Strefa okazji
Nowości
Krótkie daty
INR testy do kontroli krzepliwości krwi – jak je wykonać? Cena, refundacja
W styczniu 2024 roku wprowadzono do wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie aparaty i paski testowe do przeprowadzania testów diagnostycznych INR/PT. Wyroby te podlegają refundacji w przypadku pacjentów leczonych lekami przeciwzakrzepowymi z grupy antagonistów witaminy K oraz spełniających określone w rozporządzeniu kryteria. Testy INR do wykonania w warunkach domowych pozwalają w łatwy i szybki sposób monitorować terapię antykoagulantami takimi jak acenokumarol i warfaryna, co pozwala kontrolować prawidłowy zakres terapeutyczny dla pacjenta.
- Czas protrombinowy – co to jest? Jakie są normy?
- INR testy do kontroli krzepliwości – kiedy wykonać badanie?
- Jak wykonać badanie z domowym testem INR?
- Domowy test INR – jak interpretować wynik? Jakie są normy?
- Ile kosztuje test INR – czy jest refundowany przez NFZ?
Czas protrombinowy – co to jest? Jakie są normy?
Czas protrombinowy, określany w skrócie jako PT, stanowi parametr pozwalający ocenić funkcjonowanie zewnątrzpochodnego układu krzepnięcia, a więc zdolność krzepnięcia krwi.
Jego wartość obrazuje aktywność czynników krzepnięcia:
- I (fibrynogen),
- II (protrombina),
- V (proakceleryna),
- VII (prokonwertyna),
- X (czynnik Stuarta-Prowera).
Na wartość PT nie wpływa poziom płytek krwi oraz pozostałych czynników krzepnięcia:
- III (tromboplastyna tkankowa, czynnik tkankowy),
- VIII (czynnik antyhemofilowy A),
- IX (czynnik antyhemofilowy B, czynnik Christmasa),
- XI (czynnik antyhemofilowy C, czynnik Rosenthala),
- XII (czynnik kontaktu, czynnik Hagemana),
- XIII (czynnik stabilizujący fibrynę).
Czas protrombinowy określa czas, w którym pod wpływem
określonych substancji chemicznych w próbce krwi powstaje skrzep.
Wykonanie testu diagnostycznego PT pozwala zbadać czas niezbędny dla procesu konwersji protrombiny w trombinę, który jest istotnym elementem procesu krzepnięcia krwi. Zazwyczaj czas protrombinowy jest kontrolowany u pacjentów przyjmujących leki przeciwzakrzepowe, będące antagonistami witaminy K, jak warfaryna i acenokumarol. Może być również oznaczany w diagnostyce zaburzeń układu krzepnięcia, w ocenie funkcjonowania wątroby czy przed zabiegami chirurgicznymi.
Zakres referencyjny czasu protrombinowego (norma PT) dla osoby zdrowej wynosi 12-16 sekund. W celu standaryzacji wyników PT (ang. Prothrombin Time) wprowadzono międzynarodowy współczynnik znormalizowany (INR, ang. International Normalized Ratio), który jest standaryzowanym parametrem pozwalającym porównywać wartość PT niezależnie od laboratorium, które wykonywało pomiar, i użytych w oznaczeniu odczynników.
Wskaźniki związane z krzepnięciem krwi:
- INR – międzynarodowy współczynnik znormalizowany,
- PT pacjenta – czas protrombinowy pacjenta,
- PT kontrolne – średni prawidłowy czas protrombinowy,
- ISI – międzynarodowy wskaźnik czułości (ang. International Sensitivity Index), określana przez producenta czułość dla danej partii odczynników zawierających tromboplastynę.
Wartość INR jest bezwymiarowa.
INR testy do kontroli krzepliwości – kiedy wykonać badanie?
Wskazania do wykonania oznaczenia czasu protrombinowego to:
- monitorowanie właściwego przebiegu terapii lekami przeciwzakrzepowymi – warfaryną i acenokumarolem,
- diagnozowanie niewydolności wątroby, ponieważ w przypadku chorób wątroby (jak np. marskość wątroby, zapalenie wątroby lub zmiany nowotworowe) może dojść do zaburzenia produkcji czynników krzepnięcia, które wytwarzane są w wątrobie,
- monitorowanie terapii antykoagulantami przed operacją i zabiegami chirurgicznymi w celu ograniczenia ryzyka krwawienia podczas przeprowadzanego zabiegu,
- wykrywanie skaz krwotocznych objawiających się zwiększonym krzepnięciem krwi lub wydłużeniem tego procesu,
- ocena efektywności procesu krzepnięcia przed operacjami.
Jak wykonać badanie z domowym testem INR?
Jak zrobić badanie INR – instrukcja krok po kroku:
- Urządzenie do domowego testu INR powinno znajdować się na płaskim i równym podłożu.
- Po uruchomieniu urządzenia należy włożyć nowy pasek testowy do prowadnicy urządzenia.
- Następnie na wyświetlaczu pojawi się komunikat, aby wpisać kod paska oraz nr serii. Jeśli kod zostanie poprawnie wprowadzony, następuje automatyczne rozgrzewanie urządzenia.
- Gdy urządzenie będzie gotowe do pracy, wyświetli komunikat: „dodaj krew” oraz wyda sygnał dźwiękowy.
- Pomocne może okazać się ogrzanie dłoni ciepłą wodą lub termoforem oraz masaż palca w kierunku jego opuszka.
- Dłoń, z której będzie pobierana krew, powinna znajdować się poniżej linii serca.
- Przed pobraniem próbki krwi z palca należy zdezynfekować miejsce do nakłucia preparatem odkażającym (np. z oktenidyną).
- Krew należy pobrać z opuszka jednego z środkowych palców poprzez nakłucie palca nakłuwaczem. Należy unikać miejsc z bliznami lub zmianami skórnymi.
- Kroplę krwi należy wprowadzić bezpośrednio po nakłuciu na oznaczone miejsce znajdujące się na umieszczonym w urządzeniu pomiarowym pasku testowym.
- Próbka krwi powinna zajmować objętość minimum 10 mikrolitrów.
- Urządzenie odnotowuje objętość wprowadzonej krwi.
- Dopóki nie zostanie wprowadzona właściwa objętość krwi, na wyświetlaczu będzie pojawiał się komunikat: „dodaj krew”.
- Gdy hasło wyświetla się dłużej niż minutę, należy wprowadzić nowy pasek testowy i ponownie wprowadzić kroplę krwi.
- Po umieszczeniu właściwej ilości krwi urządzenie wykona pomiar i wyświetli wyniki oraz datę i godzinę pomiaru.
- Zaleca się wykonywanie testu rano, niezależnie od posiłku.
- U pacjentów leczonych doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi rekomenduje się pobranie krwi przed zastosowaniem leku antykoagulacyjnego.
Domowy test INR – jak interpretować wynik? Jakie są normy?
- W przypadku osób zdrowych nieprzyjmujących leków przeciwzakrzepowych norma INR mieści się w zakresie 0,85-1,15.
- W przypadku pacjentów stosujących terapię antykoagulantami, takimi jak warfaryna i acenokumarol, oznaczenie wskaźnika INR pozwala monitorować czas krzepnięcia i określić właściwe dawkowanie. Zwykle zakres terapeutyczny INR wynosi od 2 do 3, o ile lekarz nie określi normy indywidualnie dla danego pacjenta. Wynik w tym przedziale umożliwia wydłużenie czasu krzepnięcia krwi przy zminimalizowaniu ryzyka krwawień. Uzyskanie wyniku w tym zakresie wskazuje na prawidłowe dobranie dawki leku przeciwzakrzepowego i jego właściwe stosowanie.
- W przypadku pacjentów ze sztucznymi zastawkami serca górna granica wskaźnika INR może być wyższa. Jeśli urządzenie do domowego oznaczenia wskaźnika INR pokaże wynik w zakresie 4-5, najprawdopodobniej dawka leku jest niewłaściwie dobrana lub pacjent przyjmuje leki niezgodnie z zaleceniami (np. przyjmuje podwójną dawkę).
Ile kosztuje test INR – czy jest refundowany przez NFZ?
Oznaczenie wskaźnika INR można wykonać w wielu laboratoriach, a cena badania może się wahać od 20 zł do 50 zł. W przypadku pacjentów przyjmujących leki przeciwzakrzepowe lekarz może zlecić wykonanie badania, które będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Cena urządzenia do wykonywania domowego testu INR jest znacznie wyższa i wynosi od ok. 1500 zł do ok. 2800 zł.
Od 1 stycznia 2024 roku w wykazie produktów refundowanych umieszczono aparaty i paski INR umożliwiające samokontrolę pacjentów przyjmujących leki będące antagonistami witaminy K. Refundacja NFZ dotyczy określonej grupy pacjentów. Ponadto umożliwiono zamawianie online pasków i aparatów do oznaczania krzepliwości krwi z dostawą kurierską. Limit refundacji wynosi 1500 zł brutto, przy czym odpłatność dla osób dorosłych wynosi 10% i przysługuje raz na 3 lata. Dzieciom do 18 roku życia przysługuje pełna refundacja, a limit finansowania określono na 1500 zł.
Uprawnienie do refundacji dotyczy pacjentów, którzy wymagają systematycznego monitorowania wskaźnika INR w związku z leczeniem antagonistami witaminy K oraz którzy spełniają jedno z następujących kryteriów:
- pacjenci poniżej 18 roku życia,
- pacjenci posiadający sztuczne zastawki serca,
- pacjenci z migotaniem przedsionków o umiarkowanej do zaawansowanej stenozy mitralnej,
- pacjenci ze stwierdzonym znacznym stopniem niepełnosprawności.
Refundacji podlegają również paski diagnostyczne do aparatów INR. Dla osób dorosłych do 24 sztuk raz na 4 miesiące, a dla dzieci do ukończenia 18 roku życia do 120 sztuk raz na 4 miesiące. Limit finansowania ustalono na 15 zł za sztukę, przy czym dla osób dorosłych udział własny świadczeniobiorcy wynosi 10%, a dla dzieci do ukończenia 18 lat 0%, raz na kwartał. Kryteria przysługiwania refundacji są analogiczne jak dla aparatów INR.
