Strefa okazji
Nowości
Krótkie daty
Przewlekłe schorzenia nerek
Nerka jest parzystym narządem leżącym w jamie brzusznej w przestrzeni zaotrzewnowej. Jest to narząd, który spełnia przede wszystkim funkcję wydalniczą, jest zatem odpowiedzialny za usuwanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii. Ponadto nerki zatrzymują też składniki niezbędne dla organizmu, które ulegają resorpcji w kanalikach nerkowych, a dodatkowo nerki regulują też ciśnienie tętnicze krwi, wypływają na równowagę kwasowo-zasadową, regulują objętość płynów ustrojowych, produkują aktywne postacie witaminy D oraz wpływają na prawidłową erytropoezę. Nerki zlokalizowane są po obu stronach kręgosłupa, zwykle znajdują się one na wysokości dwóch ostatnich kręgów piersiowych i trzech pierwszych kręgów lędźwiowych. Do ich górnej powierzchni przyleją nadnercza będące gruczołami wydzielania wewnętrznego. Zdarzają się sytuacje, w których nerki zaczynają "działać" w nieprawidłowy sposób. Mogą do tego przyczyniać się różne przewlekłe schorzenia nerek. Jedną z przewlekłych chorób nerek jest kamica moczowa, często nazywana potocznie piaskiem w nerkach.
Kamica nerkowa
Kamica nerkowa to obecność w drogach moczowych nierozpuszczalnych złogów, powstających na skutek wytracania się substancji chemicznych zawartych w moczu, gdy ich stężenie przekracza próg rozpuszczalności. Głównymi czynnikami sprzyjającymi powstawaniu złogów w układzie moczowym jest duże stężenie w moczu substancji kamicorodnych, takich jak szczawiany, wapń, fosforany, kwas moczowy i cystyna, jak również zastój moczu i zakażenia układu moczowego. Kamienie nerkowe (piasek w nerkach) najcześciej zbudowane są ze szczawianu wapnia, zdecydowanie rzadziej z innych substancji.
Jakie objawy może dawać obecność kamicy nerkowej, czyli piasku w nerkach?
Typowym objawem kamicy nerkowej jest kolka nerkowa. Jest to ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, któremu często towarzyszą nudności i wymioty, jak również bolesne parcie na mocz i oddawanie moczu częściej w małych ilościach, ponadto typowe są też dreszcze, gorączka, niekiedy obecny jest też krwiomocz. Przy bardzo silnym bólu może dojść do spadku ciśnienia tętniczego i omdlenia. W badaniu fizykalnym pacjenta lekarz stwierdza obecność dodatniego objawu Goldflama – jest to bolesność na wstrząsanie okolicy nerki po stronie kolki.
Jakie badania diagnostyczne są pomocne w rozpoznaniu kamicy nerkowej?
Przede wszystkim wykonuje się badanie ogólne moczu, w którym zwykle obecny jest krwinkomocz, a u niektórych pacjentów krwiomocz, czasmi mogą być też obecne podwyższone ilości krwinek białych (leukocytów) oraz bakterie. Rutynowo wykonuje się też badanie usg jamy brzusznej, w którym uwidacznia się obecność piasku w nerkach. W leczeniu kamicy nerkowej, w razie ataku kolki nerkowej, doraźnie stosuje się leki przeciwbólowe oraz leki rozkurczające mięśnie gładkie, często leki te muszą być podane dożylnie lub domięśniowo. W przypadku piasku w nerkach złogi o średnicy mniejszej niż 10 mm zwykle wydalane są przez pacjenta samoistnie, kiedy do tego dojdzie, ustępuja też wszystkie dolegliwości związane z kolką nerkową. W przypadku dużych złogów w nerkach i nawracających kolek nerkowych konieczne jest rozkruszenie kamieni lub ich endoskopowe usunięcie.
Choroby kłębuszków nerkowych, czyli glomerulopatie
Choroby kłębuszków nerkowych to niejednorodna grupa chorób nerek, które dotyczą wyłącznie lub głównie kłębuszków nerkowych i prowadzą do ich zaburzeń strukturalnych i czynnościowych. Wyróżnia się zatem glomerulopatie niezapalne oraz kłębuszkowe zapalenia nerek, jak również glomerulopatie nabyte i wrodzone. W przbiegu glomerulopatii, bez względu na ich rodzaj, obserwuje się przede wszystkim w badaniu ogólnym moczu białkomocz i/ lub krwinkomocz, jak również wałeczki ziarniste, ertytocytowe lub tłuszczowe. Ponadto w krwi stwierdza się zwiększone stężenie kreatyniny. W diagnostyce bardzo przydatna jest biopsja nerki, zaś w leczeniu stosuje się, w zależności od przyczyny, która wywołała glomerulopatię, antybiotyki, leki immunosupresyjne, sterydy oraz leki moczopędne i obniżające ciśnienie tętnicze krwi.
Zespół nerczycowy
Kolejnym przewlekłym schorzeniem nerek jest zespół nerczycowy, będący stanem klinicznym, w przebiegu którego obecna jest dobowa utrata białka z moczem w ilości większej niż 3,5g/1,73 m2 oraz hipoalbuminemia (niedobór albumin), lipiduria (utrata lipidów z moczem), hiperlipidemia oraz obrzęki. Główną przyczyną powstania zespołu nerczycowego są różnego rodzaju glomerulopatie, ale też zakażenia, zaburzenia przepływu krwi przez nerki, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne oraz niektóre leki. Głównym objawem zespołu nerczycowego są bardzo duże obrzęki, które występują głównie symetrycznie i lokalizują się zależnie od pozycji ciała (rano częsty jest obrzęk twarzy, zaś wieczorem stóp i podudzi). Poza tym typowe jest też osłabienie, zmęczenie, utrata łaknienia, bóle głowy i bóle brzucha. Aby rozpoznać zespół nerczycowy, konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu, gdzie stwierdzi się masywny białkomocz. W badaniach krwi typowa będzie natomiast hipoalbuminemia, jak również hipercholesterolemia i hipertriglicerydemia. W leczeniu stosuje się leki moczopędne, leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi, leki obniżające cholesterol i zapobiegające zakrzepicy oraz dietę z ograniczeniem sodu oraz cholesterolu. Czasami konieczne jest leczenie sterydami oraz lekami immunosupresyjnymi.
Śródmiąższowe zapalenia nerek oraz różnego rodzaju tubulopatie
Wszystkie te choroby mogą niestety doprowadzić do przewlekłej choroby nerek, czyli przewlekłej niewydolności nerek. O przewlekłej niewydolności nerek można mówić, kiedy nieprawidłowości budowy lub czynności nerek mające znaczenie dla zdrowia utrzymują się dłużej niz trzy miesiące. W przebiegu przewlekłej niewydolności nerek obserwuje się ogólne zmęczenie, utratę apetytu oraz obniżoną odporność na zakażenia, poza tym skóra staje się blada, sucha, czasami ziemistobrunatna. Typowe jest dłuższe krwawienie z ran oraz większa zdolność do powstawania siniaków oraz świąd skóry i tzw. szron mocznicowy (wytrącanie się mocznika na skórze). Poza tym często pojawia się nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca oraz mocznicowe zapalenia osierdzia. Może pojawić się też oddech kwasiczy, mocznicowe zapalenie opłucnej oraz obrzęk płuc, poza tym obecne bywa też zapalenie błony śluzowej żołądka, krwawienia z przewodu pokarmowego, osłabienie siły mięśniowej, upośledzenie koncentracji i pamięci, bóle głowy oraz problemy ze snem. U kobiet obecne bywają zaburzenia miesiączkowania, u mężczyzn pojawiają się problemy z potencją, może pojawić się niepłodność. Typowe są też zaburzenia metabolizmu wapnia i fosforu. Leczenie przewlekłej niewydolności nerek obejmuje leczenie choroby podstawowej, stosuje się też właściwą dietę, wyrównuje się wszelkiego rodzaju zaburzenia wodno-elektrolitowe, czasami niestety konieczne są również dializy, czyli leczenie nerkozastępcze.
