyskiwania poprawy w przypadku występującej choroby afektywnej dwubiegunowej.
Lek poza wskazaniami jest wykorzystywany w terapii neuralgii obejmującej nerwy twarzowe.
Dawkowanie kwasu walproinowego
Schemat dawkowania kwasu walproinowego jest zależny od masy ciała pacjenta, chorób współistniejących, wieku oraz ogólnego stanu narządów. Jeśli podczas stosowania wcześniejszych dawek preparatu dochodziło do podrażnienia przewodu pokarmowego lek należy przyjmować po lub w trakcie posiłku. Preparaty należy popić odpowiednią ilością wody, a granulat zawierający kwas walproinowy można wsypać do produktów spożywczych o półstałej konsystencji (jogurty, serki, dżemy, musy owocowe).
Podczas leczenia padaczki należy pamiętać że nie istnieje prosta zależność pomiędzy dawką preparatu a ilością leku we krwi. Ze względu na to, w trakcie ustalania schematu dawkowania konieczne jest kierowanie się skutecznością dobranej dawki w ograniczaniu występowania napadów padaczkowych. Ilość preparatu może zostać zwiększona dopiero po upływie 3-4 dni od rozpoczęcia terapii. Zwykle stosowana dawka dobowa występuje w zakresie od 20 mg/kg masy ciała do 30 mg/kg masy ciała.
Zazwyczaj stosowana dawka dobowa substancji czynnej w terapii zaburzeń afektywnych dwubiegunowych mieści się w zakresie od 1000 mg do 2000 mg kwasu walproinowego. U pacjentów, którzy stosują powyżej 45 mg/kg masy ciała zalecane jest wdrożenie dodatkowego monitoringu stanu zdrowia pacjenta.
Kwas walproinowy może być stosowany w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym. W trakcie rozpoczęcia leczenia dodatkową substancją czynną konieczne może być dostosowanie dawki substancji czynnej. Schemat dawkowania może wymagać modyfikacji gdy u pacjenta występuje niewydolność nerek lub wątroby.
Substancja czynna może być również podawana w postaci roztworu. Ta droga podania uwzględnia stosowanie 15 mg/kg masy ciała. Roztwór może zostać podany w postaci długotrwałego wlewu kroplowego lub wielokrotnych iniekcji.
Przeciwskazania do stosowania kwasu walproinowego
Kwas walproinowy jest przeciwwskazany w przypadku występującej nadwrażliwości na tę substancję czynną. Innymi, istotnymi ograniczeniami w wykorzystaniu walproinianów w leczeniu schorzeń neurologicznych są:
- zaburzenia cyklu mocznikowego;
- porfiria;
- stany zapalne wątroby o charakterze ostrym lub przewlekłym;
- zaburzenia mitochondrialne związane z mutacją genu jądrowego kodującego enzym polimerazę γ;
- przebyte ciężkie stany zapalne wątroby (szczególnie o charakterze polekowym);
- zaburzenia krzepnięcia.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania kwasu walproinowego
Kwas walproinowy jest objęty dodatkowym monitoringiem. Przed rozpoczęciem terapii należy szczegółowo ocenić stan organizmu pacjenta.
Lek nigdy nie powinien być odstawiany gwałtownie. Leczenie należy przerywać w sposób stopniowy, pod ścisłą kontrolą lekarską.
Walproiniany są odpowiedzialne za pogorszenie przebiegu lub wywołanie schorzeń mitochondrialnych, polegających na mutacjach genu jądrowego kodującego POLG (mitochondrialną polimerazę y) oraz mutacjach mitochondrialnego DNA. Objawami towarzyszącymi tego rodzaju zaburzeniom są stany padaczkowe, padaczki oporne na różne próby leczenia, opóźnienia w rozwoju, migrena z aurą. W przypadku współistnienia tego rodzaju zaburzeń ryzyko ostrej niewydolności i uszkodzenia wątroby zwiększa się.
Jednym z kryteriów sprawdzanych przed podaniem kwasu walproinowego jest prawidłowa aktywność układu krzepnięcia. W przypadku krwawień i zaburzeń związanych z produkcją czerwonych krwinek stan pacjenta powinien być objęty dodatkowym monitoringiem.
Ocenie powinna zostać poddana czynność wątroby, zaleca się aby regularne testy pracy tego narządu były przeprowadzane przez sześć miesięcy po rozpoczęciu terapii. Kwas walproinowy może upośledzać czynność wątroby i prowadzić do jej uszkodzenia. W przypadku gdy przeprowadzone badania wskażą nieprawidłowości należy regularnie monitorować stan pacjenta aż do momentu uzyskania poprawy.
U dzieci poniżej trzeciego roku życia obserwowano zwiększenie ryzyka hepatotoksyczności, prawdopodobieństwo uszkodzenia wątroby wzrasta również w przypadku stosowania kilku leków przeciwpadaczkowych. Jeśli u pacjenta przyjmującego kwas walproinowy wystąpi nawrót napadów, wymioty, bóle brzucha, senność, żółtaczka i senność należy niezwłocznie poinformować lekarza o występujących objawach. W związku ze zwiększonym ryzykiem hepatotoksyczności nie zaleca się jednoczesnego podawania salicylanów dzieciom poniżej trzeciego roku życia.
Substancja czynna może spowodować wzrost masy ciała pacjenta, w związku z tym zaleca się podjęcie kroków mających na celu przeciwdziałanie temu efektowi. Ponadto, u niektórych pacjentów odnotowano niewielki wzrost ryzyka pojawienia się myśli lub zachowań samobójczych. Zalecane jest objęcie pacjenta dodatkowym monitoringiem, jeśli w wywiadzie występuję skłonność do negatywnych zachowań.
Jednoczesne stosowanie karbapenemów podczas kuracji kwasem walproinowym nie jest zalecane. Istnieje ryzyko zmniejszenia skuteczności leczenia przeciwdrgawkowego.
U niektórych pacjentów istnieje ryzyko wystąpienia stanu zapalnego trzustki. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku pojawienia się objawów takich jak nudności, ból brzucha. Niewydolność wątroby występująca jednocześnie z zapaleniem trzustki zwiększa ryzyko zgonu pacjenta. W przypadku współistniejącego stanu zapalnego trzustki zalecane jest objęcie pacjenta dodatkowym monitoringiem, a w razie pojawienia się objawów zapalenia tego narządu konieczna jest konsultacja z lekarzem, który zdecyduje o możliwości odstawienia leku.
W trakcie terapii kwasem walproinowym istnieje zwiększone ryzyko pojawienie się tocznia rumieniowatego. Upośledzenie pracy nerek może być przyczyną nasilenia działania substancji czynnej poprzez zwiększenie jej stężenia w osoczu.
U niektórych pacjentów podczas leczenia kwasem walproinowym potwierdzono wzrost stężenia amoniaku w osoczu. Hiperamonemia może spowodować wystąpienie śpiączki. W przypadku zaburzeń enzymatycznych istnieje zwiększone ryzyko wzrostu stężenia amoniaku. U osób znajdujących się w grupie ryzyka zalecane są wcześniejsze badania metaboliczne.
Przyjmowanie kwasu walproinowego może skutkować fałszywie dodatnimi testami na obecność ciał ketonowych w moczu. Z powodu wypierania hormonów tarczycy z połączeń z białkami zdarzały się przypadki błędnego zdiagnozowania (w oparciu o występujące objawy) niedoczynności tarczycy.
Ze względu na potwierdzone działanie teratogenne substancji czynnej, jej przyjmowanie podczas ciąży jest surowo przeciwwskazane. W przypadku kobiet leczonych walproinianem, a planujących zajście w ciążę konieczny jest kontakt z lekarzem prowadzącym, który określi możliwość wprowadzenia zmian w terapii występującej jednostki chorobowej. Kobiety rozpoczynające leczenie kwasem walproinowym powinny być świadome ryzyka na jakie narażone jest płód, w razie nieplanowanego zajścia w ciążę.
Interakcje kwasu walproinowego z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Karbamazepina (Carbamazepine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe |
Prymidon (Primidone) | barbiturany i pochodne |
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Rytonawir (Ritonavir) | inhibitory proteazy HIV |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ertapenem (Ertapenem) | karbapenemy |
Imipenem (Imipenem) | karbapenemy |
Meropenem (Meropenem) | karbapenemy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Acetazolamid (Acetazolamide) | inhibitory anhydrazy węglanowej |
Topiramat (Topiramate) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Klonazepam (Clonazepam) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Rysperydon (Risperidone) | neuroleptyki atypowe |
Sertralina (Sertraline) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Olanzapina (Olanzapine) | neuroleptyki atypowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Erytromycyna (Erythromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Ibuprofen (Ibuprofen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Klarytromycyna (Clarithromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Naproksen (Naproxen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fluoksetyna (Fluoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Acenokumarol (Acenocoumarol) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Warfaryna (Warfarin) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Etonogestrel (Etonogestrel) | progestageny |
Etynyloestradiol (Ethinylestradiol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Lewonorgestrel (Levonorgestrel) | progestageny |
Medroksyprogesteron (Medroxyprogesterone) | progestageny |
Nomegestrol (Nomegestrol) | progestageny |
Progesteron (Progesterone) | progesteron i gestageny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Fenytoina (Phenytoin) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Karbamazepina (Carbamazepine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Lamotrygina (Lamotrigine) | leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Alprazolam (Alprazolam) | BZD - benzodiazepiny |
Bromazepam (Bromazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Diazepam (Diazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Estazolam (Estazolam) | BZD - benzodiazepiny |
Klonazepam (Clonazepam) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Lorazepam (Lorazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Lormetazepam (Lormetazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Medazepam (Medazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Midazolam (Midazolam) | BZD - benzodiazepiny |
Nitrazepam (Nitrazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Oksazepam (Oxazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Temazepam (Temazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Flunitrazepam (Flunitrazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Tetrazepam (Tetrazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Moklobemid (Moclobemide) | IMAO - inhibitory monoaminooksydazy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Dihydrokodeina (Dihydrocodeine) | agoniści receptora opioidowego |
Kodeina (Codeine) | agoniści receptora opioidowego |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Zydowudyna (Azydotymidyna, AZT) (Zidovudine) | nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Leflunomid (Leflunomide) | selektywne leki immunosupresyjne |
Lomitapid (Lomitapide) | inne substancje zmniejszające stężenie cholesterolu i trójglicerydów we krwi o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Naltrekson (Naltrexone) | antagoniści receptora opioidowego |
Teryflunomid (Teriflunomide) | selektywne leki immunosupresyjne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Beksaroten (Bexarotene) | inne leki przeciwnowotworowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Buprenorfina (Buprenorphine) | substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe |
Cetyryzyna (Cetirizine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Chlorodiazepoksyd (Chloradiazepoxide) | BZD - benzodiazepiny |
Citalopram (Citalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Dekstrometorfan (Dextromethorphan) | substancje przeciwkaszlowe działające ośrodkowo |
Difenhydramina (Diphenhydramine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Dimetynden (Dimetindene) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Escitalopram (Escitalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Hydroksyzyna (Hydroxyzine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Lewocetyryzyna (Levocetirizine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Morfina (Morphine) | agoniści receptora opioidowego |
Pregabalina (Pregabalin) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Chlorochina (Chloroquine) | substancje przeciwpierwotniakowe |
Cisplatyna (Cisplatin) | inne leki przeciwnowotworowe |
Acyklowir (Acyclovir) | przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy |
Interakcje kwasu walproinowego z pożywieniem
Preparaty zawierające kwas walproinowy mogą być przyjmowane z pokarmem. Jednak należy unikać spożywania jednocześnie produktów mlecznych, które mogą ograniczać wchłanianie substancji czynnej.
Interakcje kwasu walproinowego z alkoholem
Ze względu na depresyjny wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy istnieje ryzyko nasilenia hamującego wpływu kwasu walproinowego podczas jednoczesnego spożywania alkoholu. Ponadto alkohol może zwiększać prawdopodobieństwo uszkodzenia wątroby w trakcie kuracji kwasem walproinowym.
Wpływ kwasu walproinowego na prowadzenie pojazdów
Kwas walproinowy może wykazywać wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn. W trakcie trwania kuracji odnotowano zwiększone ryzyko senności i niezborności ruchów, które mogą przyczyniać się do ograniczenia kontrolowania pojazdów.
Inne rodzaje interakcji
Substancja czynna może wypierać trijodotyroninę i tyroksynę z połączeń z białkami. W wyniku tego hormony tarczycy są szybciej metabolizowane, co może mieć znaczenie w testach czynności tarczycy i fałszywie wskazywać na niedoczynność tego narządu.
Ze względu na metabolizm kwasu walproinowego, w wyniku którego częściowo powstają związki ketonowe, istnieje ryzyko otrzymania fałszywie dodatniego testu wykrywającego ketonurię.
Wpływ kwasu walproinowego na ciążę
Przyjmowanie kwasu walproinowego podczas ciąży jest przeciwwskazane. Lek wykazuje zdolność przenika przez łożysko. Istnieją dowody potwierdzające zwiększenie występowania wad wrodzonych u dzieci kobiet z padaczką, stosujących lek w monoterapii lub w terapii skojarzonej z innymi substancjami czynnymi.
Stosowanie kwasu walproinowego podczas ciąży może prowadzić do pojawienia się zarówno ciężkich jak i łagodnych wad rozwojowych u dziecka. Do wad występujących najczęściej należą:
- dymorfizm twarzy;
- rozszczep warg i podniebienia;
- wady cewy nerwowej;
- wady serca;
- zrośnięcie szwów czaszki;
- dwustronna aplazja kości promieniowej;
- wady układu moczowo–płciowego i nerek.
Substancja czynna może wpływać również na rozwój psychiczny dziecka. Odnotowano przypadki spadku inteligencji dzieci narażonych w życiu płodowym na kwas walproinowy. Ryzyko wpływu substancji czynnej na rozwój psychiczny i fizyczny jest powiązane z dawką leku. Badania potwierdziły opóźnienia rozwoju i problemy z zapamiętywaniem dzieci w wieku przedszkolnym, których matki podczas ciąży przyjmowały kwas walproinowy. Nie udało się ustalić najmniejszej dawki, poniżej której częstotliwość opisanych zaburzeń maleje lub nie występuje.
U noworodków urodzonych przez matki przyjmujące kwas walproinowy podczas trwania ciąży istnieje ryzyko wystąpienia:
- hipoglikemii;
- niedoczynności tarczycy;
- pobudzenia, drażliwości, drżenia, drgawek;
- zaburzeń napięcia mięśniowego;
- małopłytkowości powiązanej ze zmniejszeniem aktywności czynników krzepnięcia i niedoboru fibrynogenu, co może prowadzić do rozwoju zespołu krwotocznego.
Badania populacyjne wskazały, że dla dzieci które miały kontakt z kwasem walproinowym w życiu płodowym, istnieje zwiększone ryzyko rozwoju autyzmu lub zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD).
W przypadku kobiet planujących zajście w ciążę lub kobiet ciężarnych przyjmujących kwas walproinowy należy podjąć decyzje o możliwym leczeniu alternatywnym. Jeżeli, po konsultacji lekarskiej nie ma możliwości zmiany leczenia, zaleca się stosowanie najmniejszej dawki powstrzymującej napady padaczki.
Kobiety zachodzące w ciąże podczas przyjmowania kwasu walproinowego powinny być świadome ryzyka jakie niesie ze sobą przyjmowanie leku dla płodu. Zalecane są dodatkowe badania prenatalne oraz suplementacja kwasu foliowego w celu redukcji wad cewy nerwowej.
Wpływ kwasu walproinowego na laktację
Kwas walproinowy może przenikać do mleka matki karmiącej. Odnotowano przypadek wystąpienia małopłytkowości u dziecka karmionego pokarmem matki przyjmującej substancję czynną.
Stosowanie kwasu walproinowego w okresie laktacji nie jest zalecane. Należy rozważyć odstawienie leku lub przerwania karmienia piersią w zależności od stosunku korzyści wynikającej z karmienia dla dziecka a efektu terapeutycznego odniesionego podczas leczenia przez matkę.
Wpływ kwasu walproinowego na płodność
Substancja czynna może wywoływać zaburzenia płodności u człowieka. Badania potwierdziły, że ustępują one po odstawieniu leku.
Kobiety przyjmujące kwas walproinowy mogą doświadczać braku miesiączki lub zespołu policystycznych jajników, badania wykazały również podwyższony poziom testosteronu. Potwierdzono, że zaburzenia płodności dotyczą również płci męskiej.
Skutki uboczne
- drżenie
- nudności
- zaburzenia pozapiramidowe
- trombocytopenia
- wymioty
- zaburzenia pamięci
- zawroty głowy
- zwiększenie masy ciała
- Krwotok
- halucynacje
- oczopląs
- nieregularne miesiączkowanie
- wypadanie włosów
- nietrzymanie moczu
- agresja
- stan splątania
- niedokrwistość
- zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
- uszkodzenie wątroby
- Zaburzenia uwagi
- Osłabienie słuchu
- zahamowanie czynności szpiku kostnego
- stupor
- nieprawidłowości dotyczące dziąseł
- zaburzenia paznokci
- senność
- ból głowy
- ból żołądka
- pobudzenie
- drgawki
- biegunka
- hiponatremia
- nieprawidłowa struktura włosa
- ataksja
- obrzęki obwodowe
- letarg
- niewydolność nerek
- hipotermia
- trądzik
- spadek gęstości kości
- wzrost ryzyka złamań
- brak menstruacji
- osteopenia
- zespół SIADH
- wysięk opłucnowy
- leukopenia
- encefalopatia (uszkodzenie mózgu)
- nadmierne owłosienie
- zapalenie trzustki
- parkinsonizm
- wysypka
- zwiększenie skłonności do drgawek w padaczce
- obrzęk naczynioruchowy
- osteoporoza
- śpiączka
- parestezje
- zapalenie naczyń
- pancytopenia
- zmniejszenie aktywności czynników krzepnięcia
- diplopia
- zaburzenia uczenia się
- nadaktywność psychomotoryczna
- wydłużony czas częściowej tromboplastyny po aktywacji
- nietypowe zachowanie
- toczeń rumieniowaty układowy
- otyłość
- hiperamonemia
- przemijające otępienie
- atrofia mózgu
- zaburzenia poznawcze
- zespół policystycznych jajników
- przemijający zespół Fanconiego
- wydłużony czas protrombinowy
- niedobór biotynidazy
- wydłużony czas trombinowy
- agranulocytoza
- wydłużony INR
- niedobór biotyny
- niedokrwistość makrocytowa
- rumień wielopostaciowy
- porfiria
- zespół lyella – toksyczna nekroliza naskórka
- nadwrażliwość
- niepłodność męska
- uspokojenie
- mimowolne oddawanie moczu
- rabdomioliza
- śródmiąższowe zapalenie nerek
- zespół Stevensa- Johnsona
- zespół DRESS
- eozynofilia
- wysypka polekowa
- depresja
- niewydolność szpiku kostnego
- Niedoczynność tarczycy
- osutka
- zespół mielodysplastyczny
- makrocytemia
- ginekomastia
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Inne możliwe skutki uboczne
Po podaniu dożylnym kwasu walproinowego odnotowano możliwość wystąpienia spadku temperatury ciała oraz obwodowych obrzęków o średnim nasileniu.
Objawy przedawkowania kwasu walproinowego
W przypadku przyjęcia zbyt dużej dawki substancji czynnej odnotowano przypadki śpiączki oraz zmniejszenia napięcia mięśniowego. Zgłaszano również spadki ciśnienia tętniczego oraz zaburzenia oddechu, które wspólnie mogą doprowadzić do zapaści krążeniowej. U niektórych pacjentów odnotowano zwężenie źrenic i osłabienie odruchów. Wysokie dawki substancji czynnej mogą wywołać napady drgawkowe oraz wzrost ciśnienia wewnątrz czaszki.
Mechanizm działania kwasu walproinowego
Kwas walproinowy jest lekiem o działaniu przeciwdrgawkowym, którego mechanizm nie jest do końca wyjaśniony. Aktywność przeciwdrgawkową wykazują zarówno metabolity kwasu walproinowego jak i sama substancja czynna. Najbardziej prawdopodobnym sposobem działania substancji czynnej jest nasilenie układu gabanergicznego. Kwas walproinowy wywiera wpływ zarówno na syntezę kwasu gamma–aminomasłowego jak i jego metabolizm. W związku ze zwiększeniem aktywności dekarboksylazy kwasu glutaminowego (substratu niezbędnego do powstania GABA) oraz zmniejszenia aktywności transaminazy kwasu gamma–aminomasłowego, dochodzi do wzrostu stężenia GABA w szczelinie synaptycznej i w pęcherzykach synaptycznych.
Kwas gamma–aminomasłowy (GABA) jest przekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym, wywierającym hamujący wpływ na jego czynność. Dzięki nasileniu przekaźnictwa gabanergicznego zmniejsza się zdolność do przewodzenia wyładowań pomiędzy neuronami, przez co wzrasta próg drgawkowy (drgawki rzadziej występują).
Kwas walproinowy poprawia zdolność koncentracji oraz koordynację wzrokowo–ruchową. Substancja czynna wykazuje również aktywność w zaburzeniach maniakalno–depresyjnych.
Wchłanianie kwasu walproinowego
Wchłanianie kwasu walproinowego z przewodu pokarmowego jest szybkie i w przypadku niektórych formulacji substancji czynnej, niemal całkowite. Maksymalne stężenie w osoczu po podaniu doustnym jest zależne od zastosowanej postaci kwasu walproinowego. Niezależnie od drogi podania stan stacjonarny zostaje wykształcony po upłynięciu dwóch do czterech dni.
Dystrybucja kwasu walproinowego
Substancja czynna przenika przez łożysko u człowieka i u zwierząt. Kwas walproinowy występuje w osoczu w postaci wolnej oraz związanej z białkami osocza. Stopień wiązania jest ściśle zależny od dawki i czasu podawania substancji czynnej, maleje on również w przypadku osób starszych oraz pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby.
Metabolizm kwasu walproinowego
Najważniejszym metabolitem kwasu walproinowego jest kwas 3-keto-walproinowy, który wykazuje aktywność przeciwdrgawkową u zwierząt. Metabolizm kwasu walproinowego polega przede wszystkim na sprzęganiu cząsteczki z kwasem glukuronowym, a także również na procesach utlenienia przebiegających w wątrobie.
Wydalanie kwasu walproinowego
Kwas walproinowy jest wydalany głównie z moczem w postaci pochodnych glukuronidowych, powstających podczas metabolizmu w wątrobie. Jedynie 5% dawki substancji czynnej jest wydalane z moczem w postaci niezmienionej. Okres półtrwania wynosi u osób dorosłych od dziesięciu do dwudziestu godzin i jest skrócony u dzieci.