Wypadnięcie dysku – przyczyny, objawy, leczenie, ćwiczenia

Każdy krążek międzykręgowy kręgosłupa jest zbudowany z dwóch części: miękkiej, galaretowatej części wewnętrznej – jądra miażdżystego i twardego pierścienia włóknistego znajdującego się na zewnętrz. Uraz lub przeciążenie mogą spowodować, że wewnętrzna część krążka wysunie się poza pierścień, nazywa się to wypadnięciem dysku. Jakie objawy powoduje przepuklina krążka międzykręgowego, czyli wypadający dysk?

Wypadnięcie dysku – czym jest dysk w kręgosłupie? 

Terminem "dysk" określa się strukturę anatomiczną w postaci krążka międzykręgowego. Jest on zlokalizowany pomiędzy poszczególnymi kręgami kręgosłupa i stanowi element segmentu ruchowego. Dysk międzykręgowy składa się ze znajdującego się w jego wnętrzu jądra miażdżystego oraz otaczającego go pierścienia włóknistego. Pierwszy element to galaretowata substancja utrzymywana w swoim położeniu przez elastyczną, zewnętrzną powłokę.

Właściwy poziom hydratacji oraz równomierny rozkład obciążeń sprawiają, że może on spełniać swoje funkcje, należą do nich m.in. stabilizacja oraz amortyzacja kręgosłupa. Przesunięty dysk może być powodem wielu nieprzyjemnych dolegliwości bólowych.

Wypadnięcie dysku – przyczyny 

Duży, powtarzalny nacisk związany z urazem czy też charakterem wykonywanej pracy mogą doprowadzać do przemieszczania się zawartości dysków międzykręgowych. Takie zjawisko określa się mianem przepukliny krążka międzykręgowego lub bardzo potocznie wypadnięciem dysku. 

Zmiany w strukturze krążków zachodzą przez całe życie człowieka. Wraz z wiekiem i poddawanym obciążeniom dochodzi do ich spłaszczenia, dehydratacji, a co za tym idzie upośledzenia pełnionych funkcji. Na zdjęciu rentgenowskim mogą pojawiać się zmiany zwyrodnieniowe charakterystyczne dla takiego stanu. Widoczna jest także zazwyczaj wyraźna utrata wysokości oraz zwężenie przestrzeni międzykręgowej jako konsekwencja schorzeń dysku w kręgosłupie.

Wypadniecie dysku – objawy 

Objawy wypadnięcia dysku mogą różnić się w zależności od zaawansowania zmian oraz lokalizacji patologii. Dolegliwości związane z takim stanem mogą obejmować: 

• ból kręgosłupa, 
• nasilanie się bólu pleców podczas czynności, takich jak: schylanie się, długotrwałe siedzenie, kichanie, kaszel, śmiech czy wysiłek fizyczny,
• dolegliwości neurologiczne w postaci drętwienia, mrowienia, promieniowania bólu do odległych obszarów ciała, 
• bolesne skurcze mięśni oraz wzmożone napięcie w okolicy przykręgosłupowej, 
• deformacje, np. skolioza reflektoryczna,
• często pojawiające się zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej. 

Wypadnięcie dysku – diagnostyka 

Diagnostyka wypadniętego dysku w pierwszej kolejności polega na uzyskaniu dokładnych informacji podczas wywiadu z pacjentem. Pozwala to w przybliżeniu określić narażenie na ewentualne czynniki ryzyka oraz wstępnie ustalić, z jak poważną patologią narządu ruchu możemy mieć do czynienia. Dokładna analiza struktury i kondycji dysków kręgosłupa jest jednak możliwa tylko z wykorzystaniem wnikliwych metod badania obrazowego. Najczęściej w tym celu wykonuje się rezonans magnetyczny kręgosłupa. Wówczas można określić nie tylko stopień zaawansowania uszkodzenia, lokalizację, ale także rozmiar ewentualnego ucisku na pobliskie struktury nerwowe. 

W pierwszej kolejności zleca się jednak zazwyczaj zdjęcie rentgenowskie, a dopiero potem poszerza diagnostykę. Wynika to wysokich kosztów badania MRI. 

Wypadnięcie dysku – leczenie 

W zależności od poziomu bólu część pacjentów może pozostać w pewnym wymiarze aktywna. Najlepszym rozwiązaniem jest zwykle próba uśmierzenia bólu i umożliwienie choremu pozostania aktywnym w granicach występujących dolegliwości. 

Leczenie wypadnięcia dysku obejmuje podawanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, jak np. paracetamol. W stanach wyjątkowo uporczywych dolegliwości można zastosować miejscowe iniekcje sterydowe lub zaordynować silne środki przeciwbólowe (opioidy). Operacja w sytuacji wypadnięcia dysku jest brana pod uwagę w przypadku nieskuteczności postępowania objawowego, nawracających epizodów bólu mimo stosowanych zaleceń oraz w momencie, gdy przepuklina jest na tak bardzo zaawansowanym etapie, że grozi to poważnym uszczerbkiem na zdrowiu i nie kwalifikuje się do wdrożenia procedur zachowawczych. 

Wypadnięcie dysku – rehabilitacja 

Co robić, gdy wypadnie dysk? Ostry incydent dyskowy oznacza z reguły konieczność odpoczynku i leżenie w łóżku po to, aby nie zaostrzać objawów. Zazwyczaj zaleca się odpoczynek w tzw. pozycji krzesełkowej ze zgiętym nogami w biodrach i kolanach, aby zredukować niesprzyjające napięcie mięśni. 

Fizjoterapia przy wypadającym dysku skupia się na ćwiczeniach, które mają za zadanie centralizację objawów, aż do ich całkowitego wyeliminowania, poprawę zakresu ruchomości kręgosłupa i zapobieganie nawrotom podobnych epizodów w przyszłości. Wykorzystuje się w tym celu szereg dostępnych metod leczenia ruchem oraz całą gamę zabiegów fizykalnych, np. krioterapię, magnetoterapię, elektroterapię. Ile trwa leczenie wypadnięcia dysku? Najczęściej jest to proces, który ciągnie się przez kilka tygodni, choć warto pamiętać, że jest to sprawa mocno indywidualna i uzależniona od bardzo wielu czynników.

Wypadnięcie dysku – leczenie domowe 

Kiedy mamy do czynienia z sytuacją, w której doszło do przepukliny jądra miażdżystego, czyli potocznie mówiąc wypadł dysk, można zastosować kilka sposobów, które mogą przyczynić się do złagodzenia bólu. Chcąc zmniejszyć stan zapalny, warto wykorzystać woreczki z lodem do wykonywania zimnych okładów – kilka razy dziennie po 20 minut.

Sprawdzić może się także zastosowanie kurkumy, mającej działanie przeciwzapalne. Warto połączyć ją z miodem i spożywać codziennie po łyżce takiej mikstury. Po ustąpieniu ostrych objawów związanych z wysuniętym dyskiem można stopniowo przejść do nagrzewania okolicy nadmiernie napiętych miejsc. W tym celu można użyć poduszki elektrycznej lub też zastosować okłady z plastrów borowinowych.