zatrucie nikotyną, na zdjęciu papierosy
Maciej Toczek

Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

Zatrucie nikotyną, a więc jej przedawkowanie, to powikłanie, które związane może być z wypaleniem zbyt wielu papierosów bądź z przyjęciem zbyt dużej ilości tej substancji w innej postaci. Z tego względu warto wiedzieć, jaka liczba wypalonych papierosów skutkować może wystąpieniem tego typu powikłania. Czym jest nikotyna oraz czy do zatrucia dojść może również w trakcie nikotynowej terapii zastępczej?

  1. Czym jest nikotyna?
  2. Jakie są objawy zatrucia nikotyną?
  3. Ile papierosów trzeba wypalić, aby doszło do zatrucia?
  4. Czy może dojść do zatrucia nikotynowego przy nikotynowej terapii zastępczej?
  5. Jak oczyścić organizm z nikotyny?

Czym jest nikotyna?

Nikotyna to związek chemiczny zaliczany do grupy alkaloidów pirydynowych. Naturalnie występuje w liściach oraz korzeniach tytoniu szlachetnego. Nikotyna działa na organizm na drodze różnych mechanizmów, modyfikując tym samym jego metabolizm. Jednym z mechanizmów jest pobudzenie układu adrenergicznego. Z tego względu w małych ilościach powoduje zmniejszenie głodu i bólu, rozszerza źrenice, a także przyspiesza akcję serca. Nikotyna jest również agonistą receptorów N-acetylocholinowych, regulujących przekazywanie impulsów nerwowych między neuronami za pomocą acetylocholiny. Dzięki temu działa ona stymulująco na mózg człowieka, co związane jest z przyjemnością w trakcie palenia papierosów.

Nikotyna, tak jak niemal wszystkie substancje uzależniające, oddziałuje także na układ dopaminergiczny, a więc tzw. układ nagrody. Pobudzając go, wykształca uzależnienie, gdyż mózg zaczyna postrzegać wypalenie papierosa jako „nagrodę” na takiej samej zasadzie, jak ma to miejsce w przypadku kontaktów seksualnych czy też jedzenia słodyczy.

Przez lata uznawano, że nikotyna sama w sobie nie ma działania rakotwórczego. Pogląd ten uległ zmianie ok. 20 lat temu. Obecnie pomiędzy naukowcami nadal toczą się dyskusje na temat jej udziału w powstawaniu nowotworów, jednak coraz więcej argumentów przemawia za tym, iż znacząco przyczynia się ona do ich występowania.

Jakie są objawy zatrucia nikotyną?

Objawy zatrucia nikotyną zależne są przede wszystkim od liczby wypalonych papierosów. Przy nieznacznym wypaleniu zbyt wielu papierosów mogą się pojawić objawy, takie jak zaburzenia koncentracji, zawroty głowy, nudności i wymioty, bóle brzucha oraz biegunka. Są to typowe symptomy występujące przy zatruciu nie tylko nikotyną, ale również innego rodzaju substancjami, a także przy dostaniu się do organizmu, np. wraz z zepsutą żywnością, toksyn. W przypadku wyższych dawek przyjętych w krótkim odstępie czasu wystąpić może uczucie lekkości, światłowstręt, natłok myśli oraz obniżenie energii. Jeżeli dojdzie do dalszej podaży nikotyny, objawami, które mogą się pojawić, są halucynacje, zmiana postrzegania barw oraz ograniczenie pola widzenia. Dalsze przyjmowanie nikotyny skutkuje śpiączką oraz śmiercią człowieka.

Ile papierosów trzeba wypalić, aby doszło do zatrucia?

Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Ocenia się również, że jeden papieros, w zależności od mocy, dostarcza 0,2-1 mg nikotyny. Z prostego rachunku wynika zatem, że aby doszło do zatrucia nikotyną i wystąpienia wcześniej wymienionych objawów, należy wypalić minimum 4 papierosy o dużej mocy. Jest to jednak duże uproszczenie, gdyż wystąpienie symptomów przedawkowania zależy od wielu czynników, m.in. wieku danej osoby, budowy ciała oraz od tego, czy jest ona nałogowym palaczem, czy też nie. Przytoczone wyliczenia mogłyby sugerować, że za każdym razem organizm powinien reagować objawami ogólnymi w momencie wypalenia stosunkowo niewielkiej – dla niektórych – liczby papierosów. Trzeba jednak pamiętać, że nikotyna nie utrzymuje się długo w organizmie człowieka, dlatego aby wystąpiły objawy zatrucia, konieczne byłoby wypalenie papierosów w szybkim tempie. Warto podkreślić, że niebezpieczne pod tym względem są papierosy elektroniczne, szczególnie popularne w młodszych grupach wiekowych. Wkłady, czyli tzw. liquidy, najczęściej wykorzystywane w tego typu urządzeniach zawierają nawet 18 mg czystej nikotyny na 1 ml, co zwiększa w znaczący sposób ryzyko wystąpienia przedawkowania.

Warto podkreślić również, że szacowana dawka śmiertelna nikotyny to, według najnowszych szacunków, ok. 7 mg na kilogram masy ciała człowieka. Przyjęcie śmiertelnej dawki nikotyny poprzez palenie papierosów jest zatem praktycznie niemożliwe.

Czy może dojść do zatrucia nikotynowego przy nikotynowej terapii zastępczej?

Nikotynowa terapia zastępcza opiera się na stosowaniu leków zawierających w swoim składzie nikotynę. Ma ona pomóc w rzucaniu palenia poprzez dostarczanie do organizmu coraz mniejszych dawek nikotyny. Warto podkreślić, że przeciętny plaster nikotynowy zawiera od 7 mg do 24 mg nikotyny, która jest stopniowo uwalniana, wykluczając tym samym wystąpienie ewentualnego zatrucia. Natomiast różnego rodzaju gumy czy pastylki zawierają w swoim składzie od 2 mg do 4 mg nikotyny. Stosując preparaty w trakcie nikotynowej terapii zastępczej zgodnie z zaleceniami, unikniemy zatrucia nikotyną. Należy jednak pamiętać, że jeśli w trakcie takiej terapii zdecydujemy się sięgnąć po papierosa tradycyjnego lub elektronicznego, szansa na wystąpienie zatrucia jest bardzo duża. To samo dotyczy nadużywania gum, tabletek oraz plastrów zawierających w swoim składzie nikotynę.

Jak oczyścić organizm z nikotyny?

Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki. Pewna jej część pozostaje jednak w organizmie dłużej, przez co może kumulować się w tkankach nałogowych palaczy, którzy palą ponad paczkę papierosów dziennie. Tak szybki metabolizm nikotyny oznacza jednak, że w przypadku jej przedawkowania objawy są najczęściej chwilowe i mijają w stosunkowo krótkim czasie. Ważne jest wtedy zrezygnowanie z dalszego palenia, a także odpoczynek oraz intensywne nawodnienie.

  1. Charakterystyka Produktu Leczniczego dla leku zawierającego w swoim składzie nikotynę.
  2. W.K. Wu, C.H. Cho, The pharmacological actions of nicotine on the gastrointestinal tract, „Journal of Pharmacological Sciences” 2004 94(4), s. 348–358.
  3. H.P. Wong i in., Nicotine promotes colon tumor growth and angiogenesis through beta-adrenergic activation, „Toxicological Sciences” 2007 97(2), s. 279–287.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie kokluszu

    Krztusiec (koklusz) jest ostrą chorobą zakaźną dróg oddechowych wywołaną przez pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Na ciężki przebieg krztuśca narażone są zwłaszcza niemowlęta poniżej 6. miesiąca życia. Jak przebiega krztusiec i jak go rozpoznać? Jak wygląda leczenie kokluszu? W jaki sposób można się przed nim uchronić?

  • Zespół Retta – objawy, dziedziczenie i leczenie

    Zespół Retta to rzadkie zaburzenie neurorozwojowe. Dotyczy mutacji na chromosomie X, więc występuje głównie u dziewczynek. Szacuje się, że zespół Retta dotyka 1 na 10–15 tys. urodzonych dzieci płci żeńskiej. Może być jednak częstszy, gdyż bywa niezdiagnozowany. Zwykle nie ujawnia się od razu po urodzeniu. Dziecko z zespołem Retta przez wiele miesięcy może rozwijać się prawidłowo i dopiero z czasem zaczną się u niego pojawiać niepokojące objawy.

  • Przeziębienie, grypa, alergia czy COVID-19? Jak je od siebie odróżnić?

    Masz katar, kaszel i gorączkę? Czy to zwykłe przeziębienie, grypa czy może COVID-19? Objawy tych chorób mogą być bardzo podobne, co utrudnia samodzielne postawienie diagnozy. Dowiedz się, jakie są kluczowe różnice między tymi schorzeniami i kiedy warto skonsultować się z lekarzem.

  • Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie RZS

    Reumatoidalne zapalenie stawów (inaczej RZS lub gościec stawowy) to przewlekła choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Powszechnie określa się ją także jako reumatyzm. Początkowo atakuje najczęściej symetrycznie małe i średnie stawy rąk i nóg, ale w konsekwencji prowadzi do wielu zmian ogólnoustrojowych – jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ból stawów, ich zaczerwienienie i obrzęk. Jak leczy się reumatoidalne zapalenie stawów? Czy istnieją domowe sposoby na RZS?

  • Pieczenie, upławy i swędzenie kobiecych okolic intymnych? To może być infekcja pochwy. Jak zapobiegać i leczyć stany zapalne?

    Upławy, pieczenie i swędzenie okolic intymnych to nie tylko uporczywe i często nawracające przypadłości, ale także objawy infekcji, która może doprowadzić do niepłodności, jeśli zostanie zaniedbana. Infekcje okolic intymnych mogą przydarzyć się kobiecie w każdym wieku, przed porodem, w trakcie ciąży i w połogu. Czy istnieje jedna uniwersalna odpowiedź na pytanie – jak skutecznie wyleczyć i zapobiegać zakażeniom pochwy? Otóż nie, nie istnieje. Można jednak postępować zgodnie z pewnymi wskazówkami, dzięki którym nawet przy pomocy domowych sposobów na infekcje intymne możliwe jest złagodzenie tych najbardziej dokuczliwych objawów. Więcej informacji na ten temat znajduje się w niniejszym artykule.

  • Uczulenie na słońce – przyczyny. Jak złagodzić objawy wysypki od słońca?

    Promienie słoneczne wykorzystywane są do produkowania witaminy D, która jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości oraz wzmacniania układu odpornościowego. Niestety zbyt długa bądź zbyt intensywna ekspozycja na słońce może powodować występowanie alergii. Uczulenie na słońce może dotknąć każdego z nas, dlatego też warto wiedzieć, jak postępować, gdy na ciele pojawi się wysypka od słońca.

  • Zespół słabości (kruchości) to nie zwykłe starzenie. Objawy, diagnoza, leczenie

    Proces starzenia jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka i ma znaczący wpływ zarówno na fizyczne, jak i psychiczne funkcjonowanie seniorów. Wśród zachodzących zmian wymienić można między innymi pogorszenie pracy poszczególnych narządów, podatność na choroby, zaburzenia poznawcze czy zespół kruchości. Ten ostatni jest zagadnieniem szczególnie badanym przez geriatrów – szacuje się, że w populacji polskiej dotyka on około 7% seniorów, wśród których ponad 50% to osoby po 80. roku życia.

  • Dieta w zaburzeniach lękowych. Co jeść, a czego unikać przy stanach lękowych?

    Zaburzenia lękowe dotykają znaczny odsetek dorosłych i dzieci. Osoby z zaburzeniami zmagają się z przewlekłym lękiem i stresem, który często powoduje cierpienie psychiczne i znaczne upośledzenie funkcjonowania pacjentów w wielu sferach ich życia. Tymczasem odpowiednia dieta w zaburzeniach lękowych może korzystnie wpływać na zdrowie układu nerwowego i pomagać w łagodzeniu objawów zaburzeń lękowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl