Miażdżyca kończyn dolnych – jak się objawia? Przyczyny, leczenie

Miażdżyca jest kojarzona przede wszystkim z chorobami serca. Może również dotknąć naczynia tętnicze kończyn dolnych. Jej powikłania obejmują między innymi ostre niedokrwienie kończyny, a niekiedy również konieczność jej amputacji.

1. Co to jest miażdżyca?
2. Czym objawia się miażdżyca kończyn dolnych? Jak ją rozpoznać?
3. Miażdżyca kończyn dolnych – czynniki ryzyka
4. Jak zdiagnozować miażdżycę kończyn dolnych? Jakie badania wykonać? Do którego lekarza się zgłosić?
5. Domowe sposoby na wsparcie leczenia miażdżycy kończyn dolnych – zioła, naturalne preparaty
6. Jak zapobiegać miażdżycy kończyn dolnych? Jak poprawić krążenie krwi w nogach?
7. Czym grozi brak lub niewłaściwe leczenie miażdżycy kończyn dolnych? Powikłania

Co to jest miażdżyca?

Miażdżyca kończyn dolnych, a właściwie miażdżyca tętnic kończyn dolnych, to choroba dotykająca tętnice znajdujące się w nogach. Miażdżyca jest chorobą, która polega na zwężaniu się światła tętnic na skutek odkładania się w nich złogów cholesterolu. Utrudniony przepływ krwi sprawia, że mniej krwi dociera do kończyn dolnych, krew gorzej krąży, a do mięśni i tkanek dociera mniej tlenu i składników odżywczych. Miażdżyca może doprowadzić do groźnego niedokrwienia kończyny dolnej.

Czym objawia się miażdżyca kończyn dolnych? Jak ją rozpoznać?

W początkowej fazie choroby miażdżyca nóg może objawiać się zaburzeniami czucia w obrębie kończyny dolnej lub innymi nieprzyjemnymi doznaniami, jak na przykład drętwienie czy mrowienie lub zimne stopy nawet w ciepłych pomieszczeniach czy w gorące dni. Charakterystycznym objawem miażdżycy nóg jest tzw. chromanie przestankowe. Jest to ból pojawiający się w trakcie wysiłku, np. marszu, i ustępujący po odpoczynku. Wynika to ze zwiększonego zapotrzebowania mięśni na krew oraz tlen.

W zaawansowanej fazie choroby ból kończyn może być obecny również w spoczynku. Skóra może być wówczas blada, chłodna, ze zmianami skórnymi lub ciężko gojącymi się ranami. Paznokcie stają się kruche i łamliwe, zanika owłosienie. Może dojść również do zaników mięśniowych, a w skrajnych przypadkach konieczna może okazać się amputacja kończyny na skutek martwicy kończyn dolnych. Tak właśnie wygląda miażdżyca nóg – w niektórych przypadkach można zaobserwować jej konsekwencje.

Miażdżyca kończyn dolnych – czynniki ryzyka

Miażdżyca tętnic kończyn dolnych może być wynikiem predyspozycji genetycznych lub czynników środowiskowych.

Rozwojowi miażdżycy żył sprzyja:

• hiperlipidemia (wysoki poziom cholesterolu we krwi),
• podwyższone stężenie triglicerydów we krwi,
• otyłość,
• nadwaga,
• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu,
• nadmierny stres,
• spożywanie wysoko przetworzonej żywności (wysoka zawartość tłuszczów trans).

Jak zdiagnozować miażdżycę kończyn dolnych? Jakie badania wykonać? Do którego lekarza się zgłosić?

W przypadku podejrzewania u siebie miażdżycy żył kończyn dolnych najlepiej udać się najpierw do swojego lekarza rodzinnego, który wykona badanie fizykalne oraz może skierować w razie potrzeby na inne specjalistyczne badania. Leczeniem operacyjnym miażdżycy i jej następstw zajmuje się chirurg naczyniowy. Dzięki badaniu fizykalnemu lekarz może stwierdzić nieprawidłowości, takie jak np. osłabiony puls poniżej miejsca zwężenia czy też turbulentny (niejednolity) przepływ krwi w naczyniach krwionośnych. Ponadto może stwierdzić nieprawidłowe gojenie się rany, jeśli takowa występuje.

Badania laboratoryjne wykonywane podczas diagnozowania miażdżycy kończyn dolnych:

• profil lipidowy (szczególnie stężenie cholesterolu),
• poziom białka C-reaktywnego (CRP),
• morfologia krwi,
• stężenie mocznika i kreatyniny.

Badania obrazowe przydatne w diagnostyce miażdżycy to:

• badanie USG metodą Dopplera – umożliwia ocenę przepływu krwi przez naczynia;
• wskaźnik kostka-ramię (ABI) – jest ilorazem wyższego ciśnienia na danej kończynie dolnej do wyższego ciśnienia na kończynie górnej; ABI wyznaczane jest dla lewej i prawej strony ciała; wskaźnik <0,9 przemawia za niedokrwieniem kończyny, a 1,0–1,4 stanowi wynik prawidłowy;
• angiografia (angio-TK) – polega na podaniu kontrastu do naczyń badanej kończyny i jednocześnie wykonaniu tomografii komputerowej. Pozwala to uwidocznić miejsce zwężenia lub niedrożności.

Domowe sposoby na wsparcie leczenia miażdżycy kończyn dolnych – zioła, naturalne preparaty

Istnieje kilka naturalnych sposobów wspierających walkę z miażdżycą. Mogą być one dobrym uzupełnieniem farmakoterapii. W walce z miażdżycą pomocne mogą okazać się następujące produkty:

• czosnek pospolity – jest bogaty w substancje o właściwościach przeciwzapalnych, antybakteryjnych oraz detoksykujących; spożywanie czosnku ma pozytywny wpływ na gospodarkę tłuszczową, a także na układ sercowo-naczyniowy czy oddechowy;
• ekstrakt z czerwonego ryżu – zawiera w sobie naturalną statynę – monakolinę K, która hamuje syntezę cholesterolu w organizmie;
• ostropest plamisty – zawiera bogactwo związków o działaniu antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym oraz witaminy; jest dobrym źródłem kwasów omega-3; korzystnie wpływa na obniżenie poziomu „złego cholesterolu” (LDL);
• zielona herbata – badania wykazały, że przyczynia się do obniżania poziomu cholesterolu; najlepiej stosować skoncentrowany wyciąg; należy również pamiętać, że zielona herbata w dużych ilościach może powodować zaburzenia wchłaniania żelaza oraz kwasu foliowego;
• karczoch zwyczajny – duża ilość polifenoli, kwasu askorbinowego i karotenoidów sprawia, że ma działanie przeciwnowotworowe, antyoksydacyjne, hepatoprotekcyjne oraz zmniejszające poziom cholesterolu.

Na sklepowych i aptecznych półkach wyżej wymienione produkty dostępne są w postaci ekstraktów. Ponadto dostępne są również gotowe mieszanki do tworzenia naparów do picia.

Jak zapobiegać miażdżycy kończyn dolnych? Jak poprawić krążenie krwi w nogach?

Aby zapobiegać miażdżycy nóg, należy pamiętać o kilku rzeczach:

• zadbać o prawidłowy poziom cholesterolu,
• zaprzestać palenia papierosów,
• unikać długotrwałego stania lub siedzenia,
• zmniejszyć poziom stresu,
• nosić wygodne i przewiewne obuwie.

Prawidłowe krążenie krwi w nogach pomoże utrzymać aktywność fizyczna dostosowana do wieku i stanu zdrowia. Może być to spacer, jazda na rowerze, pływanie czy jogging. Czynności te pozwalają aktywować pompę mięśniową, która przyczynia się do lepszego krążenia krwi w obrębie kończyn dolnych, a także wzmacniają serce i pozwalają obniżyć poziom cholesterolu.

Nie można zapomnieć również o dobrze zbilansowanej diecie, bogatej w kwasy omega-3, których źródłem są ryby morskie i owoce morza. Można także wspomóc się dobrej jakości suplementami z kwasami omega. Warto również spożywać produkty bogate w witaminę C (np. cytrusy) i antyoksydanty (np. kakao). Idealnie sprawdzi się tutaj także dieta śródziemnomorska, przez wielu uważana za najzdrowszą dietę na świecie.

Czym grozi brak lub niewłaściwe leczenie miażdżycy kończyn dolnych? Powikłania

Źle leczona i nieleczona wcale miażdżyca kończyn dolnych może nieść za sobą zagrożenia dla życia i zdrowia chorego. Wystąpić może ostre niedokrwienie kończyny lub przewlekłe niedokrwienie kończyny znacznie utrudniające poruszanie się. W najgorszym wypadku może dojść do martwicy kończyny dolnej i konieczności jej amputacji. Warto mieć na uwadze, że miażdżyca dotyka wszystkie tętnice, więc jeśli daje objawy w kończynach dolnych, należy jej się również spodziewać np. w naczyniach wieńcowych, co może skutkować zawałem serca.