Atropina, Atropinum - Zastosowanie, działanie, opis
Podstawowe informacje o atropinie
- Rok wprowadzenia na rynek
-
1960
- Substancje aktywne
-
atropina, L-atropina, siarczan atropiny
- Działanie atropiny
-
odtruwające (antidotum), przeciwarytmiczne, rozkurcza mięśnie gładkie dróg moczowych, rozkurcza mięśnie gładkie dróg żółciowych, rozszerza oskrzela (rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli), rozszerza źrenicę i poraża akomodację oka, spazmolityczne (rozkurcza i zmniejsza napięcie mięśni gładkich), parasympatykolityczne (hamuje czynność układu przywspółczulnego)
- Postacie atropiny
-
iniekcje, krople do oczu, tabletki drażowane
- Układy narządowe
-
układ krwionośny (sercowo-naczyniowy), układ nerwowy i narządy zmysłów, układ pokarmowy (trawienny)
- Specjalności medyczne
-
Anestezjologia i intensywna terapia, Gastroenterologia, Kardiologia, Medycyna ratunkowa, Medycyna rodzinna, Neurologia, Okulistyka, Toksykologia
- Rys historyczny atropiny
-
Atropina jest substancją leczniczą pochodzenia naturalnego, której działanie było znane i wykorzystywane już od starożytności (między innymi jako trucizna). Po raz pierwszy czystą atropinę uzyskano z pokrzyku wilczej jagody (Atropa belladonna) w 1831 roku, a w późniejszych latach opracowano ścieżkę syntezy chemicznej. Obecnie szeroko stosuje się ją w okulistyce, kardiologii, toksykologii oraz do premedykacji przed zabiegami. Z tego względu atropina znajduje się na Liście Leków Podstawowych WHO.
- Wzór sumaryczny atropiny
-
C17H23NO3
Spis treści
- Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające atropinę
- Wskazania do stosowania atropiny
- Dawkowanie atropiny
- Przeciwskazania do stosowania atropiny
- Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania atropiny
- Interakcje atropiny z innymi substancjami czynnymi
- Wpływ atropiny na prowadzenie pojazdów
- Inne rodzaje interakcji
- Wpływ atropiny na ciążę
- Wpływ atropiny na laktację
- Skutki uboczne
- Inne możliwe skutki uboczne
- Objawy przedawkowania atropiny
- Mechanizm działania atropiny
- Wchłanianie atropiny
- Dystrybucja atropiny
- Metabolizm atropiny
- Wydalanie atropiny
Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające atropinę
Wskazania do stosowania atropiny
Podanie do oka
Atropina w postaci kropli ocznych przeznaczona jest do leczenia zapalenia tęczówki i ciała rzęskowego oraz do zapobiegania zrostom tęczówkowo-soczewkowym. Ponieważ działa rozszerzająco na źrenice, wykorzystuje się ją również w diagnostyce okulistycznej - przed badaniami oka i przy badaniu refrakcji u dzieci.
Podanie doustne
Atropina w postaci zespołu alkaloidów tropanowych wskazana jest w stanach skurczowych przewodu pokarmowego (np. kolce żołądkowej, jelitowe) oraz dolegliwościach, które wymagają zmniejszenia wydzielania nadmiernej ilości śliny i wydzieliny oskrzelowej. Substancję tą - w połączeniu z środkami uspokajającymi - stosuje się w leczeniu migrenowych bólów głowy oraz nadpobudliwości nerwowej związanej z menopauzą; w połączeniu z difenoksylatem (lekiem hamującym perystaltykę) używa się w leczeniu ostrych i przewlekłych biegunek o różnym podłożu oraz po zabiegach ileostomii i kolostomii w celu zmniejszenia objętości płynu kałowego.
Podanie w iniekcji
Siarczan atropiny w postaci roztworu do wstrzykiwań wykorzystuje się w kardiologii do leczenia bradykardii zatokowej oraz arytmii, w anestezjologii jako premedykację (wprowadzenie do znieczulenia ogólnego) oraz jako środek odwracający blokadę nerwowo-mięśniową, w diagnostyce radiologicznej (gdy konieczne jest spowolnienie pasażu jelitowego i rozkurcz mięśniówki gładkiej) oraz w stanach skurczowych w obrębie mięśni gładkich jamy brzusznej (takich jak: kolka wątrobowa, nerkowa). Siarczan atropiny ze względu na swoje działanie cholinolityczne wskazany jest w zatruciach cholinomimetykami, środkami fosforoorganicznymi oraz grzybami zawierającymi muskarynę.
Dawkowanie atropiny
Podanie do oka
Siarczan atropiny w postaci kropli stosuje się wyłącznie do worka spojówkowego. W celach leczniczych zakrapla się po jednej kropli 1%-owego roztworu maksymalnie dwa razy na dobę, tak długo, jak zaleci lekarz.
Preparat stosuje się również pomocniczo w celach diagnostycznych przed badaniami okulistycznymi (lekarz powinien określić dokładnie dawkowanie). U dzieci przy badaniach refrakcji zalecana dawka leku i czas podawania różnią się w zależności od wieku. Dzieciom do 3 roku życia podaje się maksymalnie 2 krople roztworu o stężeniu 0,25% na dobę, dzieciom w wieku 3–6 roku życia maksymalnie 2 krople roztworu o stężeniu 0,5% na dobę, dzieciom powyżej 6 roku życia podaje się maksymalnie 2 krople roztworu o stężeniu 1% na dobę.
Bardzo istotne: aby uniknąć wchłonięcia leku i pojawienia się ogólnych działań niepożądanych, po użyciu kropli należy uciskać wewnętrzny kącik szpary powiekowej przez około 1 minutę. W ten sposób zapobiega się przedostaniu kropli przez przewód nosowo-łzowy do nosa oraz gardła i ma to szczególnie duże znaczenie, jeśli lek przepisany jest dla dziecka.
Podanie doustne
Według Farmakopei Polskiej X zwykle stosowane (zalecane) dawki atropiny wynoszą odpowiednio: jednorazowa 0,25–0,5 mg, dobowa 2 mg. Jednorazowo można przyjąć maksymalnie 2 mg, a w ciązgu doby nie więcej niż 3 mg atropiny.
Podanie w iniekcji.
W leczeniu bradykardii i arytmii zatokowej podaje się co kilka godzin dawkę 0,3–0,6 mg siarczanu atropiny, aż do osiągnięcia dawki 2 mg; w reanimacji 0,5 g co pięć minut, aż do stabilizacji rytmu serca; w zatrzymaniu akcji serca jednorazowo 3 mg dożylnie lub 6-9 mg przez rurkę dotchawiczą.
W premedykacji u dorosłych i dzieci powyżej 20 kg masy ciała stosuje się siarczan atropiny w dawce 0,3–0,6 mg (dożylnie podaje się ja bezpośrednio przed zabiegiem, natomiast domięśniowo lub podskórnie pół godziny do godziny przed zabiegiem). U dzieci poniżej 20 kg masy ciała podaje się domięśniowo lub podskórnie dawkę w zakresie 0,1–0,3 mg atropiny.
W odwracaniu blokady nerwowo-mięśniowej podaje się dożylnie 0,6–1,2 mg siarczanu atropiny w połączeniu z neostygminą (u noworodków, niemowląt i dzieci dawka ta wynosi 0,02 mg na kg masy ciała, ale nie więcej niż 0,6 mg łącznie).
Jako specyficzną odtrutkę podaje się 1–2 mg siarczanu atropiny domięśniowo lub dożylnie w odstępach czasowych, aż do ustąpienia objawów, jednak nie więcej niż 0,1 g w ciągu pierwszej doby. U pacjentów pediatrycznych poniżej 12 roku życia dawka ta wynosi 0,05 mg na kg masy ciała.
U dorosłych ze stanami skurczowymi w obrębie jamy brzusznej, takich jak: kolka nerkowa, kolka wątrobowa, podaje się 0,5–1 mg siarczanu atropiny drogą dożylną lub domięśniową; w radiologii w celu rozkurczu mięśni gładkich: 1 mg jednorazowo w postaci iniekcji domięśniowej.
U pacjentów pediatrycznych (poniżej 12 roku życia), oprócz wymienionych wyżej stanów chorobowych, podaje się zazwyczaj 0,01 mg na kg masy ciała (maksymalnie łącznie 0,04 mg); w zagrożeniu życia związanym z zaburzeniami rytmu serca 0,02 mg na kg masy ciała (maksymalnie łącznie 0,1 mg).
Przeciwskazania do stosowania atropiny
Podanie do oka
Przeciwskazania do stosowania siarczanu atropiny w formie kropli ocznych obejmują: nadwrażliość na atropinę oraz inne związki o takim samym działaniu (cholinolityki) oraz występowanie u pacjenta jaskry pierwotnej z tendencją do zamykania kąta lub stwierdzona jaskra z wąskim kątem przesączania.
Podanie doustne/w iniekcji
Atropina przeciwwskazana jest u pacjentów z nadwrażliwością na siarczan atropiny, u pacjentów z przerostem prostaty (ze względu na możliwe zatrzymanie moczu) oraz innymi dolegliwościami związanymi z zatrzymaniem moczu, u pacjentów z niedrożnością przewodu pokarmowego o różnej etiologii, refluksowym zapaleniem przełyku, zwężeniem odźwiernika, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego a także u pacjentów z jaskrą z wąskim kątem i Myasthenia gravis (chyba że atropinę stosuje się w iniekcji do leczenia niepożądanych działań wywołanych przez cholinomimetyki).
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania atropiny
Ze względu na możliwą zawartość konserwantów w kroplach ocznych zawierających siarczan atropiny nie należy zakrapiać roztworu bezpośrednio na soczewki, lecz wyjąć je przez zaaplikowaniem roztworu i zachować przynajmniej 30 minut odstępu czasowego przez ponownym ich założeniem. Po każdym zastosowaniu kropli należy przez minutę uciskać kącik oka (aby lek nie przedostawał się do jamy nosowo-gardłowej) i chronić oczy przed światłem. Należy zwrócić szczególną uwagę, aby roztwór przypadkowo nie dostał się do ust, koniecznie umyć ręce po uzyciu leku. Zwiększonym ryzykiem przedawkowania obarczone są osoby o ciemnej tęczówce, ponieważ słabiej reaguje ona na rozszerzanie źrenicy. Kropli nie powinno się stosować u osób z podwyższoną temperaturą ciała lub przy wysokiej temperaturze otoczenia - istnieje ryzyko wystąpienia gorączki. Atropina może pogarszać widzenie.
Szczególnej ostrożności oraz wzmożonej obserwacji potencjalnych działań niepożądanych wymagają następujące grupy pacjentów: dzieci, pacjenci w podeszłym wieku (powyżej 60. roku życia zastosowanie atropiny może przyspieszyć napad jaskry z powodu zamknięcia kąta), mężczyżni po 40 roku życia (możliwe, że występuje u nich przerost gruczołu krokowego, który po podaniu atropiny może przejść w niedrożność dróg moczowych); osoby o zwiększonym ryzyku jaskry; osoby z chorobami dróg oddechowych (może dojść do zagęszczenia śluzu i pogorszenia wentylacji płuc); osoby z neuropatią autonomicznego układu nerwowego; z chorobą wrzodową żołądka, refluksem, przepukliną przełyku, zapaleniem układu pokarmowego i biegunką (atropina opóźnia opróżnianie żołądka); osoby z podwyższoną ciepłotą ciała, chorobami wątroby, nerek, nadciśnieniem tętniczym, tachyarytmią, dławicą piersiową, zastoinową niewydolnością serca oraz nadczynnością tarczycy.
Interakcje atropiny z innymi substancjami czynnymi
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Distygmina (Distigmime) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Donepezil (Donepezil) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Karbachol (Carbachol) | agoniści receptorów muskarynowych |
Neostygmina (Neostigmine) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Pilokarpina (Pilocarpine) | agoniści receptorów muskarynowych |
Pirydostygmina (Pyridostigmine, pyridostigmine bromide, pyridostigmine iodide) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Rywastygmina (Rivastigmine) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Fizostygmina (Physostigmine) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Skopolamina (Hioscyna) (Scopolamine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Biperyden (Biperiden) | antagoniści receptora muskarynowego |
Nikotyna (Nicotine) | substancje stosowane w leczeniu nikotynizmu |
Tetrahydrokannabinol (Tetrahydrocannabinol) | kanabinoidy |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Acebutolol (Acebutolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Amlodypina (Amlodipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Atenolol (Atenolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Bencyklan (Bencyclane) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Betaksolol (Betaxolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Bisoprolol (Bisoprolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Celiprolol (Celiprolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Cynaryzyna (Cinnarizine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Digoksyna (Digoxin) | glikozydy nasercowe |
Diltiazem (Diltiazem) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy |
Dronedaron (Dronedarone) | leki przeciwarytmiczne - klasa III |
Esmolol (Esmolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Etosuksymid (Ethosuximide) | leki przeciwpadaczkowe - blokery kanałów wapniowych |
Felodypina (Felodipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Flunaryzyna (Flunarizine) | inne substancje działające na układ nerwowy |
Glimepiryd (Glimepiride) | doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika |
Isradypina (Isradypine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Karteolol (Carteolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Kwas tolfenamowy (Tolfenamic acid) | NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol |
Lacydypina (Lacidipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Lerkanidypina (Lercanidipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Lidokaina (Lidocaine) | substancje znieczulające miejscowo - amidy |
Loperamid (Loperamide) | leki przeciwbiegunkowe |
Losartan (Losartan) | ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II |
Metoprolol (Metoprolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Nebiwolol (Nebivolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Nimesulid (Nimesulide) | NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1 |
Nimodypina (Nimodipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Nitrendypina (Nitrendipine) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne |
Pindolol (Pindolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Pregabalina (Pregabalin) | leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA |
Propafenon (Propafenone) | leki przeciwarytmiczne - klasa I |
Propranolol (Propranolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Sotalol (Sotalol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Trimebutyna (Trimebutine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Tymolol (Timolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Werapamil (Verapamil) | leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy |
Metipranolol (Metipranolol) | antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Amitryptylina (Amitriptyline) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Biperyden (Biperiden) | antagoniści receptora muskarynowego |
Chlorpromazyna (Chlorpromazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Difenhydramina (Diphenhydramine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Dimenhydrynat (Dimenhydrinate) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Dimetynden (Dimetindene) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Klomipramina (Clomipramine) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Klozapina (Clozapine) | neuroleptyki atypowe |
Olanzapina (Olanzapine) | neuroleptyki atypowe |
Pridinol (Pridinol) | antagoniści receptora muskarynowego |
Prochlorperazyna (Prochlorperazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Solifenacyna (Solifenacin) | leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu |
Haloperidol (Haloperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Topiramat (Topiramate) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Zonisamid (Zonisamide) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Chlorek potasu (Potassium chloride) | związki potasu |
Cytrynian potasu (Potassium citrate) | związki potasu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Cyzapryd (Cisapride) | substancje hamujące perystaltykę jelit o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Alfuzosyna (Alfuzosin) | antagoniści receptorów alfa-1 adrenergicznych |
Amantadyna (Amantadine) | antagoniści receptora NMDA |
Amisulpryd (Amisulpride) | neuroleptyki atypowe |
Amitryptylina (Amitriptyline) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Anagrelid (Anagrelide) | inne leki przeciwnowotworowe |
Antazolina (Antazoline) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Apomorfina (Apomorphine) | agoniści receptorów dopaminowych |
Arypiprazol (Aripiprazol) (Aripiprazole) | neuroleptyki atypowe |
Atazanawir (Atazanavir) | inne substancje przeciwwirusowe działające bezpośrednio na wirusy |
Atomoksetyna (Atomoxetine) | substancje psychostymulujące i nootropowe |
Azytromycyna (Azithromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Bilastyna (Bilastine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Cetyryzyna (Cetirizine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Chlorochina (Chloroquine) | substancje przeciwpierwotniakowe |
Chlorprotiksen (Chlorprothixene) | neuroleptyki klasyczne - pochodne tioksantenu |
Cilostazol (Cilostazol) | leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek |
Ciprofloksacyna (Ciprofloxacin) | fluorochinolony |
Citalopram (Citalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Cyproheptadyna (Cyproheptadine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Cyzapryd (Cisapride) | substancje hamujące perystaltykę jelit o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Deksbromfeniramina (Dexbrompheniramin) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Desfluran (Desflurane) | substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory |
Dimenhydrynat (Dimenhydrinate) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Disulfiram (Disulfiram) | substancje stosowane w leczeniu alkoholizmu |
Doksepina (Doxepin) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Droperydol (Droperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Eliglustat (Eliglustat) | VARIA / INNE |
Erytromycyna (Erythromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Escitalopram (Escitalopram) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Famotydyna (Famotidine) | antagoniści receptorów histaminowych H2 |
Flukonazol (Fluconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Fluoksetyna (Fluoxetine) | SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny |
Fluorouracyl (Fluorouracil) | antymetabolity pirymidyny |
Flupentiksol (Flupentixol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne tioksantenu |
Formoterol (Formoterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Galantamina (Galantamine) | inhibitory AChE - inhibitory acetylocholinoesterazy |
Goserelina (Goserelin) | inne leki hormonalne |
Granisetron (Granisetron) | setrony - antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3 |
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Hydroksyzyna (Hydroxyzine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Indakaterol (Indacaterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Indapamid (Indapamide) | sulfonamidy |
Itrakonazol (Itraconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Iwabradyna (Ivabradine) | inne leki nasercowe |
Izofluran (Isoflurane) | substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory |
Ketotifen (Ketotifen) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Klarytromycyna (Clarithromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Klemastyna (Clemastine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Klomipramina (Clomipramine) | TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne |
Klozapina (Clozapine) | neuroleptyki atypowe |
Kwas ibandronowy (Ibandronic acid) | bisfosfoniany |
Kwas pipemidynowy (Pipemidic acid) | chinolony - inhibitory gyrazy |
Kwas walproinowy (Valproic acid) | inne leki przeciwpadaczkowe |
Kwetiapina (Quetiapine) | neuroleptyki atypowe |
Leuprorelina (Leuprolide) | gonadoliberyny i analogi |
Lewocetyryzyna (Levocetirizine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Lewofloksacyna (Levofloxacin) | fluorochinolony |
Lopinawir (Lopinavir) | inhibitory proteazy HIV |
Maprotylina (Maprotiline) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Mepyramina (Mepyramine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Mirtazapina (Mirtazapine) | substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania |
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin) | fluorochinolony |
Norfloksacyna (Norfloxacin) | fluorochinolony |
Ofloksacyna (Ofloxacin) | fluorochinolony |
Oksaliplatyna (Oxaliplatin) | cytostatyki alkilujące |
Oksytocyna (Oxytocin) | oksytocyna i analogi |
Oktreotyd (Octreotide) | somatostatyny i analogi |
Olanzapina (Olanzapine) | neuroleptyki atypowe |
Ondansetron (Ondansetron) | setrony - antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3 |
Papaweryna (Papaverine) | spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia |
Pazyreotyd (Pasireotide) | somatostatyny i analogi |
Pefloksacyna (Pefloxacin) | fluorochinolony |
Pozakonazol (Posaconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Prochlorperazyna (Prochlorperazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Promazyna (Promazine) | neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny |
Propofol (Propofol) | substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - INNE |
Ranolazyna (Ranolazine) | inne leki nasercowe |
Roksytromycyna (Roxithromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Rupatadyna (Rupatadine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Rysperydon (Risperidone) | neuroleptyki atypowe |
Rytonawir (Ritonavir) | inhibitory proteazy HIV |
Sakwinawir (Saquinavir) | przeciwwirusowe nukleozydy i nukleotydy |
Salbutamol (Salbutamol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Salmeterol (Salmeterol) | agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych |
Sewofluran (Sevoflurane) | substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory |
Solifenacyna (Solifenacin) | leki stosowane w częstomoczu i w nietrzymaniu moczu |
Sorafenib (Sorafenib) | inhibitory kinazy białkowej |
Kotrimoksazol (Sulfametoksazol+Trimetoprim) (Co-trimoxazole (sulfamethoxazole+trimethoprim)) | sulfonamidy i trimetoprim |
Takrolimus (Tacrolimus) | inhibitory kalcyneuryny |
Telitromycyna (Telithromycin) | antybiotyki makrolidowe - makrolidy |
Terlipresyna (Terlipressin) | wazopresyna i analogi |
Tiotepa (Thiotepa) | cytostatyki alkilujące |
Trazodon (Trazodone) | SARI - selektyne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, dodatkowo blokujące receptor dla serotoniny |
Triprolidyna (Triprolidine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym |
Tyzanidyna (Tizanidine) | agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych |
Wardenafil (Vardenafil) | inhibitory fosfodieasterazy V - PDE5 |
Wenlafaksyna (Venlafaxine) | SNRI - inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, bez działania na receptory |
Worykonazol (Voriconazole) | przeciwgrzybicze pochodne triazolu |
Zuklopentyksol (Zuclopenthixol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne tioksantenu |
Zyprazydon (Ziprasidone) | neuroleptyki atypowe |
Hydroksychlorochina (Hydroxychloroquine) | substancje przeciwmalaryczne o zróżnicowanym mechanizmie działania |
Lewokabastyna (Levocabastine) | antagoniści receptorów histaminowych H1 bez działania ośrodkowego |
Haloperidol (Haloperidol) | neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Atenolol (Atenolol) | antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe |
Chlorotalidon (Chlorthalidone) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Digoksyna (Digoxin) | glikozydy nasercowe |
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Indapamid (Indapamide) | sulfonamidy |
Klopamid (Clopamide) | leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne |
Substancja czynna: | Grupa farmakoterapeutyczna: |
---|---|
Lewodopa (Levodopa) | DOPA i pochodne |
Wpływ atropiny na prowadzenie pojazdów
SIarczan atropiny podawany w postaci kropli ocznych powoduje zaburzenia widzenia, które mogą utrzymywać się nawet do tygodnia po zastosowaniu. Z tego względu podczas stosowania kropli z atropiną nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.
Podobni, atropina przyjmowana w postaci doustnej oraz pozajelitowej, może dawać efekty uboczne związane z widzeniem, a także senność czy splątanie, dlatego upośledza zdolność pacjenta do prowadzenia samochodu i obsługi maszyn.
Inne rodzaje interakcji
Atropina opóźnia opróżnianie żołądka, dlatego może zwalniać albo przyspieszać wchłanianie niektórych leków przyjmowanych doustnie.
Jednoczesne stosowanie preparatów potasu z atropiną w postaci doustnej zwiększa ryzyko działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego: podrażnień, owrzodzeń i krwawień.
Wpływ atropiny na ciążę
Siarczan atropiny może przenikać przez barierę łożyskową. Podany dożylnie w trakcie ciąży lub porodu może wywołać tachykardię u dziecka. Należy pamiętać, że podanie do oka także może wiązać się z wchłonięciem substancji do krążenia ogólnego. Z tego względu decyzja o podaniu leku ciężarnej należy do lekarza, który oszacuje potencjalne korzyści dla matki i ryzyko dla płodu, związane z zastosowaniem atropiny.
Wpływ atropiny na laktację
Niewielkie ilości atropiny z osocza matki mogą przechodzić do mleka i wywoływać niezamierzony efekt farmakologiczny u dziecka. Lek ponadto może hamować laktację. Lekarz powinien ocenić ryzyko podawania preparatów zawierających atropinę (doustnych, dożylnych i podawanych do oka) w kontekście korzyści dla zdrowia matki karmiącej i ryzyka u dziecka.
Skutki uboczne
- nudności
- zmniejszenie wydzielania śliny
- nieznaczne rozszerzenie źrenic
- niewielkie zwiększenie ciśnienia śródgałkowego
- zmniejszenie wydzielania potu
- suchość błony śluzowej jamy ustnej
- światłowstręt
- wymioty
- podwyższenie temperatury
- suchość nosa
- zaburzenia rytmu serca
- bradykardia
- zmniejszenie ilości wydalanego moczu
- zaczerwienienie skóry twarzy
- utrata smaku
- bóle głowy
- zaparcie
- zmniejszenie wydzielania żołądkowego
- bezsenność
- zawroty głowy
- zatrzymanie moczu
- zaburzenia akomodacji
- wzdęcia
- tachykardia
- senność
- reakcje anafilaktyczne
- pokrzywka
- pobudzenie
- omamy
- nerwowość
Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)
- Bardzo często
- (≥1/10)
- Często
- (≥1/100 do <1/10)
- Niezbyt często
- (≥1/1000 do <1/100)
- Rzadko
- (≥1/10 000 do < 1/1000)
- Bardzo rzadko
- (<1/10 000)
- Częstość nieznana
- Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych
Inne możliwe skutki uboczne
Podanie do oka.
Podczas stosowania atropiny w formie kropli ocznych mogą pojawić się skutki uboczne w obrębie narządu wzroku: świąd, łzawienie, obrzęk powiek, zapalenie spojówek oraz zaburzenia widzenia i akomodacji oka a także zwiększenie ciśnienia wewnątrzgałkowego przy zamknięciu kąta. Istnieje także pewne ryzyko wchłaniania atropiny przez kanaliki łzowe i pojawienia się ogólnych działań niepożądanych (takich jak przy podaniu doustnym).
Podanie w iniekcji.
Mogą wystąpić skutki uboczne przemijające po odstawieniu atropiny (takie jak przy podaniu doustnym).
Objawy przedawkowania atropiny
Poczas przedawkowania u pacjenta mogą pojawić się objawy ogólne takie jak: zaczerwienienie i suchość skóry, wysypka skórna, gorączka, suchość oraz pieczenie w obrębie jamy ustnej, trudności w przełykaniu, a także nudności lub wymioty, zatrzymanie moczu, artymia i tachykardia. Ze strony układu nerwowego przyjęcie zbyt dużej dawki atropiny może objawiać się zaburzeniami widzenia, światłowstrętem, uczuciem splątania, sennością, zmęczeniem lub pobudzeniem, mogą również wystąpić omamy wzrokowe lub słuchowe, a w skrajnych przypadkach niewydolność krążenia i oddychania, które niekiedy mogą prowadzić do zgonu.
Mechanizm działania atropiny
Atropina to związek cholinolityczny (antycholinergiczny, parasympatykolityk), który działa antagonistycznie do acetylocholiny w obrębie układu przywspółczulnego. Lek jest antagonistą receptorów muskarynowych, znajdujących się zarówno w ośrodkowym, jak i obwodowym układzie nerwowym, przy czym w dawkach terapeutycznych nie jest widoczny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Atropina w dawkach toksycznych powoduje pobudzenie ośrodkowgo układu nerwowego, uczucie niepokoju, pojawiają się również omamy, urojenia i halucynacje.
Substancja ta ma działanie rozkurczowe na mięśniówkę gładką w obrębie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych, dróg moczowych, pęcherza moczowego oraz w obrębie drzewa oskrzelowego. Hamuje wydzielanie gruczołów zewnątrzwydzielniczych, gruczołów pokarmowych oraz potu, łez i śliny, zmniejsza również wydzielanie śluzu w górnych i dolnych odcinkach dróg oddechowych. Atropina wpływa na pracę serca poprzez przyspieszanie rytmu zatokowego i zwiększenie szybkości przewodnictwa zatokowo-przedsionkowego oraz przedsionkowo-komorowego. Należy do leków cykloplegicznych - po podaniu do oka poraża mięsień rzęskowy i zwieracz źrenicy, co powoduje jej rozszerzenie oraz zaburzenie akomodacji (wykorzystywanie w diagnostyce okulistycznej).
Wchłanianie atropiny
Atropina w postaci kropli ocznych, aplikowanych do worka spojówkowego, może przedostawać się do nosa i gardła (przez przewód nosowo-łzowy), a następnie do dalszych części przewodu pokarmowego, co wiąże się z ryzykiem wchłonięcia się do krążenia ogólnego.
Atropina ulega nieregularnemu wchłanianiu z przewodu pokarmowego, głównie z dwunastnicy i jelita czczego (szybkość wchłaniania jest jednak mniejszą niz przy podaniu pozajelitowym).
Wchłanianie atropiny w postacji iniekcji zależy od sposobu i miejsca wstrzyknięcia roztworu leczniczego. Po podaniu dożylnym efekt terapeutyczny obserwuje się już po 2–4 minutach, zaś po podaniu domięśniowym po około 60 minutach (choć maksymalne stężenie w osoczu występuje już po 30 minutach). Stężenia osoczowe po podaniu domięśniowym i dożylnym są porównywalne po około godzinie. Atropina wchłania się również po podaniu podskórnym.
Dystrybucja atropiny
Po podaniu dożylnym lek ulega szybkiej dystrybucji. Ma zdolność przenikania przez barierę krew-mózg oraz barierę łożyskową.
Metabolizm atropiny
Metabolizm atropiny zachodzi w wątrobie, gdzie część przyjętej dawki przekształcana jest w procesach utleniania i sprzęgania.
Wydalanie atropiny
Wydalanie atropiny zachodzi z moczem w postaci nieaktywnych metabolitów oraz w postaci niezmienionej (około 30-50% podanej dawki). W ciągu 4 godzin wydalana jest około połowa przyjętej dawki, zaś w ciągu całej doby do 90% podanej ilości.