Lopinawir, Lopinavirum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o lopinawirze
- Rok wprowadzenia na rynek
-
2000
- Substancje aktywne
-
lopinawir
- Działanie lopinawiru
-
przeciwwirusowe
- Postacie lopinawiru
-
roztwór doustny, tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ immunologiczny (odpornościowy)
- Specjalności medyczne
-
Immunologia kliniczna
- Rys historyczny lopinawiru
-
Lopinavir został wprowadzony na rynek w 2000 roku przez podmiot odpowiedzialny ABBVIE AG, jako lek przeciwretrowirusowy stosowany w terapii zakażeń wirusem HIV-1. W roku 2020 rozpoczęto badania kliniczne nad skutecznością lopinawiru w leczeniu zakażeń COVID-19 wywołnych SARS-CoV-2.
- Wzór sumaryczny lopinawiru
-
C37H48N4O5
Spis treści
- Wskazania do stosowania lopinawiru
- Dawkowanie lopinawiru
- Przeciwskazania do stosowania lopinawiru
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania lopinawiru
- Przeciwwskazania lopinawiru do łączenia z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje lopinawiru z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje lopinawiru z pożywieniem
- Wpływ lopinawiru na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ lopinawiru na ciążę
- Wpływ lopinawiru na laktację
- Wpływ lopinawiru na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania lopinawiru
- Mechanizm działania lopinawiru
- Wchłanianie lopinawiru
- Dystrybucja lopinawiru
- Metabolizm lopinawiru
- Wydalanie lopinawiru
Wskazania do stosowania lopinawiru
Lopinawir stosowany jest w terapii zakażeń ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV-1) u dorosłych oraz dzieci powyżej 2 roku życia.
Dawkowanie lopinawiru
Lopinawir stosuje się doustnie, najlepiej w trakcie posiłku. Podawany jest w preparacie z rytonawirem w celu zwiększenia efektu przeciwwirusowego.
Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wieku, masy ciała, chorób towarzyszących, wskazań lekarskich itp.
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych i dzieci powyżej 2 roku życia: 400–800 mg.
Przeciwskazania do stosowania lopinawiru
Przeciwwskazaniem do stosowania jest nadwrażliwość na lopinawir, ciężka niewydolność wątroby oraz ciężka niewydolność nerek. Lopinaviru nie należy stosować u dzieci poniżej 2 roku życia, jeśli nie jest to niezbędne.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania lopinawiru
W przypadku pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B lub C oraz zaburzeniami pracy wątroby należy zachować szczególną ostrożność, gdyż lopinawir zwiększa ryzyko ciężkich letalnych reakcji niepożądanych ze strony wątroby.
Stosowanie lopinawiru u pacjentów z hemofilią typu A oraz B może prowadzić do zwiększonego krwawienia.
Lopinawir może prowadzić do zwiększenia ryzyka zapalenia trzustki oraz powstania hipertriglicerydemii (zwiększony poziom triglicerydów we krwi).
Należy zwrócić uwagę na objawy niepożądane takie jak: bóle w stawach, sztywność stawów oraz problemy w poruszaniu się, gdyż terapia lopinawirem może prowadzić do martwicy kości.
Podczas stosowania lopinawiru możliwe jest zwiększenie masy ciała, wzrost poziomu glukozy oraz lipidów we krwi. Należy regularnie monitorować te parametry podczas terapii.
Należy zachować ostrożność u pacjentów ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego (podstawowa organiczna choroba serca, zaburzenia w układzie bodźco-przewodzącym) oraz w przypadku pacjentów przyjmujących leki wydłużające odstęp PR.
Przeciwwskazania lopinawiru do łączenia z innymi substancjami czynnymi
Lopinawiru nie należy łączyć z substancjami, które są inhibitorami izoenzymu CYP3A oraz cytochromu P450 (między innymi: alfuzosyna, ranolazyna, amiodaron, dronedaron, kwas fusydowy, neratynib, wenetoklaks, kolchicyna, astemizol, pimozyd, lurazydon, terfenadyna, pimozyd, kwetiapina, ergonowina, dihydroergotamina, ergotamina, metyloergonowina, elbaswir, grazoprewir, lowastatyna, symwastatyna, alkaloidy sporyszu, cyzapryd, simwastatyna, lomitapid, parytaprewir, ombitaswir, awanafil, syldenafil, wardenafil, midazolam, triazolam).
Interakcje lopinawiru z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Abakawir (Abacavir) | nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy |
Afatynib (Afatinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Aksytynib (Axitinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Amisulpryd (Amisulpride) | neuroleptyki atypowe |
Bikalutamid (Bicalutamide) | inne leki hormonalne |
Cerytynib (Ceritinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Chlorochina (Chloroquine) | substancje przeciwpierwotniakowe |
Cilostazol (Cilostazol) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Daklataswir (Daclatasvir) | substancje przeciwwirusowe stosowane w HCV |
Etosuksymid (Ethosuximide) | leki przeciwpadaczkowe - blokery kanałów wapniowych |
Flutikazon (Fluticasone) | glikokortykosteroidy |
Indakaterol (Indacaterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Iwabradyna (Ivabradine) | inne leki nasercowe |
Klonazepam (Clonazepam) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Kobimetynib (Cobimetinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Lapatynib (Lapatinib) | inne leki przeciwnowotworowe |
Loperamid (Loperamide) | leki przeciwbiegunkowe |
Macitentan (Macitentan) | antagoniści receptora endoteliny ETA |
Maprotylina (Maprotiline) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Marawirok (Maraviroc) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Nintedanib (Nintedanib) | inhibitory kinazy białkowej |
Oksykodon (Oxycodone) | agoniści receptora opioidowego |
Olaparyb (Olaparib) | inne leki przeciwnowotworowe |
Olodaterol (Olodaterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Ospemifen (Ospemifene) | SERM - selektywne modulatory receptora estrogenowego |
Palbocyklib (Palbociclib) | inhibitory kinazy białkowej |
Pefloksacyna (Pefloxacin) | fluorochinolony |
Piperachina (Piperaquine) | substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Pitolisant (Pitolisant) | inne substancje działające na układ nerwowy |
Pomalidomid (Pomalidomide) | inne leki immunosupresyjne |
Prochlorperazyna (Prochlorperazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Roflumilast (Roflumilast) | inhibitory fosfodieasterazy IV - PDE4 |
Rylpiwiryna (Rilpivirine) | nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy |
Salbutamol (Salbutamol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Salmeterol (Salmeterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Sildenafil (Sildenafil) | inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5 |
Simwastatyna (Simvastatin) | statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA |
Tadalafil (Tadalafil) | inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5 |
Tasimelteon (Tasimelteon) | melatonina i analogi |
Trabektedyna (Trabectedin) | inne cytostatyki pochodzenia naturalnego |
Tynidazol (Tinidazole) | przeciwbakteryjne pochodne imidazolu |
Wandetanib (Vandetanib) | inhibitory kinazy białkowej |
Wardenafil (Vardenafil) | inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5 |
Wemurafenib (Vemurafenib) | inhibitory kinazy białkowej |
Enkorafenib (Encorafenib) | inhibitory kinazy białkowej |
Inotuzumab ozogamycyny (Inotuzumab ozogamicin) | przeciwciała monoklonalne - przeciwnowotworowe i immunosupresyjne |
Hydroksychlorochina (Hydroxychloroquine) | substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Brygatynib (Brigatinib) | inhibitory kinazy białkowej |
Rybocyklib (Ribociclib) | inhibitory kinazy białkowej |
Tofacytynib (Tofacitinib) | selektywne leki immunosupresyjne |
Wilanterol (Vilanterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) | antybiotyki - INNE |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Drospirenon (Drospirenone) | progestageny |
Gestoden (Gestodene) | progestageny |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Kwas walproinowy (Valproic acid) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Nateglinid (Nateglinide) | doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE |
Interakcje lopinawiru z pożywieniem
Zalecane jest przyjmowanie lopinawiru podczas posiłku. Zwiększa to nieznacznie jego biodostępność (ilość substancji trafiającej do krwioobiegu) oraz efekt terapeutyczny.
Wpływ lopinawiru na prowadzenie pojazdów
Nie przeprowadzono wystarczających badań klinicznych dotyczących wpływu lopinawiru na prowadzenie pojazdów. Nie należy obsługiwać maszyn oraz prowadzić pojazdów, jeśli występują objawy niepożądane takie jak nudności, czy zawroty głowy, które zaburzają bezpieczne ich wykonywanie.
Inne rodzaje interakcji
Ziele dziurawca (Hypericum perforatum) może obniżać stężenie lopinawiru w osoczu oraz zmniejszać efekt terapeutyczny, dlatego nie należy go stosować podczas terapii lopinawirem.
Wpływ lopinawiru na ciążę
Lopinawir może być stosowany w czasie ciąży jedynie w uzasadnionych przypadkach klinicznych.
Wpływ lopinawiru na laktację
Brak badań klinicznych opisujących wpływ lopinawiru na laktację. Badania na organizmach zwierzęcych wykazują obecność substancji w mleku. W czasie przyjmowania lopinawiru nie należy karmić piersią.
U pacjentek zakażonych wirusem HIV karmienie piersią jest przeciwwskazane w celu uniknięcia ryzyka przenoszenia wirusa.
Wpływ lopinawiru na płodność
Brak danych klinicznych opisujących wpływ lopinawiru na płodność. Badania na organizmach zwierzęcych nie wykazały wpływu na zdolności reprodukcyjne.
Skutki uboczne
- biegunka
- nudności
- zakażenia górnych dróg oddechowych
- uogólnione powiększenie węzłów chłonnych
- zapalenie trzustki
- zapalenie wątroby
- zawroty głowy
- neutropenia
- zmniejszenie masy ciała
- zaburzenia wzwodu
- wysypka plamkowo-grudkowa
- zmiany łojotokowe w skórze
- neuropatia
- krwotok miesiączkowy
- niedokrwistość
- ból mięśni
- utrata apetytu
- bezsenność
- bóle stawowo-mięśniowe
- zwiększenie aktywności AspAT i AlAT
- bóle pleców
- zapalenie tkanki podskórnej
- zapalenie żołądka i jelit
- żylaki odbytu
- nocne poty
- zapalenie jelita grubego
- zakażenie dolnych dróg oddechowych
- czyrak
- zapalenie mieszków włosowych
- wzdęcia
- niestrawność
- niepokój
- obrzęk naczynioruchowy
- osłabienie mięśni
- cukrzyca
- hipercholesterolemia
- pokrzywka
- choroba refluksowa przełyku
- skurcze mięśni
- brak krwawień miesiączkowych
- ból głowy
- astenia
- nadciśnienie
- migrena
- świąd
- wymioty
- leukopenia
- hipertriglicerydemia
- zawał mięśnia sercowego
- zmniejszony popęd płciowy
- Nietrzymanie kału
- Krwotok z przewodu pokarmowego
- hiperbilirubinemia
- drgawki
- zapalenie nerek
- wady zastawkowe
- udar mózgu
- zapalenie dwunastnicy
- hipogonadyzm
- stłuszczenie wątroby
- hepatomegalia
- martwica kości
- zmniejszenie klirensu kreatyniny
- łysienie
- wzmożony apetyt
- zaburzenia smaku
- zaburzenia widzenia
- zapalenie żołądka
- zaparcia
- suchość błony śluzowej jamy ustnej
- zwiększenie masy ciała
- żółtaczka
- drżenia mięśniowe
- szumy uszne
- blok przedsionkowo-komorowy
- owrzodzenia przewodu pokarmowego (wraz z krwawieniem)
- rabdomioliza
- nietypowe sny
- zapalenie dróg żółciowych
- utrata smaku
- Zapalenie naczyń krwionośnych
- krwiomocz
- rumień wielopostaciowy
- zespół Stevensa-Johnsona
- zapalny zespół reakonstytucji immunologicznej
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania lopinawiru
Brak wystarczających danych klinicznych opisujących efekt przedawkowania lopinawiru u ludzi. W badaniach przeprowadzonych na organizmach zwierzęcych wykazano objawy niepożądane takie jak: ślinotok, wymioty, biegunka, nieprawidłowe stolce, ataksja, odwodnienie, drżenie mięśni, obniżona aktywność.
Mechanizm działania lopinawiru
Lopinawir jest substancją przeciwretrowirusową. Działając jako inhibitor hamuje aktywność proteazy HIV-1 oraz HIV-2, blokuje proteolizę polipeptydu Gag, prowadząc do produkcji niedojrzałych cząsteczek wirusa HIV, które są niezdolne do dalszego zakażania.
Wchłanianie lopinawiru
Lopinawir podawany samodzielnie ma niską biodostępność (około 25%), dlatego podawany jest w preparacie z rytonawirem, w celu zwiększenia biodostępności oraz efektu terapeutycznego. Biodostępność zwiększa również przyjmowanie substancji wraz z posiłkiem. Stężenie maksymalne lopinawiru osiągane jest po ok 4-5 godzinach od podania doustnego.
Dystrybucja lopinawiru
Lopinawir wiąże się z białkami osocza w 98%.
Metabolizm lopinawiru
Lopinaiwr metabolizowany jest głównie przez wątrobowy izoenzym CYP3A do 12 metabolitów, z których M1 M2 oraz M4 dominują w osoczu. Przyjmowanie lopinawiru z rytonawirem (który hamuje CYP3A) ogranicza jego rozkład oraz zwiększa stężenie aktywnej substancji przeciwwirusowej w osoczu.
Wydalanie lopinawiru
Okres półtrwania lopinawiru wynosi około 7 godzin. Wydalanie substancji oraz metabolitów odbywa się głównie z kałem (w żółci), a w drugiej kolejności z moczem.