Czym jest hipoplazja szkliwa?

Hipoplazja szkliwa stanowi problem rozwojowy spotykany zarówno wśród dorosłych pacjentów, jak i dzieci. Warto wiedzieć, jakie są przyczyny tego zaburzenia szkliwa oraz w jaki sposób je leczyć.

Hipoplazja, inaczej niedorozwój szkliwa, to zaburzenie rozwojowe szkliwa typu ilościowego. Polega na zmniejszeniu grubości lub całkowitym braku szkliwa. Może być zaburzeniem miejscowym, kiedy to jest nim dotknięty jeden czy dwa zęby lub ogólnoustrojowym – dotyczy wtedy grupy zębów lub wszystkich zębów.

Przyczyny hipoplazji szkliwa

Zmiany o charakterze hipoplazji powstają na etapie tworzenia szkliwa (amelogenezy). Proces ten może zostać zaburzony poprzez działanie czynników miejscowych, systemowych i genetycznych. W pierwszym przypadku niedorozwój będzie dotyczył jednego lub kilku zębów, w pozostałych – grup zębowych lub wszystkich zębów.

Najczęstsze czynniki miejscowe wpływające negatywnie na proces tworzenia szkliwa zębów stałych to uraz zęba mlecznego lub zapalenie tkanek okogowierzchołkowych, będące następstwem próchnicy. Czynniki ogólnoustrojowe możemy podzielić na prenatalne, perinatalne i postnatalne. Według badań u 18–43 procent wcześniaków występują ubytki hipoplastyczne. Czynnikami sprawczymi mogą tu być m.in. niedotlenienie, niedobory wapnia i fosforu oraz hiperbilirubinemia. Również cukrzyca matki może zaburzać proces tworzenia szkliwa.

Przykładowe czynniki systemowe mogące zaburzać amelogenezę:

prenatalne: niedotlenienie, niedożywienie, zatrucie ciążowe, zakażenia, choroby układu moczowego
perinatalane: niska masa urodzeniowa, ciąża mnoga, urodzenie po czasie
postnatalne: infekcje wirusowe i bakteryjne, zaburzenia hormonalne, niedobory pokarmowe i witaminowe, leki, choroby tarczycy, choroby metaboliczne

W sumie ponad 100 czynników systemowych i genetycznych może zaburzać proces tworzenia szkliwa.

Objawy hipoplazji szkliwa

Hipoplazja manifestuje się jako ścieńczenie lub zlokalizowany ubytek szkliwa na powierzchni zębów. Może też mieć postać bruzd i dołków w obrębie szkliwa lub dotyczyć brzegów siecznych – wówczas powstają w nich półksiężycowate ubytki.

Niekiedy ścieńczenie szkliwa może towarzyszyć zmianom w obrębie głębszych warstw zęba (zębiny). Przykładem takiej jednostki chorobowej jest choroba Capdeponta (dentinogenesis imperfecta)

Niedorozwój szkliwa - Amelogenesis imperfecta

Amelogenesis imperfecta jest przykładem zaburzenia rozwojowego szkliwa pochodzenia genetycznego. Obejmuje zęby mleczne i stałe. Zmiany w szkliwie mają charakter hipoplazji albo hipomineralizacji (zmniejszonego uwapnienia). W pierwszym przypadku zęby mają zmieniony kształt – korony nie są wypukłe, guzki zębowe mają kształt igieł lub sopli, a brzegi sieczne są cienkie. Szkliwo ma małą grubość, występują w nim dołki i bruzdy, a jego barwa jest żółtobrunatna. Jeśli choroba ma charakter hipomineralizacji, korony początkowo mają prawidłowy kształt, ale szkliwo jest matowe, kruche i łatwo ulega uszkodzeniom i starciu. Jego barwa jest mlecznobiała lub jasnobrunatna.

W przebiegu choroby mogą pojawiać się również inne nieprawidłowości dotyczące jamy ustnej, np. zaburzenia wyrzynania zębów, wady zgryzu, zaburzenia w budowie korzeni zębów, w obrębie dziąseł czy resorpcje korzeni i koron zębowych.

Zmiany w amelogensis imperfecta mogą dotyczyć dodatkowo paznokci, skóry i włosów. Pacjenci z tym zaburzeniem rozwojowym wymagają interdyscyplinarnej opieki dentystycznej. Zwłaszcza dotyczy to najmłodszych pacjentów, ponieważ zaburzenia estetyki mogą wpływać negatywnie na rozwój emocjonalny i społeczny dziecka. W związku z tym czasami konieczne jest korzystanie z pomocy psychologicznej.

Ubytki w szkliwie - ząb Turnera

Przykładem zaburzeń rozwojowych szkliwa z przyczyn miejscowych jest ząb Turnera. Jest to ząb stały o nieprawidłowej budowie, powstałej na skutek działania czynników patologicznych dotykających odpowiedni ząb mleczny. Najczęściej jest to uraz lub zapalenie okołowierzchołkowe. Zęby Turnera, oprócz ubytków szkliwa, mogą być dotknięte innymi nieprawidłowościami, np. zmienioną budową korzeni, wyrzynać się zbyt wcześnie lub za późno. Dlatego tak ważna jest profilaktyka próchnicy zębów mlecznych i jak najszybsze leczenie ubytków próchnicowych. Nieleczona próchnica prowadzi do zapaleń miazgi, które mogą przejść w zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.

Leczenie hipoplazji szkliwa

Zmiany o charakterze hipoplazji wpływają negatywnie na estetykę zębów. Zwiększają również ich wrażliwość na działanie bodźców oraz ryzyko rozwoju próchnicy. Defekty estetyczne szkliwa można skorygować przy pomocy kosmetycznych materiałów wypełniających, licówek lub koron. W zależności od potrzeb można korzystać z zabiegów higienizacji i fluoryzacji. Preparaty fluoru znoszą nadwrażliwość i zwiększają odporność zębów na próchnicę. Należy leczyć powstałe ubytki próchnicowe. Pacjenci z defektami szkliwa powinni pozostawać pod stałą kontrolą dentystyczną.

Higiena i dieta przy hipoplazji szkliwa

Bardzo ważne jest utrzymanie właściwej higieny jamy ustnej. Ze względu na brak lub zmniejszenie grubości szkliwa, zęby takie są o wiele bardziej narażone na rozwój próchnicy. Należy dwa razy dziennie dokładnie usuwać płytkę nazębną przy użyciu szczoteczki i pasty z fluorem. Powyżej 6 roku życia dziecka można wprowadzić płukanki bezalkoholowe z fluorem. Wskazane byłoby przejście profesjonalnego instruktażu higieny jamy ustnej w gabinecie dentystycznym, wraz z doborem akcesoriów do mycia. Należy również ograniczyć cukier w diecie i unikać napojów o potencjale erozyjnym (soki, energetyki, napoje gazowane).

Data publikacji: 14.04.2022

Data aktualizacji: 14.04.2022

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie kokluszu

Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Na ciężki przebieg krztuśca narażone są zwłaszcza niemowlęta poniżej 6. miesiąca życia. Jak przebiega krztusiec i jak go rozpoznać? Jak wygląda leczenie kokluszu? W jaki sposób można się przed nim uchronić?

Czytaj dalej
Zespół Retta – objawy, dziedziczenie i leczenie

Zespół Retta to rzadkie zaburzenie neurorozwojowe. Dotyczy mutacji na chromosomie X, więc występuje głównie u dziewczynek. Szacuje się, że zespół Retta dotyka 1 na 10–15 tys. urodzonych dzieci płci żeńskiej. Może być jednak częstszy, gdyż bywa niezdiagnozowany. Zwykle nie ujawnia się od razu po urodzeniu. Dziecko z zespołem Retta przez wiele miesięcy może rozwijać się prawidłowo i dopiero z czasem zaczną się u niego pojawiać niepokojące objawy.

Czytaj dalej
Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

Masz katar, kaszel i gorączkę? Czy to zwykłe przeziębienie, grypa czy może COVID-19? Objawy tych chorób mogą być bardzo podobne, co utrudnia samodzielne postawienie diagnozy. Dowiedz się, jakie są kluczowe różnice między tymi schorzeniami i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

Czytaj dalej
Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów (inaczej RZS lub gościec stawowy) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powszechnie określa się ją także jako reumatyzm. Początkowo atakuje najczęściej symetrycznie małe i średnie stawy rąk i nóg, ale w konsekwencji prowadzi do wielu zmian ogólnoustrojowych – jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów, ich zaczerwienienie i obrzęk. Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów? Czy istnieją domowe sposoby na RZS?

Czytaj dalej
Pieczenie, upławy i swędzenie kobiecych okolic intymnych? To może być infekcja pochwy. Jak zapobiegać i leczyć stany zapalne?

Upławy, pieczenie i swędzenie okolic intymnych to nie tylko uporczywe i często nawracające przypadłości, ale także objawy infekcji, która może doprowadzić do niepłodności, jeśli zostanie zaniedbana. Infekcje okolic intymnych mogą przydarzyć się kobiecie w każdym wieku, przed porodem, w trakcie ciąży i w połogu. Czy istnieje jedna uniwersalna odpowiedź na pytanie – jak skutecznie wyleczyć i zapobiegać zakażeniom pochwy? Otóż nie, nie istnieje. Można jednak postępować zgodnie z pewnymi wskazówkami, dzięki którym nawet przy pomocy domowych sposobów na infekcje intymne możliwe jest złagodzenie tych najbardziej dokuczliwych objawów. Więcej informacji na ten temat znajduje się w niniejszym artykule.

Czytaj dalej
Uczulenie na słońce – przyczyny. Jak złagodzić objawy wysypki od słońca?

Promienie słoneczne wykorzystywane są do produkowania witaminy D, która jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości oraz wzmacniania układu odpornościowego. Niestety zbyt długa bądź zbyt intensywna ekspozycja na słońce może powodować występowanie alergii. Uczulenie na słońce może dotknąć każdego z nas, dlatego też warto wiedzieć, jak postępować, gdy na ciele pojawi się wysypka od słońca.

Czytaj dalej
Zespół słabości (kruchości) to nie zwykłe starzenie. Objawy, diagnoza, leczenie

Proces starzenia jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka i ma znaczący wpływ zarówno na fizyczne, jak i psychiczne funkcjonowanie seniorów. Wśród zachodzących zmian wymienić można między innymi pogorszenie pracy poszczególnych narządów, podatność na choroby, zaburzenia poznawcze czy zespół kruchości. Ten ostatni jest zagadnieniem szczególnie badanym przez geriatrów – szacuje się, że w populacji polskiej dotyka on około 7% seniorów, wśród których ponad 50% to osoby po 80. roku życia.

Czytaj dalej
Dieta w zaburzeniach lękowych. Co jeść, a czego unikać przy stanach lękowych?

Zaburzenia lękowe dotykają znaczny odsetek dorosłych i dzieci. Osoby z zaburzeniami zmagają się z przewlekłym lękiem i stresem, który często powoduje cierpienie psychiczne i znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjentów w wielu sferach ich życia. Tymczasem odpowiednia dieta w zaburzeniach lękowych może korzystnie wpływać na zdrowie układu nerwowego i pomagać w łagodzeniu objawów zaburzeń lękowych.

Czytaj dalej