Przetoka odbytu – przyczyny, objawy, leczenie

Przetoka odbytu to poważne schorzenie, które może prowadzić do powstania kanału pomiędzy jelitem a skórą. Choroba ta jest często wynikiem innych problemów zdrowotnych (np. nieswoistego zapalenia jelit) i może być nie tylko bolesna, ale też utrudniać codzienne funkcjonowanie. Niestety bywa częstym powikłaniem ostrego ropnia odbytu. Jak powstaje przetoka odbytu? Czy można ją wyleczyć?

Odbyt (łac. anus) jest końcowym elementem układu pokarmowego. Składa się z brzegu i kanału odbytu, który w obrębie nabłonka jest zbudowany podobnie jak szyjka macicy – częściowo z komórek walcowatych, oddzielonych strefą przejściową od strefy komórek płaskonabłonkowych. Wewnętrzny i zewnętrzny zwieracz odbytu odpowiadają za podstawową funkcję odbytu, którą jest trzymanie kału oraz defekacja. Ze względu na dużą ilość bakterii okolica ta jest narażona na stany zapalne. A jednym z nich jest właśnie ropień odbytu, który prowadzi ostatecznie do przetoki odbytu.

Przetoka odbytu – czym jest?

Przetoka okołoodbytnicza jest patologicznym kanałem, który łączy odbytnicę lub kanał odbytu ze skórą w okolicy odbytu. Składa się z ujścia wewnętrznego, kanału oraz ujścia zewnętrznego. Przez proktologów przetoka bywa traktowana jako przewlekła postać ropnia okołoodbytniczego, dlatego że nieleczony przeważnie przechodzi właśnie w przetokę.

Według Parksa w zależności od położenia ujścia wewnętrznego względem innych tkanek oraz przebiegu kanału przetoki można wyróżnić:

przetoki międzyzwieraczowe (46–49% wszystkich przetok),
przetoki przezzwieraczowe (36–40% wszystkich przetok),
przetoki nadzwieraczowe (4–6% wszystkich przetok),
przetoki pozazwieraczowe (2–3% wszystkich przetok).

Czy przetoka odbytu jest niebezpieczna?

Tak, przetoka odbytu może być poważnym problemem zdrowotnym i stanowić zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Wyciek kału może prowadzić do infekcji skóry, a nieleczona przetoka może nawracać, doprowadzić do nietrzymania gazów oraz stolca, a nawet ropowicy krocza włącznie z sepsą i zgonem.

Sprawdź, czym jest sepsa – jakie są jej objawy i powikłania z posocznicą?

Przyczyny przetoki odbytu

Najczęstszą przyczyną powstania przetoki odbytu jest zapalenie gruczołu przyodbytowego, spowodowane przez zatkanie ujścia gruczołu grudką kału lub infekcją ogólnoustrojową. Jest to gruczoł zlokalizowany w górnej części odbytu (na granicy odbytu i odbytnicy), którego ujście znajduje się w kryptach Morgagniego. W zapalonym gruczole powstaje mikroropień, w którym rośnie ciśnienie powstającej ropy i szerzy się on do głębiej położonych tkanek, by następnie otworzyć się, tworząc kanał między jelitem a skórą.

Pozostałe przyczyny przetoki odbytu:

nieswoiste choroby zapalne jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna),
nowotwory odbytnicy i odbytu,
przeniesione ropne zakażenie skóry,
operacje w okolicy odbytnicy i odbytu (wtedy jest to przetoka jatrogenna),
zatoka włosowa okolicy kości ogonowej,
przebyte urazy tkanek miękkich okolicy odbytnicy lub krocza (ciała obce, seks analny).

Dowiedz się więcej o tym, jak się przygotować do seksu analnego i jakie mogą być związane z tym rodzajem współżycia komplikacje.

Objawy przetoki odbytu

Objawy przetoki odbytu są następujące:

nieprzyjemne odczucia, takie jak dyskomfort, pieczenie lub ból w okolicy odbytu,
zabrudzenie bielizny płynną, bezbarwną lub ropną treścią kałową,
guzek w okolicy odbytu wydzielający treść surowiczą lub ropną,
wypływanie ropnej treści z rany po nacięciu ropnia okołoodbytniczego.

Dowiedz się także więcej o tym, czym jest szczelina odbytu i jak ją skutecznie wyleczyć.

Diagnostyka i leczenie przetoki odbytu

Diagnozowaniem i leczeniem przetoki odbytu zajmuje się lekarz proktolog. Ponieważ jednak nie ma specjalizacji o takiej nazwie, jest nim lekarz zabiegowy, który samodzielnie wykształcił się w kierunku chorób okołoodbytowych. Lekarz stawia rozpoznanie na podstawie wywiadu z pacjentem (dyskomfort w okolicy odbytu i brudzenie bielizny kałem) oraz badania fizykalnego i (jeśli jest to możliwe) badania per rectum, czyli palcem przez odbyt. Ważne jest też wykonanie ultrasonografii (USG) przezodbytowej oraz badanie (w warunkach sali operacyjnej) kanału przetoki sondą główkową.

Aby wyleczyć przetokę odbytu, zawsze niezbędny jest zabieg chirurgiczny, który polega na rozcięciu przetoki, całkowitym jej wycięciu lub wycięciu przetoki ze stopniowym przecinaniem mięśni zwieraczy odbytu za pomocą gumki lub niewchłaniającej się nici (operacja metodą Hipokratesa). W niektórych ośrodkach stosuje się zaawansowane metody operacyjne, takie jak wycięcie przetoki z przeszczepem płata błony śluzowej lub skóry, zastosowanie klejów tkankowych lub zatyczek z materiałów biodegradowalnych.

W przypadku chorób odbytnicy i mnogich przetok jedynym rozwiązaniem korzystnym dla pacjenta jest wycięcie odbytnicy razem z przetoką oraz wyprowadzenie sztucznej przetoki skórnej.

Dieta przy przetoce odbytu

Dieta może mieć istotny wpływ na leczenie przetoki odbytu i może pomóc złagodzić objawy. Osoby z przetoką odbytu powinny zwrócić szczególną uwagę na to, co jedzą i piją, aby uniknąć pogorszenia stanu zdrowia.

Oto kilka wskazówek dotyczących diety przy przetokach odbytu:

Jedz dużo błonnika, który pomaga utrzymać prawidłową perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom, które mogą nasilać ból i dyskomfort.
Pij dużo wody, ponieważ pomaga ona zmiękczać kał i ułatwia jego usuwanie z jelit, co może zmniejszać nacisk na przetokę.
Unikaj pokarmów, które wywołują wzdęcia – fasola, kapusta i groch czy inne strączki mogą powodować wzdęcia, tym samym nasilając ból i dyskomfort.

Pamiętaj, że każdy organizm jest inny, a dieta powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i schorzeń. Skonsultuj się z lekarzem w celu uzyskania pełnej i dokładnej informacji.

Data publikacji: 16.02.2023

Data aktualizacji: 19.02.2023

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi

Polecane artykuły

Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie kokluszu

Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Na ciężki przebieg krztuśca narażone są zwłaszcza niemowlęta poniżej 6. miesiąca życia. Jak przebiega krztusiec i jak go rozpoznać? Jak wygląda leczenie kokluszu? W jaki sposób można się przed nim uchronić?

Czytaj dalej
Zespół Retta – objawy, dziedziczenie i leczenie

Zespół Retta to rzadkie zaburzenie neurorozwojowe. Dotyczy mutacji na chromosomie X, więc występuje głównie u dziewczynek. Szacuje się, że zespół Retta dotyka 1 na 10–15 tys. urodzonych dzieci płci żeńskiej. Może być jednak częstszy, gdyż bywa niezdiagnozowany. Zwykle nie ujawnia się od razu po urodzeniu. Dziecko z zespołem Retta przez wiele miesięcy może rozwijać się prawidłowo i dopiero z czasem zaczną się u niego pojawiać niepokojące objawy.

Czytaj dalej
Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

Masz katar, kaszel i gorączkę? Czy to zwykłe przeziębienie, grypa czy może COVID-19? Objawy tych chorób mogą być bardzo podobne, co utrudnia samodzielne postawienie diagnozy. Dowiedz się, jakie są kluczowe różnice między tymi schorzeniami i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

Czytaj dalej
Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów (inaczej RZS lub gościec stawowy) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powszechnie określa się ją także jako reumatyzm. Początkowo atakuje najczęściej symetrycznie małe i średnie stawy rąk i nóg, ale w konsekwencji prowadzi do wielu zmian ogólnoustrojowych – jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów, ich zaczerwienienie i obrzęk. Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów? Czy istnieją domowe sposoby na RZS?

Czytaj dalej
Pieczenie, upławy i swędzenie kobiecych okolic intymnych? To może być infekcja pochwy. Jak zapobiegać i leczyć stany zapalne?

Upławy, pieczenie i swędzenie okolic intymnych to nie tylko uporczywe i często nawracające przypadłości, ale także objawy infekcji, która może doprowadzić do niepłodności, jeśli zostanie zaniedbana. Infekcje okolic intymnych mogą przydarzyć się kobiecie w każdym wieku, przed porodem, w trakcie ciąży i w połogu. Czy istnieje jedna uniwersalna odpowiedź na pytanie – jak skutecznie wyleczyć i zapobiegać zakażeniom pochwy? Otóż nie, nie istnieje. Można jednak postępować zgodnie z pewnymi wskazówkami, dzięki którym nawet przy pomocy domowych sposobów na infekcje intymne możliwe jest złagodzenie tych najbardziej dokuczliwych objawów. Więcej informacji na ten temat znajduje się w niniejszym artykule.

Czytaj dalej
Uczulenie na słońce – przyczyny. Jak złagodzić objawy wysypki od słońca?

Promienie słoneczne wykorzystywane są do produkowania witaminy D, która jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości oraz wzmacniania układu odpornościowego. Niestety zbyt długa bądź zbyt intensywna ekspozycja na słońce może powodować występowanie alergii. Uczulenie na słońce może dotknąć każdego z nas, dlatego też warto wiedzieć, jak postępować, gdy na ciele pojawi się wysypka od słońca.

Czytaj dalej
Zespół słabości (kruchości) to nie zwykłe starzenie. Objawy, diagnoza, leczenie

Proces starzenia jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka i ma znaczący wpływ zarówno na fizyczne, jak i psychiczne funkcjonowanie seniorów. Wśród zachodzących zmian wymienić można między innymi pogorszenie pracy poszczególnych narządów, podatność na choroby, zaburzenia poznawcze czy zespół kruchości. Ten ostatni jest zagadnieniem szczególnie badanym przez geriatrów – szacuje się, że w populacji polskiej dotyka on około 7% seniorów, wśród których ponad 50% to osoby po 80. roku życia.

Czytaj dalej
Dieta w zaburzeniach lękowych. Co jeść, a czego unikać przy stanach lękowych?

Zaburzenia lękowe dotykają znaczny odsetek dorosłych i dzieci. Osoby z zaburzeniami zmagają się z przewlekłym lękiem i stresem, który często powoduje cierpienie psychiczne i znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjentów w wielu sferach ich życia. Tymczasem odpowiednia dieta w zaburzeniach lękowych może korzystnie wpływać na zdrowie układu nerwowego i pomagać w łagodzeniu objawów zaburzeń lękowych.

Czytaj dalej