Leki na uspokojenie bez recepty – co zawierają i czy są skuteczne?

Żyjemy we względnie dynamicznych czasach. Szybkość zmian odbija się na sferze emocjonalnej człowieka. Statystyki mówią, że co druga osoba, odczuwa częste napady złości, stresu lub agresji w ciągu dnia. W aptekach istnieją leki bez recepty, które mają wykazywać działanie uspokajające. Najczęściej są to preparaty ziołowe. Środki te ze względu na zawartość substancji czynnych wykorzystuje się w lecznictwie. Co najczęściej znajduje się w składzie leków uspokajających bez recepty? Jaka jest skuteczność ziołowych środków na uspokojenie? 

Ziołowe leki uspokajające bez recepty: tabletki, krople, herbatki, proszki i inne

Leki na uspokojenie bez recepty są oparte (w większości) na naturalnych składnikach roślinnych. Dużą zaletą produktów leczniczych, które zawierają surowce roślinne lub wyciągi ziołowe, jest relatywnie mała ilość skutków ubocznych, w porównaniu z innymi lekami syntetycznymi. Pod względem siły działań niepożądanych można je określić jako środki o znikomej inwazyjności. Leki na nerwy występują pod różnymi postaciami, najczęściej w formie tabletek i syropów, ale też jako krople czy proszki uspokajające.

Najczęściej wykorzystywanymi surowcami roślinnymi w lekach uspakajających bez recepty są: waleriana, melisa lekarska, żeń-szeń, dziurawiec i lawenda.  

Waleriana w preparatach ziołowych na nerwy – jak działa? 

Kozłek lekarski, potocznie nazywany walerianą, to roślina stosowana w lecznictwie od dawna. Przyjmowana wewnętrznie najczęściej w postaci naparów lub wyciągów zwalcza niepokój, stany zdenerwowania, napięcia i pobudzenia nerwowego. Działa rozluźniająco i zmniejsza trudności w zasypianiu. Nieodpowiednio przyjmowana może wywoływać działania niepożądane. W przypadku przewlekłego stosowania dużych dawek preparatów z walerianą pojawić się mogą bóle głowy oraz niepokój. Przy stosowaniu leku uspokajającego mającego w składzie tę roślinę powyżej miesiąca zaleca się zrobić dwutygodniową przerwę.

Zioła w środkach uspokajających: melisa lekarska 

Melisa lekarska jest często wykorzystywana jako przyprawa kuchenna. Swój lekko cytrynowy smak i świeży zapach zawdzięcza obecności olejku eterycznego. W lecznictwie znana jest głównie ze swoich właściwości odprężających i dlatego stanowi składnik m.in. tabletek na uspokojenie.  

Liście melisy, wykorzystywane jako surowiec apteczny, działają relaksująco oraz pobudzająco na wydzielanie soków żołądkowych i żółci (poprawiają apetyt). Zawarte w nich składniki hamują rozwój bakterii, wirusów i grzybów oraz w niewielkim stopniu wykazują działanie przeciwzapalnie.

Preparaty na uspokojenie z żeń-szeniem 

Czasami stres, niepokój i złe samopoczucie wynikają z braku koncentracji. Brak energii, osłabienie, znużenie oraz mniejsza wydolność fizyczna to niezbyt przyjemne objawy. Aby im przeciwdziałać można sięgnąć po preparaty dodające witalności, np. środki zawierające korzeń żeń-szenia. Przyjmowanie ich korzystnie wpływa na kontrolę wagi, metabolizm, pomaga w walce ze stresem oraz przyczynia się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Co więcej, żeń-szeń wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i utrzymanie sprawności fizycznej, w tym seksualnej i umysłowej na właściwym poziomie. 

Leki na uspokojenie z dziurawcem bez recepty  

Dziurawiec zwyczajny jest rośliną o wielokierunkowym działaniu. Stosowany wewnętrznie rozluźnia i rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego oraz naczyń krwionośnych. Substancje aktywne korzystnie wpływają na pracę wątroby i nerek. Hiperycyna zawarta w dziurawcu wykazuje działanie uspokajające i przeciwdepresyjne. Wykorzystywane jest to w leczeniu zaburzeń typu depresyjnego, zmian nastroju związanych z przekwitaniem, niepokoju nerwowego, stanów lękowych, bezsenności, a także w stanach wyczerpania nerwowego. 

Dziurawiec wykazuje również działanie fotouczulające. Podczas jego stosowania należy unikać przebywaniu na słońcu i solarium. Nie należy podawać go dzieciom poniżej 7. roku życia, kobietom w ciąży oraz matkom karmiącym. 

Lawenda jako składnik leków uspokajających bez recepty

Ta roślina potrafi wypełnić cały dom łagodnym zapachem. Kwiaty lawendy oraz olejek eteryczny wykazują szereg działań wykorzystywanych przez lekarzy i pacjentów.

Związki zawarte w lawendzie wpływają na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszają nadreaktywność ruchową, łagodzą stany napięcia nerwowego, zmniejszają niepokój oraz ułatwiają zasypianie. Poza tym surowiec ten poprawia apetyt, zwiększa wydzielanie żółci w wątrobie, wspomaga wydzielanie kwasu żołądkowego oraz usprawnia procesy trawienne. Ze względu na brak danych nie zaleca się stosowania w ciąży i okresie karmienia piersią.

Działania niepożądane ziołowych leków uspokajających  

Trzeba pamiętać, że pomimo zaklasyfikowania tych preparatów do grupy ziół, wciąż są one aktywnie biologicznymi produktami leczniczymi. Interakcje z innymi stosowanymi lekami oraz skutki uboczne mogą się pojawić jak w przypadku każdego leku. Najczęściej są to reakcje alergiczne, na składniki przyjmowanego preparatu lub sytuacje przedawkowania, kiedy nie stosujemy się do zaleceń dotyczących dawkowania.

Warto być świadomym, że leki uspokajające bez recepty są skuteczne, lecz bez konsultacji lekarskiej – można je przyjmować jedynie przez krótki czas. W przypadku stresu i niepokoju, które trwają długo, ziołowe preparaty mogą nie dawać zadowalających rezultatów. Warto wówczas skorzystać z pomocy odpowiedniego specjalisty: lekarza lub psychologa.