Złamana ręka – przyczyny, objawy, leczenie, diagnostyka. Rehabilitacja po złamaniu ręki

Najczęstszymi rodzajami złamań rąk są: złamanie obojczyka, złamanie kości ramiennej i kości przedramienia, złamanie nadgarstka, śródręcza oraz złamania palców ręki. Przeważnie tego typu urazy są skutkiem upadków, wypadków komunikacyjnych czy zderzeń podczas uprawiania sportów kontaktowych. Jak wygląda leczenie i fizjoterapia złamanej ręki?

Złamana ręka – budowa ręki 

Część proksymalna kości kończyny górnej składa się z łopatki i obojczyka. Idąc w kierunku dystalnym, napotkamy kość ramienną oraz kości przedramienia stanowiące połączenie kości łokciowej z promieniową. Dalej znajdują się dwa szeregi kości nadgarstka, struktury śródręcza oraz palców. Należy zaznaczyć, że w każdym z tych elementów narządu ruchu może dochodzić do urazów w postaci złamań. Wynika to ze skomplikowania budowy ręki oraz podatności na różnego rodzaju kontuzje i urazy mechaniczne. 

Złamana ręka – rodzaje złamań ręki 

Jeden z najbardziej podstawowych podziałów opisywanych urazów wyróżnia:

• złamanie otwarte,  
• złamanie zamknięte,  
• złamanie z przemieszczeniem,  
• złamanie bez przemieszczenia, 
• złamanie zmęczeniowe.  

Rodzaj złamania, z jakim mamy do czynienia jest uzależniony od dokładnej lokalizacji oraz siły mechanicznej wycelowanej w daną strukturę, duże znaczenie ma też sam mechanizm kontuzji.  

Złamana ręka – złamanie obojczyka 

Złamanie obojczyka może dotyczyć osób w każdym wieku. Większość incydentów przerwania ciągłości tkanki kostnej ma miejsce w okolicy trzonu kości, części środkowej lub rzadziej w miejscu połączenia z łopatką lub klatką piersiową. Ich przyczyną jest najczęściej uraz w postaci uderzenia w ramię. Do takich sytuacji zwykle dochodzi w wyniku upadku lub kolizji samochodowej. U noworodków tego typu uraz może być następstwem przejścia dziecka przez kanał rodny podczas porodu. Są to jednak odosobnione przypadki.  

Złamana ręka – złamania kości ramiennej 

Złamanie kości ramiennej następuje zazwyczaj w dwóch najbardziej charakterystycznych miejscach, mowa tutaj o części bliższej i trzonie tej kości. Podobnie jak w przypadku obojczyka, mechanizm urazu to najczęściej wypadek samochodowy lub konsekwencja upadku na wyciągniętą kończynę górną. Aby odzyskać pełną funkcję kończyny, bardzo ważna jest odpowiednia rehabilitacja po złamaniu kości ramiennej. 

Złamana ręka – złamania kości przedramienia 

Złamanie kości przedramienia może dotyczyć jednej lub obydwu tworzących je kości (złamanie kości promieniowej, złamanie łokcia). W tej lokalizacji bardzo często mamy do czynienia z wystawaniem struktur kostnych poza obręb tkanek. Jest to tzw. złamanie otwarte, które może implikować mnóstwo powikłań w postaci infekcji czy zatoru tłuszczowego. Dodatkowo bardzo trudno jest nastawić i ustabilizować uszkodzone kości. Istnieje także ryzyko uszkodzenia okolicznych mięśni, naczyń oraz nerwów. Mechanizm urazu to najczęściej bezpośrednie uderzenie w przedramię, które znajduje się w pozycji uniesionej – jak w geście samoobrony. Poza tym takie kontuzje, jak złamanie przedramienia odnotowuje się jako rezultat kolizji motocyklowych czy upadków z wysokości, np. podczas wspinaczki.  

Złamana ręka – złamania nadgarstka 

Złamanie nadgarstka oznacza uraz którejś z kości szeregu bliższego lub dalszego, bądź też kości tworzących sam staw. Najczęściej jest to nasada dalsza kości promieniowej i wówczas mówimy o złamaniu typu Collesa. Na takie urazy narażeni są zarówno młodsi jak i starsi pacjenci, wśród tych drugich potencjalnym czynnikiem sprzyjającym może być osłabiona struktura kości na skutek osteoporozy. Druga grupa pacjentów to ci, którzy są aktywni fizycznie i są narażeni na zderzenia podczas uprawiania sportów kontaktowych. Często spotyka się złamanie nadgarstka z przemieszczeniem. 

Złamana ręka – złamania kości śródręcza 

Złamania kości śródręcza mogą obejmować kilka struktur anatomicznych wyróżnianych w obrębie każdego z elementów kostnych. Mianowicie może to być podstawa, trzon lub głowa. Badania donoszą, że urazy tej okolicy stanowią blisko 40% wszystkich kontuzji w obrębie dłoni. Najczęściej dotykają one chłopców u mężczyzn w wieku 10-29 lat. Kontuzjowana jest zazwyczaj piąta kość śródręcza. Przyczyny złamania kości śródręcza to zazwyczaj wypadki samochodowe i urazy podczas obciążenia osiowego.  

Złamana ręka – złamania palców 

Złamany palec u ręki jest najczęściej rezultatem przytrzaśnięcia w drzwiach, zaciśnięcia palców podczas próby złapania piłki lub też próby amortyzacji podczas upadku na wyciągniętą kończynę. Takie urazy występują także podczas pracy z narzędziami, np. wiertarką, piłą mechaniczną i narzędziami stolarskimi.  

Złamana ręka – objawy 

Objawy złamania ręki to: 

• zmniejszenie lub całkowite ograniczenie zakresu ruchomości oraz zniesienie siły mięśniowej, 
• zniekształcenia i deformacje kończyny, 
• obrzęk i zatarcie obrysu stawów (np. opuchlizna po złamaniu nadgarstka), 
• tkliwość palpacyjna, 
• zasinienie, 
• silny ból ręki. 

W zależności od rodzaju złamania, deformacje mogą przybierać różne formy. Jak wygląda złamana ręka? Przy złamaniu zamkniętym ręka jest opuchnięta, może pojawić się krwiak oraz deformacja kończyny, w sytuacji złamania otwartego mamy natomiast do czynienia z wystawaniem kostnych elementów ponad powierzchnię skóry. 

Złamana ręka – diagnostyka  

Proces diagnostyczny złamań rąk sprowadza się do wykonywania testów klinicznych i badań obrazowych. Wynika to z faktu, iż tego typu urazy najlepiej widoczne są na zdjęciu rentgenowskim. W przypadku wątpliwości co do charakteru urazu lub podejrzeniu złamania zmęczeniowego wykonuje się scyntygrafię lub też obrazowanie z użyciem tomografii komputerowej. 

Złamana ręka – leczenie 

Bardzo ważny jest przebieg okresu rekonwalescencji. W trakcie jego trwania nie należy forsować kończyny i dbać o prawidłowe odżywianie (dieta przy złamaniach powinna być bogata w wapń).  

Ile znosi się gips przy złamaniu ręki? Jak długo boli złamana ręka? Otóż zazwyczaj unieruchomienie trwa kilka, kilkanaście tygodni. W tym okresie można spodziewać się zwolnienia lekarskiego, do czasu powrotu sprawności i możliwości wykonywania swojej pracy. Ból z różnym nasileniem może pojawiać się także po zdjęciu gipsu.  

Złamana ręka – rehabilitacja po złamaniu ręki 

Rehabilitacja ręki po złamaniu jest uzależniona od lokalizacji i rodzaju złamania. Protokoły postępowania w przypadku rehabilitacji po złamaniu nadgarstka, rehabilitacji po złamaniu nadgarstka z przemieszczeniem, rehabilitacji ręki po złamaniu kości promieniowej czy też po złamaniu łokcia różnią się. Wynika to m.in. z różnych funkcji stawów tworzonych przez te struktury oraz okolicznych mięśni.  

Jeśli chodzi o zabiegi fizykalne, to ich zastosowanie ma na celu przyspieszenie zrostu kostnego. Wśród nich wyróżnia się: ekspozycję na działanie pola magnetycznego (magnetoterapię), laseroterapię czy krioterapię. Pole magnetyczne to procedura, którą można zastosować nawet w opatrunku gipsowym i przy obecności metalowego zespolenia. Pozostałe metody można wdrożyć dopiero po zdjęciu unieruchomienia. Dodatkowo stosuje się masaże wirowe i zabiegi manualne, np. flossing, pinopresurę, terapię powięziową, suche igłowanie czy techniki energizacji mięśni. Ich celem jest poprawa zakresu ruchomości, siły mięśniowej oraz przywrócenie pełnej funkcji i sprawności kończyny górnej. Niekiedy kości ręki wymagają stabilizacji jeszcze w pewnym okresie po zakończeniu rehabilitacji. Poleca się wówczas noszenie splintów, stabilizatorów czy też aplikacji z użyciem taśm Kinesiology Taping.  

Także ćwiczenia są nieodłącznym elementem procesu usprawniania. Należy pamiętać, że powinny być one kontynuowane w domu, po wcześniejszym instruktażu przez terapeutę. Domowe sposoby, które mogą pomóc złagodzić dolegliwości przy złamaniu ręki to np. moczenie ręki w ciepłej wodzie z szarym mydłem (może to spowodować zmniejszenie obrzęku).  

Jak spać ze złamaną ręką? Warto zadbać o to, aby pozycja była komfortowa dla nas i jednocześnie nie powodowała ucisku ani dolegliwości bólowych. Może to być wyjątkowo trudne w przypadku złamanego łokcia oraz złamanej ręki u dziecka.