Siemię lniane – właściwości i zastosowanie ziaren lnu. Jak przygotować siemię lniane?

Siemię lniane, czyli nasiona lnu pospolitego, to niewielkie ziarenka o brązowej lub lekko złotej barwie. Z powodu wielu właściwości prozdrowotnych zaliczane są do superfoods – wykorzystywane są we wspomagającym leczeniu wielu schorzeń, np. układu pokarmowego czy sercowo–naczyniowego, mają także pozytywne działanie na włosy oraz skórę. Jakie są właściwości siemienia lnianego? Jak przygotować siemię lniane?

Siemię lniane (nasiona lnu zwyczajnego) – właściwości

Siemię lniane to płaskie nasiona lnu zwyczajnego o wielkości 2–3 mm wykorzystywane jako zielarski środek leczniczy. Wyróżnia się dwa rodzaje siemienia lnianego: brązowe oraz złote. Posiadają one zbliżone do siebie właściwości, jednak brązowe siemię lniane jest częściej wykorzystywane ze względu na niższą cenę.

Siemię lniane nie ma wyraźnego smaku, po zalaniu wodą pęcznieje i wytwarza śluz. Siemię można spożywać bezpośrednio – jako dodatek do potraw, w postaci zmielonej lub w formie naparu (często nazywanego kisielem bądź kleikiem z siemienia lnianego).

Siemię lniane zawiera szereg substancji odżywczych, które mają pozytywny wpływ na układ pokarmowy, oddechowy, sercowo-naczyniowy. Nasiona lnu mielonego działają korzystnie także na pracę mózgu oraz na kondycję skóry, włosów oraz paznokci.

Siemię lniane posiada właściwości, które wykorzystywane, gdy pojawiają się następujące schorzenia:

• stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej, gardła,
• stany zapalne przewodu pokarmowego, wrzody żołądka i dwunastnicy,
• dolegliwości skórne, np.: czyraki, owrzodzenia lub ropnie,
• problemy z wypróżnianiem, nawykowe zaparcia,
• zaburzenia gospodarki lipidowej i węglowodanowej,
• profilaktyka chorób układu sercowo–naczyniowego,
• zastosowanie w kosmetyce (właściwości regenerujące i nawilżające).

Siemię lniane – wartości odżywcze

Siemię lniane jest źródłem:

• kwasów omega-3 (nasiona lnu posiadają bardzo korzystny stosunek kwasów omega 6 i omega 3),
• białka – zawartość od 20% do 30%,
• błonnika pokarmowego: celuloza i ligniny (frakcja nierozpuszczalna w wodzie) oraz pektyny, śluzy oraz gumy (frakcja rozpuszczalna w wodzie); stosunek frakcji rozpuszczalnej w wodzie do frakcji nierozpuszczalnej wynosi około 40:60,
• lignanów – związków posiadających właściwości fitoestrogenów,
• witaminy C,
• witaminy E,
• witaminy B1, B2, B3, B5, B6,
• kwasu foliowego,
• wapnia,
• magnezu,
• miedzi,
• cynku,
• manganu,
• fosforu.

Siemię lniane – zastosowanie

Siemię lniane nazywane jest polskim superfooods, posiada bowiem liczne właściwości prozdrowotne. Wykorzystywane jest w kuchni, jako dodatek do dań, do przygotowania tzw. kisielu z siemienia lub w formie oleju lnianego, w lecznictwie oraz w kosmetyce. Kiedy stosować siemię lniane?

Siemię lniane na odchudzanie

Nasiona lnu, z uwagi na fakt, iż zawierają dużą ilość błonnika, wykorzystywane są w procesie odchudzania. Błonnik absorbuje wodę, dzięki czemu zwiększa swoją objętość, dając odczucie sytości. Odczucie sytości zwiększa się dzięki spowalnianiu opróżniania żołądka, co przekłada się na zahamowane apetytu. W literaturze można także znaleźć informację, iż dieta bogata w nasiona lnu przyczynia się do wzrostu stężenia leptyny, czyli hormonu tkankowego, który jest syntetyzowany między innymi w tkance tłuszczowej. Leptyna, działając na odpowiednie receptory, w konsekwencji przyczynia się do hamowania apetytu.

Siemię lniane na jelita i zaparcia

Nasiona lnu wykorzystywane są również w problemach związanych z wypróżnianiem oraz w zespole jelita drażliwego. Poprzez absorbowanie wody przez błonnik, zwiększa się pasaż treści jelitowej i objętość stolca. Dane literaturowe wskazują, iż zastosowanie przez osoby borykające się z problemami zaparć grubo zmielonych i częściowo odtłuczonych nasion lnu przekłada się na zmniejszenie ilości incydentów związanych z zaparciami.

Siemię lniane na żołądek i chorobę wrzodową

Siemię lniane wykorzystuje się w chorobie wrzodowej. Śluzy znajdujące się w nasionach lnu powlekają błonę śluzową żołądka, a także przełyku oraz w części dwunastnicy. Śluzy te chronią błonę śluzową żołądka przed niekorzystnym działaniem kwasu solnego i zmniejszają odczyn zapalny. Siemię lniane przyczynia się do regulowania pH w przewodzie pokarmowym.

Siemię lniane w zaburzeniach gospodarki lipidowej

Nasiona lnu spożywane wraz z dietą przyczyniają się do obniżenia poziomu trójglicerydów oraz cholesterolu. Przekłada się to na redukcję ryzyka wystąpienia miażdżycy naczyń krwionośnych. Dane literaturowe wskazują również, iż dieta bogata w nasiona lnu spowodowała redukcję ryzyka występowania chorób układu sercowo–naczyniowego, chorób naczyniowych mózgu oraz zakrzepicy. Takie właściwości siemię lniane zawdzięcza właściwościom obniżającym stężenie substancji zwanej lipoproteiną (a). W badaniach wykazano także obniżenie wskaźnika oporności na insulinę.

Siemię lniane w nadciśnieniu tętniczym

Siemię lniane dzięki zawartości kwasów omega-3, czyli kwasu linolenowego, przyczynia się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi. Z cząsteczek kwasów linolenowych powstają związki, które wpływają na obniżenie napięcia ścian naczyń krwionośnych. Właściwości obniżające ciśnienie tętnicze krwi siemię lniane uzyskuje także poprzez działanie mieszaniny białek na odpowiednie enzymy.

Siemię lniane w profilaktyce chorób nowotworowych

Siemię lniane jest bogatym źródłem hormonów roślinnych, czyli fitoestrogenów. Jednym z nich są lignany, które wykazują właściwości przeciwnowotworowe. Lignany posiadają właściwości antyutleniające, czyli redukujące ilość wolnych rodników. Właściwości przeciwutleniające lignanów są silniejsze w porównaniu z witaminą E oraz witaminą C. Nasiona lnu wykazują także właściwości pozwalające wiązać się z receptorami estrogenowymi. Działają konkurencyjnie w stosunku do estrogenów występujących w organizmie. Posiadają korzystne właściwości w przypadku nadmiaru, jak i niedoboru hormonów steroidowych. Dane literaturowe wskazują na badania w kierunku raka piersi oraz nowotworów jelita grubego.

Siemię lniane – jak przygotować? Ziarna lnu, len mielony, olej lniany

1. W przypadku stosowania nasion lnu w problemach z wypróżnianiem stosujemy od 2 do 3 razy dziennie łyżkę stołową nierozdrobnionych lub zgniecionych nasion, czyli nasion w których powłoka nasienna jest zmiażdżona, z około 150 ml płynu.
2. W przypadku działania przeciwzapalnego w stosowaniu wewnętrznym stosujemy 2–3 łyżki rozdrobnionych nasion lnu do sporządzenia kleiku lnianego.
3. W przypadku przyjmowania siemienia lnianego z uwagi na zawartość kwasu linolenowego zaleca się stosowanie oleju lnianego zamiast nasion mielonych (z uwagi na większą biodostępność kwasu w oleju lnianym). Większą biodostępność wymienionego kwasu zawierają także nasiona zmielone (w porównaniu z całymi nasionami lnu). 

Istotną informacją w szczególności dla osób z nadwaga jest fakt, iż nasiona lnu są wysokokaloryczne. Nasiona lnu stosowane zewnętrznie sporządza się w postaci wilgotnego, gorącego kompresu, z 30–50 g sproszkowanych i zmieszanych z wodą nasion lnu.