Ospemifen, Ospemifenum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o ospemifenie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
2013
- Substancje aktywne
-
ospemifen
- Działanie ospemifenu
-
estrogenne, przeciwestrogenne (antyestrogenowe), uzupełnia niedobór estrogenów
- Postacie ospemifenu
-
tabletki powlekane
- Układy narządowe
-
układ endokrynny (dokrewny), układ płciowy żeński
- Specjalności medyczne
-
Ginekologia i położnictwo
- Rys historyczny ospemifenu
-
W 2013 roku ospemifen został zatwierdzierdzony przez Agencję Żwyności i Leków (United States FDA, Food and Drug Administration). Podmiotem odpowiedzialnym została firma farmaceutyczna Shionogi INC. W 2015 roku lek został wprowadzony na rynek europejski po decyzji Europejskiej Agencji Leków (EMA, European Medicines Agency).
- Wzór sumaryczny ospemifenu
-
C24H23ClO2
Spis treści
- Wskazania do stosowania ospemifenu
- Dawkowanie ospemifenu
- Przeciwskazania do stosowania ospemifenu
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania ospemifenu
- Przeciwwskazania ospemifenu do łączenia z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje ospemifenu z innymi substancjami czynnymi
- Interakcje ospemifenu z pożywieniem
- Interakcje ospemifenu z alkoholem
- Wpływ ospemifenu na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ ospemifenu na ciążę
- Wpływ ospemifenu na laktację
- Wpływ ospemifenu na płodność
- Skutki uboczne
- Objawy przedawkowania ospemifenu
- Mechanizm działania ospemifenu
- Wchłanianie ospemifenu
- Dystrybucja ospemifenu
- Metabolizm ospemifenu
- Wydalanie ospemifenu
Wskazania do stosowania ospemifenu
Ospemifen należy do grupy niehormonalnych modulatorów receptora estrogenowego (SERM). Lek jest stosowany w terapii dyspareunii wywołanej atrofią sromu i pochwy u kobiet po menopauzie. Ospemifen jest lekiem z wyboru wśród pacjentek które nie mogą być leczone dopochwową terapią estrogenową. Dodatkowo forma doustna eliminuje niedogodności związane z miejscowym stosowaniem leków estrogenowych.
Dyspareunia to ból narządów płciowych podczas stosunku, wywołany u kobiet po menopauzie zanikiem nabłonka śluzówki pochwy oraz suchością jej ścian. Ściany pochwy tracą elastyczność, a srom ulega przemianom anatomicznym (zmniejszenie warg sromowych większych i mniejszych). Zmniejszeniu ulega unaczynnienie pochwy, dochodzi do spadku ilości glikogenu w jej komórkach nabłonkowych. Wiąże się to ze zmniejszeniem naturalnej mikroflory narządów rodnych i wzrostem podatności na kobiece infekcje.
Potencjalne zastosowanie ospemifenu to leczenie osteoporozy u kobiet po menopauzie oraz profilaktyka raka piersi. Lek nasila procesy kościotworzenia i hamuje działanie osteoklastów, przez co zwiększa masę kostną i minimalizuje ryzyko złamań. Ponad to badania wykazały zmniejszenie powstawiania guzów piersi podczas terapii ospemifenem.
Dawkowanie ospemifenu
Ospemifen występuje w postaci tabletek powlekanych. Dawka stosowana w leczeniu wynosi zwykle 60 mg ospemifenu raz na dobę. Tabletkę należy przyjmować o stałej porze dnia, wraz z posiłkiem.
Nie ma potrzeby modyfikowania dawki ospemifenu dla kobiet w podeszłym wieku (powyżej 65 roku życia).
Lek nie jest przeznaczony do użytku przez dzieci i młodzież.
Zaburzenia pracy nerek nie wymagają zmiany dawkowania ospemifenu, podobnie jak zaburzenia czynności wątroby o charakterze łagodnym i umiarkowanym. Nie ustalono bezpieczeństwa terapii ospemifenem u pacjentek z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby.
Przeciwskazania do stosowania ospemifenu
Przeciwwskazaniem do stosowania ospemifenu jest nadwrażliwość na tę substancję czynną. Terapia lekiem jest zabroniona dla pacjentek z krwawieniem z pochwy o nieustalonej przyczynie oraz u kobiet z żylnymi zdarzeniami zakrzepowo-zatorowymi (także w przeszłości).
Ospemifenu nie mogą stosować kobiety z nowotworem złośliwym zależnym od hormonów płciowych oraz pacjentki z leczonym lub podejrzewanym rakiem piersi. Przeciwwskazaniem dla leku jest rozrost endometrium (objawy przedmiotowe i podmiotowe).
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania ospemifenu
Należy zachować ostrożność podczas pojawienia się plamienia bądź krwawienia z pochwy. Mogą to być objawy nowotworu endometrium, dlatego konieczna jest diagnostyka. Lek powoduje wzrost grubości endometrium, może też być przyczyną polipów endometrium.
Terapia ospemifenem może przyczynić się do wystąpienia zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej. Szczególnie narażone są pacjentki otyłe, z chorobami tego typu w rodzinie oraz kobiety cierpiące na toczeń rumieniowaty układowy. Ze względów bezpieczeństwa leku nie powinny zażywać pacjentki unieruchomione, na przykład po zabiegach. Najbezpieczniej jest odstawić ospemifen już 4-6 tygodni przed planowanym zabiegiem. Objawy duszności, bóle w obrębie klatki piersiowej i obrzęki kończyn dolnych muszą być niezwłocznie zgłaszane lekarzowi prowadzącemu.
Należy zachować ostrożność u pacjentek z występującymi czynnikami predysponującymi do udaru i z udarem mózgowym w wywiadzie.
Występujace uderzenia gorąca są działaniem niepożądanym leku. Ospemifen nie łagodzi tego objawu u kobiet po menopauzie.
Przeciwwskazania ospemifenu do łączenia z innymi substancjami czynnymi
Nie jest zalecana jednoczesna terapia ospemifenem i flukonazolem, szczególnie u pacjentek z niską tolerancją ospemifenu. Flukonazol zwiększa stężenie modulatora SERM we krwi poprzez zahamowanie przemian metabolicznych ospemifenu zachodzących z udziałem enzymów mikrosomalnych cytrochromów CYP3A, CYP2C9, CYP2C19.
Interakcje ospemifenu z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Abatacept (Abatacept) | przeciwciała monoklonalne - immunosupresyjne |
Adalimumab (Adalimumab) | przeciwciała monoklonalne - immunosupresyjne |
Anakinra (Anakinra) | inhibitory interleukiny |
Bosentan (Bosentan) | antagoniści receptora endoteliny ETA |
Deksametazon (Dexamethasone) | glikokortykosteroidy |
Golimumab (Golimumab) | przeciwciała monoklonalne - przeciwreumatyczne |
Infliksymab (Infliximab) | inhibitory czynnika martwicy nowotworów alfa - TNF-alfa |
Prednizolon (Prednisolone) | glikokortykosteroidy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Acebutolol (Acebutolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Acenokumarol (Acenocoumarol) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Almotryptan (Almotriptan) | tryptany - selektywni agoniści receptora serotoninowego 5-HT1 |
Alogliptyna (Alogliptin) | doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE |
Amitryptylina (Amitriptyline) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Atenolol (Atenolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Bupiwakaina (Bupivacaine) | substancje znieczulające miejscowo - amidy |
Buspiron (Buspirone) | leki przeciwlękowe wpływające na przekaźnictwo serotoninergiczne |
Chlorpromazyna (Chlorpromazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Cilostazol (Cilostazol) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Citalopram (Citalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Deksibuprofen (Dexibuprofen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Escitalopram (Escitalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Esmolol (Esmolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Klonidyna (Clonidine) | agoniści receptora imidazolowego |
Kodeina (Codeine) | agoniści receptora opioidowego |
Lornoksykam (Lornoxicam) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Metoprolol (Metoprolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Mianseryna (Mianserin) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Mirtazapina (Mirtazapine) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Moklobemid (Moclobemide) | IMAO - inhibitory monoaminooksydazy |
Propranolol (Propranolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Rysperydon (Risperidone) | neuroleptyki atypowe |
Selegilina (Selegiline) | IMAO - inhibitory monoaminooksydazy |
Wenlafaksyna (Venlafaxine) | SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory |
Zuklopentyksol (Zuclopenthixol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne tioksantenu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amiodaron (Amiodarone) | leki przeciwarytmiczne - klasa III |
Atazanawir (Atazanavir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Cisplatyna (Cisplatin) | inne leki przeciwnowotworowe |
Dekstrometorfan (Dextromethorphan) | substancje przeciwkaszlowe działające ośrodkowo |
Diazepam (Diazepam) | BZD - benzodiazepiny |
Diltiazem (Diltiazem) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy |
Doksazosyna (Doxazosin) | antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych |
Doksepina (Doxepin) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Domperidon (Domperidone) | inne leki stosowane w czynnościowych zaburzeniach jelit |
Donepezil (Donepezil) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Duloksetyna (Duloxetine) | SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory |
Efawirenz (Efavirenz) | nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy |
Flunaryzyna (Flunarizine) | inne substancje działające na układ nerwowy |
Fluoksetyna (Fluoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Fluorouracyl (Fluorouracil) | antymetabolity pirymidyny |
Fluwastatyna (Fluvastatin) | statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA |
Formoterol (Formoterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Gliklazyd (Gliclazide) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Glimepiryd (Glimepiride) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Glipizyd (Glipizide) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Ibuprofen (Ibuprofen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Indometacyna (Indomethacin) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Kandesartan (Candesartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Karwedilol (Carvedilol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Ketokonazol (Ketoconazole) | przeciwgrzybicze pochodne imidazolu |
Ketorolak (Ketorolac) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Klobazam (Clobazam) | BZD - benzodiazepiny |
Klopidogrel (Clopidogrel) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Klozapina (Clozapine) | neuroleptyki atypowe |
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Kwas salicylowy (Salicylic acid) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Kwas walproinowy (Valproic acid) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Lansoprazol (Lansoprazole) | IPP - inhibitory pompy protonowej |
Loperamid (Loperamide) | leki przeciwbiegunkowe |
Losartan (Losartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Lowastatyna (Lovastatin (monacolin k, mevinolin)) | statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA |
Montelukast (Montelukast) | antagoniści receptorów leukotrienowych |
Nabumeton (Nabumetone) | NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1 |
Naproksen (Naproxen) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Olanzapina (Olanzapine) | neuroleptyki atypowe |
Omeprazol (Omeprazole) | IPP - inhibitory pompy protonowej |
Ondansetron (Ondansetron) | setrony - antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3 |
Norgestimat (Norgestimate) | progesteron i gestageny |
Paroksetyna (Paroxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Piroksykam (Piroxicam) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Progesteron (Progesterone) | progesteron i gestageny |
Promazyna (Promazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Rosuwastatyna (Rosuvastatin) | statyny - inhibitory reduktazy HMG-CoA |
Selegilina (Selegiline) | IMAO - inhibitory monoaminooksydazy |
Sildenafil (Sildenafil) | inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5 |
Terbinafina (Terbinafine) | inne substancje przeciwgrzybicze |
Tramadol | agoniści receptora opioidowego |
Warfaryna (Warfarin) | leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K |
Werapamil (Verapamil) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy |
Zolpidem (Zolpidem) | niebenzodiazepinowe leki nasenne |
Zopiklon (Zopiclone) | niebenzodiazepinowe leki nasenne |
Testosteron (Testosterone) | testosteron i pochodne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Estriol (Estriol) | estrogeny naturalne i syntetyczne |
Fulwestrant (Fulvestrant) | substancje hamujące działanie estrogenów |
Tamoksyfen (Tamoxifen) | SERM - selektywne modulatory receptora estrogenowego |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Haloperidol (Haloperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Interakcje ospemifenu z pożywieniem
Ospemifen powinien być zażywany po posiłku. Stężenia leku we krwi po przyjęciu na czczo wykazują większą zmienność w porównaniu z ospemifenem zażywanym po posiłku. Posiłek zwiększa stężenie maksymalne leku we krwi. Ekspozycja pacjentek na lek jest 2-krotnie większa gdy lek jest przyjmowany po posiłku niskotłuszczowym i 3-krotnie większa po posiłku bogatotłuszczowym.
Interakcje ospemifenu z alkoholem
Etanol spowalnia przemiany metaboliczne ospemifenu, co może zwiększać stężenie leku w surowicy krwi i nasilać jego działania niepożądane.
Wpływ ospemifenu na prowadzenie pojazdów
Ospemifen nie wywiera wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych, w tym samochodów.
Inne rodzaje interakcji
Miłorząb japoński Ginko biloba spowalnia przemiany metaboliczne ospemifenu, co może stać się przyczyną wzrostu stężenia leku we krwi i nasilenia jego działań niepożądanych. Podobnie działa medyczna marihuana oraz nikotyna.
Wpływ ospemifenu na ciążę
Brak jest badań opsiujacych wpływ ospemifenu na kobiety cieżarne. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych wykazały szkodliwy wpływ leku na płód. Ospemifen powodował zwiększoną ilość poronień oraz zgonów pourodzeniowych. Lek wydłużał okres ciąży u zwierząt.
Wpływ ospemifenu na laktację
Nie należy karmić piersią podczas stosowania ospemifenu. Lek jest przeznaczony dla kobiet po menopauzie i brak jest badań dotyczących przenikania substancji leczniczej do mleka kobiet karmiących.
Wpływ ospemifenu na płodność
Brak jest badań opisujących wpływ ospemifenu na płodność, także wśród zwierząt laboratoryjnych.
Skutki uboczne
- ból głowy
- ogólna wysypka
- skurcze mięśni
- uderzenia gorąca
- grzybicze infekcje pochwy i sromu
- upławy
- grzybica pochwy
- pokrzywka
- reakcje nadwrażliwości
- świąd
- obrzęk języka,
- obrzęk
- przerost endometrium
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Objawy przedawkowania ospemifenu
Ospemifen był podawany pacjentkom w dawce kilkukrotnie przekraczającej zwykle stosowaną dawkę dobową (240 mg/dobę przez tydzień). Nie obserwowano objawów toksyczności po takich dawkach.
Mechanizm działania ospemifenu
Ospemifen jest selektywnym modulatorem receptora estrogenowego (SERM, Selective Estrogen Receptor Modulators). Lek oraz jego główny metabolit 4-hydroksyospemifen działają zarówno agonistycznie, jak i antagonistycznie na receptor estrogenowy. Ospemifen przyspiesza dojrzewanie komórek nabłonka pochwy i zwiększa produkcję śluzu przez te komórki. Lek działa agonistycznie na endometrium powodując wzrost jego grubości, nie wykazuje jednak aktywności estrogenopodobnej na tkankę piersiową.
Wchłanianie ospemifenu
Biodostępność ospemifenu nie została ustalona. Steżenie maksymalne leku we krwi na czczo wynosi 533 ng/ml a czas potrzebny do jego uzyskania to 120 minut. Przyjęcie ospemifenu po posiłku skutkuje wzrostem Cmax, które wynosi wówczas 1198 ng/ml, a Tmax wydłuża się do 2,5 godzin. 9 dni to czas konieczny do osiągnięcia stanu stacjonarnego ospemifenu we krwi.
Dystrybucja ospemifenu
Pozorna objętość dystrybucji dla ospemifenu wynosi 448 litrów. Stopień wiązania leku z białkami osocza wynosi ponad 99%.
Metabolizm ospemifenu
Przemiany metaboliczne ospemifenu zachodzą w wątrobie za pośrednictwem enzymów mikrosomalnych cytochromów CYP3A4, CYP2C9, CYP2C19 i CYP2B6. Głównym metabolitem ospemifenu jest 4-hydroksyospemifen, który jest związkiem aktywnym farmakologicznie.
Wydalanie ospemifenu
Ospemifen jest eliminowany z organizmu głównie z kałem (75% dawki) oraz z moczem (7% dawki). Lek w moczu znajduje się w ilości 0,2% dawki w postaci związku macierzystego. Okres półtrwania w fazie eliminacji ospemifenu wynosi około 25-26 godzin. Całkowity klirens substancji leczniczej jest szacowany na 9,16 l/godz. Pacjentki z zaburzeniami czynności nerek są bardziej narażone na działanie ospemifenu (wzrost ekspozycji układowej o 20%) jednak jest to fakt uznawany za nieistotny klinicznie.