Piroksykam, Piroxicamum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o piroksykamie

Rok wprowadzenia na rynek
1982
Substancje aktywne
piroksikam
Działanie piroksykamu
przeciwbólowe (bez opioidów), przeciwgorączkowe, przeciwzapalne
Postacie piroksykamu
roztwór do wstrzykiwań, tabletki, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ kostny, układ połączeń kości (stawy i jego elementy)
Specjalności medyczne
Ortopedia i traumatologia narządu ruchu
Rys historyczny piroksykamu

Piroksykam należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych i został dopuszczony do  obrotu w 1982 roku (Stany Zjednoczone). Za wniosek rejestracyjny odpowiadała firma Pfizer Inc. Lek został wprowadzony na rynek europejski dwa lata później, przez szwajcarski oddział firmy Pfizer. 

Wzór sumaryczny piroksykamu

C15H13N3O4S

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające piroksykam

Wskazania do stosowania piroksykamu

Piroksykam należy do grupy oksykamów charakteryzujących się działaniem przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym.
Substancja lecznicza jest wykorzystywana w leczeniu objawów:

  • reumatoidalnego stanu zapalnego stawów;
  • zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa;
  • choroby zwyrodnieniowej stawów.

Wykorzystanie leku powinno być uzasadnione ze względu na niższy profil bezpieczeństwa piroksykamu w porównaniu do leków pierwszego rzutu.

Dawkowanie piroksykamu

Schemat dawkowania substancji czynnej jest zależny od masy ciała i wieku pacjenta, a także od jego chorób współistniejących oraz stopnia nasilenia bólu.

Maksymalna dawka piroksykamu wynosi 20 mg na dobę. Czas trwania terapii nie powinien przekraczać dwóch tygodni, zalecane jest również stosowanie najmniejszej skutecznej ilości leku.

Dawka substancji leczniczej powinna zostać dostosowana w przypadku pacjentów w podeszłym wieku oraz osób z upośledzoną czynnością wątroby lub nerek.

Podczas ostrych objawów reumatoidalnego zapalenia stawów, piroksykam może zostać podany w postaci roztworu przeznaczonego do iniekcji domięśniowej. Lek należy podać w mięsień pośladkowy wielki.

Przeciwskazania do stosowania piroksykamu

Przeciwwskazaniem do stosowania piroksykamu jest wystąpienie reakcji nadwrażliwości na tę substancję czynną. Innymi ograniczeniami podczas stosowania leku w terapii zapalenia stawów jest:

  • ciężkie upośledzenie czynności wątroby lub nerek;
  • ciężka niewydolność mięśnia sercowego;
  • trzeci trymestr ciąży;
  • okres karmienia piersią;
  • występująca skórna reakcja alergiczna na piroksykam lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne;
  • ciężkie reakcje skórne (zespół Stevensa–Johnsona, zespół Lyella).

Leku nie należy stosować w przypadku potwierdzonych krwawień z przewodu pokarmowego, owrzodzenia i choroby wrzodowej żołądka lub jelit, nowotworów układu pokarmowego, choroby Leśniewskiego–Crohna, stanu zapalnego uchyłków, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Leku nie jest przeznaczony do stosowania u dzieci.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania piroksykamu

W przypadku pojawienia się zaburzeń widzenia podczas terapii piroksykamem zalecane jest wykonanie badania okulistycznego.

Pacjenci cierpiący na cukrzycę powinni częściej monitorować stężenie glukozy we krwi podczas leczenia. 

Lek może zmniejszać płodność kobiet starających się o dziecko. W przypadku problemów z zajściem w ciążę należy rozważyć przerwanie terapii. 

Stosowanie leku przez pacjentów z upośledzoną czynnością wątroby powinno przebiegać z zachowaniem należytej ostrożności. Lek może wywołać żółtaczkę lub stan zapalny wątroby. 

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (w tym oksykamy) mogą zwiększać ryzyko pojawienia się zaburzeń ze strony układu pokarmowego. Piroksykam może spowodować wystąpienie krwawień, perforacji oraz owrzodzeń jelita grubego lub cienkiego. W niektórych przypadkach uszkodzenia ściany jelita prowadziły do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub zgonu pacjenta. 
Ryzyko szkodliwego wpływu na układ pokarmowy można zmniejszyć stosując jednocześnie inhibitory pomy protonowej. 
Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania leku przez pacjentów w podeszłym wieku, gdyż prawdopodobieństwo działań niepożądanych rośnie wraz z wiekiem. 
Ryzyko zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego wzrasta podczas jednoczesnego przyjmowania:

  • selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny;
  • kwasu acetylosalicylowego; 
  • doustnych kortykosteroidów. 

Podczas terapii piroksykamem może dojść do wystąpienia alergicznych reakcji skórnych, które obejmują niewielkie wysypki, złuszczające zapalenie skóry, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka oraz zespół Stevensa-Johnsona. W przypadku pojawienia się ciężkich alergii skórnych należy przerwać przyjmowanie leku. 

Pacjenci cierpiący na zaburzenia czynności układu oddechowego (astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc) powinni zachować szczególną ostrożność podczas terapii piroksykamem. Substancja lecznicza może spowodować skurcz oskrzeli, objawy typu alergicznego oraz wstrząs.

Piroksykam może przedłużać czas krwawienia poprzez zmniejszenie aktywności przeciwpłytkowej osocza.

Pacjenci z upośledzoną czynnością nerek, marskością wątroby, zastoinową niewydolnością serca, zespołem nerczycowym lub mniejszą objętością krwi krążącej powinni zachować szczególną ostrożność podczas terapii piroksykamem. Lek, poprzez zmniejszenie syntezy prostaglandyn może osłabiać przepływ krwi przez nerki. 

Piroksykam nie został przeznaczony do długotrwałego podawania. Lek należy przyjmować w najmniejszej skutecznej dawce przez jak najkrótszy okres.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas terapii piroksykamem w grupie pacjentów cierpiących na schorzenia układu sercowego. Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą powodować wzrost ryzyka niedrożności tętnic, obrzęków lub zatrzymania płynów w ustroju. Należy rozważyć ryzyko pogorszenia przebiegu niektórych chorób (zastoinowa niewydolność serca, upośledzenie przepływu mózgowego, choroba wieńcowa, zaburzenia przepływu obwodowego) w trakcie długotrwałej terapii piroksykamem. 

Przeciwwskazania piroksykamu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Piroksykamu nie należy stosować jednocześnie z substancjami o działaniu przeciwzakrzepowym (acenokumarol, dabigatran, warfaryna, tikagrelor).

Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie leku z innymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnym ze względu na możliwość zwiększenia ryzyka pojawienia się działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego.

Interakcje piroksykamu z innymi substancjami czynnymi

Możliwość nasilenia działania substancji przeciwzakrzepowych, zwiększenie ryzyka krwawień.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acenokumarol (Acenocoumarol) leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Apiksaban (Apixaban) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory czynnika Xa
Dabigatran (Dabigatran) leki przeciwzakrzepowe-inhibitory trombiny
Tikagrelor (Ticagrelor) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Warfaryna (Warfarin) leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Ryzyko pojawienia się zaburzeń ze strony ośrodkowego układu nerwowego (zaburzenia węchu smaku, zawroty głowy).
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Moksyfloksacyna (Moxifloxacin) fluorochinolony
Zwiększenie ryzyka upośledzenia czynności nerek.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Tobramycyna (Tobramycin) aminoglikozydy
Zwiększenie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych związanych ze stosowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Deksibuprofen (Dexibuprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Deksketoprofen (Dexketoprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Flurbiprofen (Flurbiprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ibuprofen (Ibuprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Indometacyna (Indomethacin) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketoprofen (Ketoprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Naproksen (Naproxen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Diklofenak (Diclofenac) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Zmniejszenie siły działania hipotensyjnego antagonistów receptora angiotensynowego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Azylsartan (Azilsartan medoxomil) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Eprosartan (Eprosartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Irbesartan (Irbesartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Kandesartan (Candesartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Losartan (Losartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Telmisartan (Telmisartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Walsartan (Valsartan) ARB, sartany - blokery receptora angiotensyny II
Zmniejszenie stężenia piroksykamu w osoczu, wzrost ryzyka działań niepożądanych, zmniejszenie aktywności przeciwpłytkowej kwasu acetylosalicylowego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Zwiększenie ryzyka krwawień z przewodu pokarmowego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Citalopram (Citalopram) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Dapoksetyna (Dapoxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Escitalopram (Escitalopram) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Fluoksetyna (Fluoxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Paroksetyna (Paroxetine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Sertralina (Sertraline) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Ryzyko odwracalnej niewydolność nerek w przypadku jednoczesnego stosowania z piroksykamem u pacjentów odwodnionych, osób w podeszłym wieku.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Chinapryl (Quinapril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Cilazapryl (Cilazapril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Enalapril (Enalapril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Fozynopryl (Fosinopril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Furosemid (Furosemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Imidapryl (Imidapril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Kaptopril (Captopril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Lizynopryl (Lisinopril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Peryndopryl (Perindopril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Ramipryl (Ramipril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Torasemid (Torasemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Trandolapryl (Trandolapril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Zofenopryl (Zofenopril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Nasilenie toksycznego wpływu na nerki.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Cyklosporyna (Cyclosporine) inhibitory kalcyneuryny
Takrolimus (Tacrolimus) inhibitory kalcyneuryny
Nasilenie działania metotreksatu poprzez zmniejszenie jego eliminacji z osocza.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Metotreksat (Methotrexate) antymetaboilty kwasu foliowego (inhibitory reduktazy kwasu dihydrofoliowego)
Zwiększenie stężenia litu w osoczu, ryzyko nasilenia działania leku oraz pojawienia się działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Węglan litu (Lithium carbonate) neuroleptyki atypowe
Zwiększenie prawdopodobieństwa owrzodzeń i krwawień z przewodu pokarmowego.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Betametazon (Betamethasone) glikokortykosteroidy
Budezonid (Budesonide) glikokortykosteroidy
Deksametazon (Dexamethasone) glikokortykosteroidy
Flutikazon (Fluticasone) glikokortykosteroidy
Metyloprednizolon (Methylprednisolone) glikokortykosteroidy
Mometazon (Mometasone) glikokortykosteroidy
Prednizolon (Prednisolone) glikokortykosteroidy
Prednizon (Prednisone) glikokortykosteroidy

Interakcje piroksykamu z pożywieniem

W celu ograniczenia podrażnienia przewodu pokarmowego zalecane jest przyjmowanie piroksykamu z posiłkiem.

Interakcje piroksykamu z alkoholem

Podczas terapii piroksykamem jednoczesne spożycie alkoholu nie jest zalecane. Alkohol może podrażniać błonę śluzową żołądka, a także wpływać na proces biotransformacji substancji czynnej nasilając jej działanie i zwiększając ryzyko pojawienia się działań niepożądanych.

Wpływ piroksykamu na prowadzenie pojazdów

Wpływ piroksykamu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn nie został w pełni przebadany. Ze względu na ryzyko wystąpienia zaburzeń procesu widzenia, obrzęku powiek lub podrażnienia spojówek zalecana jest wcześniejsza ocena wpływu leczenia na pacjenta.

Wpływ piroksykamu na ciążę

Stosowanie leku przez kobietę ciężarną nie jest zalecane. Przyjmowanie piroksykamu podczas trwania trzeciego trymestru ciąży jest przeciwwskazane.
Piroksykam należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które mogą być odpowiedzialne za przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego u noworodków.

Badania przeprowadzone na zwierzętach potwierdziły ryzyko opóźnienia porodu, a także utrudnienia samej akcji porodowej w przypadku długotrwałego stosowania piroksykamu.

Wpływ piroksykamu na laktację

Nie potwierdzono bezpieczeństwa terapii piroksykamem w okresie karmienia piersią. Substancja czynna przenika do mleka matki karmiącej osiągając stężenie stanowiące od 1% do 3% stężenia występującego w osoczu matki.

Terapia piroksykamem podczas karmienia piersią nie jest zalecana, z powodu istnienia leków stanowiących bezpieczniejszą alternatywę podczas terapii bólu u kobiety karmiącej. 

Wpływ piroksykamu na płodność

Piroksykam może ograniczać płodność kobiet poprzez jego wpływ na owulację (opóźnienie uwalniania komórki jajowej) i proces zagnieżdżenia zarodka.  

Skutki uboczne

jadłowstręt
senność
świąd
wysypka
wzdęcia brzucha
zaparcia
zawroty głowy
ból brzucha
małopłytkowość
szumy uszne
obrzęk kostek
hiperglikemia
eozynofilia
zawroty głowy pochodzenia błędnikowego
niedokrwienie kończyn
biegunka
hipoglikemia
zapalenie naczyń
zapalenie błony śluzowej jamy ustnej
kołatanie serca
niewyraźne widzenie
zespół Stevensa-Johnsona
zespół lyella – toksyczna nekroliza naskórka
zaburzenia płodności u kobiet
nadciśnienie tętnicze
łysienie
zaburzenia słuchu
zespół nerczycowy
nadwrażliwość na światło
obrzęk powiek
duszność
depresja
ciężkie zapalenie wątroby
krwawienia z przewodu pokarmowego
zatrzymanie płynów
bezsenność
krwawienia z nosa
nerwowość
rumień wielopostaciowy
niedokrwistość aplastyczna
niedokrwistość hemolityczna
żółtaczka
obrzęk naczynioruchowy
omamy
zapalenie trzustki
owrzodzenie
zaburzenia snu
parestezje
pokrzywka
reakcje anafilaktyczne
skurcz oskrzeli

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Podczas zastosowania piroksykamu w postaci iniekcji istnieje ryzyko wystąpienia zaburzeń o nieznanej częstości występowania:

  • pieczenia w miejscu iniekcji;
  • martwicy tkanki tłuszczowej lub pojawienie się jałowych ropni; 
  • bólu w miejscu iniekcji. 

Objawy przedawkowania piroksykamu

W przypadku przyjęcia zbyt dużej dawki piroksykamu istnieje ryzyko wystąpienia utraty świadomości, senności oraz bólu i zawrotów głowy.

Mechanizm działania piroksykamu

Mechanizm działania substancji leczniczej nie został do końca wyjaśniony. Piroksykam działa prawdopodobnie poprzez zmniejszenie aktywności cyklooksygenazy I oraz II. Lek ogranicza syntezę prostaglandyn – związków biorących udział w przebiegu procesu zapalnego.
Substancja lecznicza zmniejsza transport monocytów i komórek wielojądrzastych do miejsca zapalenia, ogranicza agregację leukocytów (białych krwinek) i aktywności granulocytów obojętnochłonnych, a także zmniejsza uwalnianie enzymów lizosomalnych z leukocytów. 

Wchłanianie piroksykamu

Piroksykam dobrze wchłania się po podaniu doustnym. Maksymalne stężenie w osoczu występuje po upływie 3 godzin od podania. Stan stacjonarny podczas leczenia zostaje osiągnięty zwykle po upłynięciu od 7 do 12 dni.

Stężenie piroksykamu po podaniu domięśniowym jest większe niż w przypadku stosowania leku doustnie. Stan stacjonarny może zostać osiągnięty po iniekcji drugiej dawki (w przypadku zastosowania dawki nasycającej).

Metabolizm piroksykamu

W metabolizm substancji leczniczej zaangażowana jest podjednostka CYP2C9 cytochromu p450, a sam proces biotransformacji przebiega w wątrobie. 

Cząsteczka piroksykamu ulega reakcji hydroksylacji, a następnie procesowi sprzęgania z kwasem glukuronowym. 

Wydalanie piroksykamu

Proces eliminacji piroksykamu polega na wydaleniu leku z moczem (około 2/3 zastosowanej dawki) a także w mniejszym stopniu z kałem. Jedynie 5% podanej dawki ulega wydaleniu w postaci niezmienionej. Okres półtrwania leku wynosi u człowieka około 50 godzin. 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl